Nhiều doanh nghiệp chưa hoạt động tại khu vực ASEAN cần đăng ký vốn cam kết nên có phần lưỡng lự trong quyết định đầu tư và các doanh nghiệp Đức đã tụt lại phía sau các đối thủ cạnh tranh khác như Nhật Bản khi các doanh nghiệp này đã thành công trong tận dụng lợi ích từ xóa bỏ thuế quan và các lợi ích khác trong khu vực.
Xét về điểm tương đồng, cả Liên minh Châu Âu (EU) và Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đều có mục tiêu chung trong việc xây dựng một khu vực kinh tế vững mạnh dựa vào hợp tác sâu giữa các thành viên. Hầu hết các nước thành viên ở cả hai khu vực đều có sự gần gũi về địa lý, nhưng cũng chịu sự đe dọa từ các nước lớn hơn. Quan hệ của ASEAN với Trung Quốc là một nghịch lý trong bối cảnh hiện nay. Một mặt, nhiều nước hy vọng và phụ thuộc vào các dự án đầu tư từ Trung Quốc, nhưng mặt khác, họ không muốn bị áp đảo về kinh tế. Hai khu vực đều cần phải hài hòa hơn khi có kế hoạch hội nhập khu vực sâu hơn. Về lý thuyết, cả hai khu vực đều tìm kiếm sự hòa bình, ổn định và an ninh với mục tiêu bãi bỏ các khoảng cách lớn giữa các nước thành viên. Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn tồn tại mức độ phân hóa nhất định. Ví dụ, EU dành các quỹ đặc biệt được đóng góp để giúp các nước thành viên kém phát triển, nhưng trong ASEAN, các khoảng cách vẫn tiếp tục tồn tại, vì chưa có một cơ quan quản lý chung của khu vực như ở EU.
Mặc dù khảo sát trên được thực hiện với các công ty của Đức nhưng có nhiều yếu tố áp dụng với bất kỳ nhà đầu tư nước ngoài nào. Phần lớn các doanh nghiệp được khảo sát đều quan tâm đến tìm kiếm các cơ sở sản xuất mới hơn là các thị trường xuất khẩu mới. Các nước có chi phí sản xuất thấp truyền thống như Việt Nam, Myanmar, Campuchia và Lào đều có kết quả khảo sát, vì khá nhiều doanh nghiệp chọn Myanmar là điểm đến đầu tư. Các nước có môi trường thân thiện với nhà đầu tư chắc chắn sẽ có lợi ích gia tăng trong những năm tới. Ví dụ như Việt Nam kể từ mở cửa kinh tế và phụ thuộc vào thương mại quốc tế. Một lợi thế của Việt Nam là các nhà đầu tư nước ngoài đang hoạt động ở nước này có thể tận dụng được Hiệp định Đầu tư toàn diện ASEAN và sẽ được xem như các nhà đầu tư ASEAN để được hưởng ưu đãi của thành viên ASEAN.
Nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang hướng mạnh đến thị trường ASEAN |
Thời gian qua, ASEAN đã thực hiện bước tiến lớn khi cắt giảm thuế quan trong ASEAN thông qua thực thi AEC. Các hàng hóa được sản xuất trong khu vực và các công ty sản xuất đều hưởng lợi từ AEC. Khi một doanh nghiệp đặt trụ sở và sản xuất hàng hóa ở một nước thành viên ASEAN có thể tận dụng lợi thế của thuế quan được cắt giảm trong khu vực này. Tuy nhiên, để hưởng lợi, hàng hóa phải tuân thủ các yêu cầu về quy tắc xuất xứ. Hiện nay, các quy tắc xuất xứ quy định rằng ít nhất 40% nguyên liệu được sử dụng trong sản xuất hàng hóa phải có nguồn gốc từ trong ASEAN. Các nhà đầu của Đức có thể ký kết hợp đồng sản xuất với một nhà đầu tư ở một nước như Việt Nam, tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô và nguồn nguyên liệu giá rẻ từ các nước ASEAN khác, sau đó xuất khẩu sản phẩm cuối cùng được ưu đãi thuế sang các nước ASEAN khác và các đối tác thương mại tự do khác.
Ngoài thương mại trong khu vực, các nhà đầu tư liên kết có thể tiếp cận các hiệp định thương mại mà ASEAN đã ký kết với bên thứ ba, như FTA ASEAN- Trung Quốc (ACFTA), FTA ASEAN- Hàn Quốc (AKFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện ASEAN- Nhật Bản (AJCEP), FTA ASEAN-Úc- Niu Dilan (AANZFTA), FTA ASEAN- Ấn Độ (AIFTA). Sản xuất hàng hóa và dịch vụ “tại chỗ” không chỉ giảm chi phí mà còn gia tăng cơ hội giữ khách hàng và các đối tác trong khu vực. Xu hướng đầu tư này cho thấy việc phát triển sản xuất thông qua thúc đẩy nghiên cứu và phát triển sẽ thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng. Nhiều công ty muốn thuê lao động “tại chỗ”, nhất là khi hầu hết dân số của ASEAN đều là dân số trẻ và chỉ cần đào tạo thêm các kỹ năng cần thiết. Ngay cả khi thuế quan và các rào cản khác được cắt giảm, các nhà đầu tư cũng nhận thức rằng việc gia tăng sử dụng các rào cản phi thuế quan là một cách thức của chủ nghĩa bảo hộ. Ở nhiều nước ASEAN, các tiêu chuẩn quốc gia khác nhau tạo nên khó khăn cho thương mại mở rộng qua biên giới khi tính đến tiết kiệm chi phí của giảm thuế. Để đối phó với vấn đề này và các vấn đề liên quan khác, ASEAN đã đặt ra lộ trình đến năm 2025.
ASEAN vẫn là một thị trường thu hút đầu tư, đặc biệt với các công ty và các nhà đầu tư mong muốn sản xuất hàng hóa tại khu vực này. Một hàng hóa có nguyên liệu chiếm 40% xuất xứ từ các nước ASEAN sẽ hưởng lợi ích thương mại và xóa bỏ thuế quan trong AEC cũng như nhiều hiệp định FTA ASEAN+ khác. Mặc dù AEC chưa phải là nền kinh tế hội nhập đầy đủ như EU, nhưng với tăng trưởng kinh tế cao và hội nhập nhanh chóng, khu vực ASEAN vẫn có triển vọng tích cực và sẵn sàng xem xét các cơ hội dài hạn ở những nước như Myanmar.
TIN LIÊN QUAN | |
Tăng xuất khẩu vào ASEAN: Giải pháp nào? | |
Doanh nghiệp nhỏ & vừa: “Xương sống” của nền kinh tế ASEAN |