Trưng bày chuyên đề “Tìm lại ký ức” tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò

Những người lính từng ở hai chiến tuyến giờ cùng nhau hướng tới hòa bình

Với hơn 250 hình ảnh, tài liệu, hiện vật được giới thiệu tới công chúng đã giúp người xem tìm lại những ký ức của một thời đạn bom đầy bi thương nhưng hào hùng của quân và dân Hà Nội, Hải Phòng; hình ảnh những phi công Mỹ ném bom, bị bắt giam tại Trại giam Hỏa Lò; những cuộc trở về từ hai phía và họ đã quay trở lại, nắm tay nhau, cùng nhau xây đắp tương lai.

Trưng bày được chia thành 4 nội dung chính gồm: “Đối mặt với B52”, “Khách sạn Hilton - Hà Nội”, “Ngày trở về” và “Xây đắp tương lai”. Trong đó, ở chủ đề “Đối mặt với B52” trưng bày những hình ảnh về Thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng, nơi hứng chịu bom đạn của chiến tranh khiến đất rung, ngói tan, gạch nát, nhưng bằng tình yêu và niềm tin mãnh liệt, quân và dân Hà Nội, Hải Phòng đã bám đất, bám nhà, bám từng hào giao thông để biến “Mỗi làng xóm là một pháo đài, mỗi người dân là một chiến sỹ”.

Chủ đề “Khách sạn Hilton - Hà Nội” giúp công chúng được biết thêm nhiều câu chuyện thời chiến, chứa đựng đầy bất ngờ và giàu tính nhân văn, đặc biệt là những câu chuyện của những người làm công tác quản lý, chăm sóc, bảo vệ phi công Mỹ trong Trại giam Hỏa Lò, được kể đan xen trong những câu chuyện về một số phi công Mỹ bị bắt, giam tại đây như: Trung úy Hải quân Everett Alvarez Jr. phi công đầu tiên bị bắn rơi ở miền Bắc Việt Nam và có thời gian giam giữ lâu nhất tại “Hilton - Hà Nội”; trung tá hải quân Walter Eugene Wilber, Hạ sỹ Robert P. Chenoweth, trung tá thủy quân lục chiến Edison W. Miller... là những người có nhận thức đúng về cuộc chiến tranh mà họ tham gia; thiếu tá hải quân John Sidney McCain, đại úy không quân Douglas Brian (Pete) Peterson… có nhiều hoạt động hàn gắn mối quan hệ Việt - Mỹ sau chiến tranh.

Những bức ảnh ghi dấu ấn một thời đạn bom

Phần trưng bày chủ đề “Ngày trở về” là những bức ảnh, những hiện vật liên quan đến việc Chính phủ Việt Nam và Hoa Kỳ tiến hành trao trả những người bị hai bên giam giữ, sau khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết ngày 27/1/1973. Những gương mặt vui mừng, cảm động, những giọt nước mắt hạnh phúc… khi được trở về trong vòng tay người thân đã trở thành kỷ niệm khắc ghi trong tâm thức những người trở về sau cuộc chiến.

“Xây đắp tương lai” là nội dung cuối của trưng bày chuyên đề “Tìm lại ký ức”, thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam, bởi hơn ai hết, tất cả người dân đất Việt đều hiểu hết giá trị của hòa bình. Ngay từ năm 1973, Chính phủ Việt Nam đã chủ động tìm kiếm và trao trả hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh. Năm 1989, Chính phủ Hoa Kỳ đã phối hợp với Việt Nam trong các hoạt động tìm kiếm. Những cuộc “trở về” này tuy không thật trọn vẹn, nhưng đã phần nào hàn gắn, xoa dịu những nỗi buồn thời chiến. Ngày hôm nay, những cựu binh Mỹ quay trở lại Việt Nam để tìm về ký ức không thể phai mờ trong cuộc đời binh nghiệp của mình và Hỏa Lò chính là một phần trong ký ức đó. Tất cả những hoạt động này nhằm xây đắp mối quan hệ tốt đẹp giữa hai quốc gia Việt Nam - Hoa Kỳ.

Tái hiện không gian Hà Nội một thời

Tại lễ khai mạc trưng bày “Tìm lại ký ức”, người xem còn được gặp các nhân chứng lịch sử mà một thời họ là đối thủ của nhau: Hạ sỹ lục quân Mỹ Robert P. Chenoweth, người đã có thời gian dài sống tại “Khách sạn Hilton - Hà Nội”; ông Thomas Eugene Wilber, con trai trung tá hải quân Walter Eugene Wilber (cựu phi công Mỹ bị giam tại Trại giam Hỏa Lò); Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, phi công Nguyễn Đức Soát; phi công Trần Việt... Ngoài ra còn có phóng viên ảnh chiến trường Chu Chí Thành và những người làm công tác “đặc biệt”: quản lý, chăm sóc, bảo vệ phi công Mỹ thuộc đoàn 875, Tổng cục chính trị - Quân đội nhân dân Việt Nam từ năm 1964 -1973. Nhân dịp này hạ sỹ lục quân Mỹ Robert P. Chenoweth đã trao tặng Di tích Hỏa Lò một chiếc túi, là kỷ vật gắn bó với ông từ khi còn bị giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò, với mong muốn hàn gắn vết thương chiến tranh và vun đắp tình hữu nghị hai nước Việt Nam – Hoa Kỳ.