VASEP cảnh báo hiện tượng lừa đảo trong giao dịch xuất khẩu thủy sản

Theo VASEP, các lô hàng xuất khẩu (XK) đều được sử dụng thanh toán qua Ngân hàng General Equity (đại diện cho Công ty Echopack tại Level 4, General Equity house, 17 Albert street, Auckland 1010, New Zealand), qua hình thức L/C 60 ngày từ ngày Bill of Lading và có giấy chứng nhận ATTP của CFIA.

L/C được mở trong đó có 2 điều khoản rủi ro, gồm: khách hàng được lấy một vận đơn (bill of lading) để lấy hàng ra kiểm dịch khi hàng đến và chữ ký của khách hàng tại ngân hàng mở phải trùng với chữ ký của khách trên hợp đồng thương mại ký với doanh nghiệp XK.

Sự việc thường diễn tiến như sau:

Sau khi lô hàng của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam xuất cho ECHOPACK theo phương thức trên, ECHOPACK lấy hàng.

Các ngân hàng đại diện cho các DN tại Việt Nam đã gửi hồ sơ, chứng từ cho Ngân hàng General Equity đề nghị thanh toán tiền hàng sau khi ECHOPACK đã lấy được hàng. Tuy nhiên, phía General Equity chậm phản hồi và không chịu thanh toán với lý do là L/C bất hợp lệ.

Ngân hàng General Equity đã gửi email thông báo điểm bất hợp lệ của bộ chứng từ về chữ ký của Echopack khi đăng ký mở L/C tại Ngân hàng General Equity khác với chữ ký trên hợp đồng với các DN thủy sản Việt Nam trong bộ chứng từ. Sau đó, họ gửi lại phía Việt Nam bộ chứng từ XK, trong đó bị thiếu một bản gốc vận đơn trong số 3 bản.

VASEP và các doanh nghiệp thành viên nhận định rằng, người mua là Echopack và Ngân hàng General Equity đã cấu kết lấy hàng và không thanh toán tiền hàng. Echopack có ý định lừa đảo vì đã lấy hợp đồng có chữ ký khác với hợp đồng đã ký giữa hai bên để mở L/C và trong L/C đã gài điều khoản chữ ký trong hợp đồng gửi cho General Equity mở L/C phải khớp với chữ ký trong hợp đồng đính kèm trong bộ chứng từ gửi đòi tiền. Khi gửi bộ chứng từ đòi tiền theo các điều khoản L/C, General Equity đã biết bộ chứng từ bất hợp lệ nhưng vẫn cho Echopark lấy bản chính Bill of Lading để lấy hàng. Ngoài ra, còn General Equity cố ý làm sai quy định thanh toán của LC. “Có thông tin rằng, Ngân hàng General Equity tại New Zealand đã đóng cửa từ năm 2014 nhưng vẫn mở được L/C và chuyển điện về Việt Nam” - VASEP cảnh báo.

Về sự việc này, mới đây Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã có công văn đến VASEP đề nghị cùng phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp một số lưu ý trong giao dịch xuất khẩu thủy sản. Theo đó, cần tìm hiểu thị trường, kiểm tra đánh giá, xếp hạng rủi ro tín dụng, kinh doanh của các đối tác nước ngoài, đặc biệt các đối tác với giao dịch, đối tác tìm được qua kênh trung gian. Việc thực hiện thẩm tra có thể qua các nguồn tin công khai, mua dịch vụ từ các công ty chuyên cung cấp dịch vụ thẩm tra (như các tổ chức cung cấp thông tin uy tín hay như Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam CIC - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), qua kênh của hiệp hội tại các nước nhập khẩu, cơ quan đại diện ngoại giao…

Ngoài ra, doanh nghiệp cần quy định chặt chẽ các điều khoản bảo vệ quyền lợi của mình, tránh các trường hợp bất lợi khi phát sinh tranh chấp. Hoạt động thanh toán, phải tìm hiểu kỹ nguyên tắc, thông lệ quốc tế để nắm rõ vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan, qua đó xem xét lựa chọn các phương thức và điều kiện thanh toán hợp lý, đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp. BIDV cũng khuyến cáo các doanh nghiệp cân nhắc việc sử dụng các dịch vụ của ngân hàng để có thêm sự đảm bảo cho khả năng đòi tiền từ phía ngân hàng cung cấp dịch vụ, cũng như hỗ trợ doanh nghiệp tìm hiểu đánh giá các thông tin về nhà nhập khẩu, đơn vị phát hành thư tín dụng.