Xây dựng xã hội học tập- góc nhìn của một kinh tế gia Mỹ đoạt giải Nobel

Lần này tên ông lai quay trở lại với bạn đọc Việt Nam ở một chủ đề hoàn toàn mới qua cuốn sách “Xây dựng xã hội học tập – Cách tiếp cận mới cho tăng trưởng, phát triển và tiến bộ xã hội” mà ông đứng tên cùng Giáo sư Khoa Quản lý tài chính và tài sản Robert Heilbrunn của Trường Kinh doanh Columbia Bruce C. Greenwald.

Cuốn sách được Omega Plus và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật liên kết xuất bản nhân dịp kỷ niệm 35 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2017. Tác phẩm được xuất bản lần đầu vào tháng 6/2014 bởi Nhà xuất bản Đại học Columbia (Columbia University Press), Hoa Kỳ với tên gốc là Creating a learning society: A New approach to growth, development, and social rogress. Hai tác giả đưa ra ý tưởng về một mô hình xã hội phát triển và tiến bộ mới trên nền tảng “học tập” bao gồm phát minh, sáng tạo và học cách học tập như thế nào. Điều cuốn sách này muốn nói đến là: "Hầu như tất cả chính sách của chính phủ, vô tình hay hữu ý, dù tốt dù xấu, đều có tác động trực tiếp và gián tiếp tới với việc học". Một năm sau, tháng 6/2015, ấn bản dành cho độc giả ra đời. So với phiên bản gốc được ấn hành năm 2014, ấn bản này được viết ngắn gọn hơn, tập trung vào những lý thuyết cốt lõi và các chính sách chủ yếu để xây dựng một xã hội học tập.

Kể từ khi ra đời, cuốn sách trở thành một tài liệu được nhiều nhà kinh tế học, khoa học xã hội, học giả và đọc giả trên thế giới quan tâm - những người luôn dành sự ủng hộ đối với những chính sách thúc đẩy sự tiến bộ về khoa học và công nghệ của chính phủ. Cuốn sách là một tác phẩm đầy thuyết phục cho thấy mức sống của chúng ta được cải thiện đáng kể như thế nào là kết quả của việc học cách để học tập, và đưa ra những lý giải làm thế nào mà các quốc gia phát triển và các quốc gia đang phát triển đều có thể xây dựng được một nền kinh tế học tập kiểu mới.

Tác giả Joseph E. Stiglitz và Bruce C. Greenwald cho biết, nhiều nhà biên tập, độc giả và các học giả đến từ cả những đất nước tiến bộ và thị trường mới nổi đã hỏi liệu chúng tôi có thể viết một bản ngắn gọn hơn, tập trung vào những phát triển lý thuyết cốt lõi, những thông điệp chính và các điều luật chính sách chủ yếu được không. Ấn bản này ra đời để đáp ứng yêu cầu đó. “Trong gần một năm kể từ khi hoàn thành bản thảo cho ấn bản đầu tiên của cuốn sách này, chúng tôi vẫn tiếp tục thực hiện các nghiên cứu của mình, gọt giũa một vài kết quả nghiên cứu, làm sáng tỏ một số thỏa hiệp phức tạp và liên kết một số cuộc tranh luận về chính sách đang diễn ra với khuôn khổ nghiên cứu bao quát của chúng tôi”, các tác giả chia sẻ.

Nội dung cuốn sách gồm hai phần. Phần thứ nhất gồm 8 chương nêu bật tầm quan trọng của việc học tập, về cách các doanh nghiệp học tập và phát minh, về cấu trúc thị trường - nơi các doanh nghiệp đang hoạt động tác động như thế nào đến khả năng học tập và sáng tạo của doanh nghiệp, và kết thúc với đánh giá phúc lợi và trạng thái ổn định của toàn bộ nền kinh tế.

Phần thứ hai gồm 6 chương bàn về các giải pháp cho một xã hội học tập. Các tác giả đưa ra các chính sách ở nhiều lĩnh vực để xây dựng thành công một xã hội học tập năng động từ các chính sách phát triển ngành, chính sách về tài chính, chính sách vĩ mô cho đến các chính sách về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển đổi xã hội.

Với lối viết gần gũi, dễ hiểu, cuốn sách đã truyền tải được thông điệp chính cũng như những phương hướng về mặt chính sách. Cuốn sách làm sáng tỏ quan điểm cho rằng, xây dựng một xã hội học tập đòi hỏi chính phủ phải ban hành được những chính sách có chất lượng trên các lĩnh vực thương mại, công nghiệp, sở hữu trí tuệ và các lĩnh vực quan trọng khác. Luận điểm chính của cuốn sách - rằng mọi chính sách đều ảnh hưởng tới học tập - có ý nghĩa quan trọng đối với những chính phủ còn chưa quan tâm đến những cách thức đổi mới mà họ có thể vận dụng để thúc đẩy nền kinh tế của đất nước tiến lên phía trước.