TP. Hồ Chí Minh: Khủng hoảng “thiếu” lao động phổ thông

Từ quán ăn gia đình cũng thiếu lao động phổ thông

Đau đầu vì lao động nghỉ, nhảy việc sau Tết

Chị Nguyễn Thị Ngọc Diệp, Phó Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Gia đình (Home Care IPS) - cho biết, công ty chị làm dịch vụ quản lý các khu căn hộ tại Q.7, Q. Gò Vấp, Q. Tân Phú… nên hầu hết sử dụng lao động phổ thông cho công việc vệ sinh các tòa nhà. Với mức lương ổn định từ 4 triệu - 4,5 triệu đồng/người/tháng nhưng cứ đến Tết, lĩnh lương thưởng xong là công nhân nghỉ việc không cần thông báo hay lý do. Từ Tết đến giờ công ty chị thiếu 30% lao động cho công việc này mà tuyển người không được.

Ông Phạm Ngọc Hiệp, Tổng giám đốc một công ty về bê tông ly tâm còn bức xúc hơn: “Công ty tôi có hơn 600 công nhân, thu nhập bình quân không phải thấp, hơn 10 triệu đồng/người/tháng nhưng sau Tết vẫn bị biến động 30% lao động với nhiều lý do: Nhảy việc, về quê chưa vào, nghỉ không lý do… Trong khi lao động tuyển chưa được mà hợp đồng với khách hàng vẫn phải đúng hạn nên thực là một bài toán nan giải”.

Không chỉ các doanh nghiệp cần nhiều lao động phổ thông bị khủng hoảng sau tết mà ngay cả các quán ăn gia đình, nhà hàng, khách sạn tư nhân, cơ sở kinh doanh nhỏ tại nhiều quận của thành phố cũng dán thông báo tuyển người phụ quán, tạp vụ, phụ bếp, làm vệ sinh phòng… nhan nhản ngay trước cửa.

Một khách sạn trên đường Bùi Viện, Q.1 treo biển tuyển nhân viên

Đơn cử chỉ dạo qua một đoạn đường ngắn Bùi Viện, Q.1 là sẽ thấy hàng loạt các cửa hàng, khách sạn thông báo tuyển lao động phổ thông với mức lương trong khoảng từ 3-5 triệu đồng/người/tháng, tùy công việc.

Đánh giá về thị trường lao động tại TP. Hồ Chí Minh từ đầu năm tới nay, ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc FAMI - cho hay, trong quý I/2017, thành phố có khoảng 69.000 chỗ làm việc trống trong đó nhu cầu về lao động phổ thông chiếm 28%.

Vì sao khủng hoảng “thiếu” lao động phổ thông?

Liên quan đến việc nhiều đơn vị tuyển dụng dù đăng thông tin tuyển lao động phổ thông nhưng tìm đỏ mắt không có, ông Tuấn cho biết, lao động phổ thông hiện nay không đơn giản chỉ là lao động tay chân như trước mà các đơn vị tuyển dụng cũng đưa ra những yêu cầu, kỹ năng nhất định. Chẳng hạn nhân viên bảo vệ ngoài yếu tố sức khỏe phải nhanh nhẹn, xử lý nhanh các tình huống; nhân viên giao hàng phải thông thạo đường xá, giao tiếp tốt với khách hàng còn nhân viên phục vụ đôi khi cũng phải biết tiếng Anh, khéo léo… Do vậy mà không ít nhà tuyển dụng tìm mãi chưa được người chỉ vì lao động không đáp ứng tiêu chuẩn.

Ngoài những lý do trên, theo ông Tuấn, một phần cũng do nhà tuyển dụng trả lương cho lao động phổ thông không thỏa đáng. Theo khảo sát của FAMI, mức lương bình quân lao động phổ thông được trả hiện chỉ khoảng 2,7 - 3,5 triệu đồng/người/tháng, số trả cao trên 4 triệu chiếm không nhiều. Mức lương này không đủ chi trả cuộc sống, dẫn tới người lao động liên tục nhảy việc.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Hiệp cho rằng lao động phổ thông của Việt Nam không có tính kỷ luật và gắn kết với công việc mà luôn đứng núi này trông núi nọ nên sẵn sàng nghỉ việc mà không cần lý do.

Thêm một lý do khác khiến tình trạng thiếu và biến động mạnh về lao động phổ thông hiện nay là sự phát triển của mạng lưới xe máy GrabBike và UberBike đã khiến một bộ phận không nhỏ lao động phổ thông ở TP. Hồ Chí Minh chuyển sang lựa chọn công việc này.

Lao động phổ thông lựa chọn công việc chạy xe GrabBike ngày càng nhiều

Theo thông tin từ Công ty Grab, chỉ riêng số lượng tài xế GrabBike hiện đã lên tới con số 20.000 kể cả bán thời gian (part time) và nguyên ngày (full time) với mức thu nhập bình quân 4 triệu đồng/người/tháng (part time) và 10 triệu đồng/tháng (full time).

Phỏng vấn thực tế từ tài xế Minh Phương (xe Yamaha SR400) chạy UberBike - cho biết, anh chạy bán thời gian nếu chạy đều ngày nào cũng chạy thu nhập khoảng 3 triệu đồng/tháng. Còn tài xế Mai Quốc Trí (mã số 62M5 - 1521) chạy GrabBike cũng chia sẻ: do bây giờ có nhiều người chạy hơn nên chạy bán thời gian bình quân thu nhập khoảng dưới 3 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, với đặc tính tiện lợi, tự do thích thì chạy không thích thì tắt điện thoại nghỉ, có thể làm bán thời gian hoặc nguyên ngày… nên GrabBike hay UberBike đã được khá nhiều người lựa chọn trong thời gian đây. Đó cũng một trong những nguyên nhân khiến các doanh nghiệp khó tìm lao động phổ thông.