Tin Khu Vực
CôngThương - Tuy nhiên, trên thực tế đối tượng nuôi này đã mang lại hiệu quả thiết thực, được người nuôi tôm ủng hộ, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu của ngành tôm, nhất là chưa có bằng chứng gây hại lớn cho môi trường sinh thái ở Việt Nam.
Hiệu quả của TTCT ở Việt Nam
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á cho phép thả giống tôm thẻ chân trắng, sau Thái Lan và Indonexia. Từ năm 1996-1997, một Việt kiều Mỹ là ông Trần Kia đã lập dự án xin nhập giống tôm thẻ chân trắng về nuôi tại Bạc Liêu. Nhưng mãi đến năm 2001-2002, Bộ Thủy sản (cũ) mới cho 3 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài là Công ty Duyên Hải (Bạc Liêu), Công ty Việt Mỹ (Quảng Ninh) và Công ty Asia Hawaii (Phú Yên) được nhập con giống SPF (con giống sạch bệnh) để nuôi thử nghiệm. Cũng bắt đầu từ năm 2002, dịch bệnh trên tôm sú đã gây ra những thiệt hại nặng cho người nuôi, nên nhiều địa phương ở miền Bắc, Trung đã chuyển sang nuôi tôm thẻ chân trắng và thu được kết quả tốt. Đối với các tỉnh phía Nam, Bộ NN&PTNT chỉ mới cho phép nuôi TTCT vào đầu năm 2008 trong các vùng quy hoạch và theo những điều kiện nhất định tại Chỉ thị 228/CT-BNN-NTTS về việc phát triển nuôi tôm chân trắng.
Đến nay, dù thời gian cho phép thả nuôi đại trà TTCT trên cả nước chỉ mới hơn 3 năm nhưng TTCT có vai trò, vị thế quan trọng trong cơ cấu sản xuất, XK tôm của Việt Nam, góp phần không nhỏ trong việc ổn định nguồn cung cấp nguyên liệu cho chế biến, duy trì và đẩy mạnh giá trị XK tôm nói riêng và kim ngạch XK thủy sản của cả nước nói chung. Theo VASEP, giá trị XK của riêng tôm chân trắng năm 2010 đã đạt 414,6 triệu USD, tăng gấp rưỡi so với năm 2009, bằng 20% giá trị XK tôm nói chung và bằng 8% tổng giá trị XK tất cả các sản phẩm thủy sản; Trong 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm chân trắng đạt 31.014 tấn và 248,4 triệu USD, tăng 37,7% về khối lượng và 72,5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đó là chưa kể đến một lượng đáng kể TCT tiêu thụ nội địa và XK tiểu ngạch.
Hiệu quả sử dụng đất khi nuôi TTCT cũng cao hơn hẳn so với tôm sú, bởi theo người nuôi tôm các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, TTCT là có thể thả nuôi quanh năm, sản lượng cao hơn gần gấp đôi so với tôm sú. Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, diện tích nuôi TCT năm 2010 là 25.000 ha, sản lượng 135.000 tấn, giá trị XK 414,6 triệu USD, giá trị tạo ra trên 01 hecta đất là 16.584USD; trong khi đó, diện tích nuôi tôm sú là 613.000 ha, sản lượng 330.000 tấn, giá trị XK 1.439 triệu USD, giá trị tạo ra trên 01 hecta đất chỉ có 2.347USD.
Những tháng đầu năm 2011, trong điều kiện dịch bệnh tàn phá nặng nề các vùng nuôi tôm ở ĐBSCL dẫn đến nguồn tôm nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu khan hiếm nghiêm trọng, các nhà máy chế biến xuất khẩu chỉ hoạt động cầm chừng, kim ngạch xuất khẩu năm 2011 có nguy cơ không đạt kế hoạch đề ra, thì TTCT lại được nông dân và các doanh nghiệp lựa chọn để cứu nguy cho cả ngành tôm vì có những ưu điểm hơn hẳn tôm sú. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh ĐBSCL, thời gian nuôi TTCT rất ngắn, mỗi vụ nuôi chỉ khoảng 2,5-3 tháng, trong khi đó thời gian nuôi tôm sú lên đến 4-4,5 tháng. Bên cạnh đó, sản lượng TTCT nuôi thâm canh trên mỗi hecta bình quân khoảng 7-8 tấn, cao gần gấp đôi so với tôm sú nuôi thâm canh (3,5-4 tấn/ha).
Nông dân chuộng tôm thẻ chân trắng
Trên thực tế, TTCT đang nhận được sự ủng hộ cao của người nuôi tôm ở ĐBSCL, bởi thời gian nuôi ngắn, vòng vốn quay nhanh, nuôi nhiều vụ trong năm. Ông Lê Văn Nhàn, xã Thạnh Hòa Sơn, huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) cho biết: Thời gian nuôi tôm thẻ chỉ khoảng 3 tháng là thu hoạch, sản lượng bình quân khoảng 8 tấn/ha. Nếu mỗi năm chỉ nuôi 2 vụ sẽ có được lợi nhuận gấp 2-3 lần so với nuôi tôm sú.
Tại Tiền Giang, nhiều nông dân cũng chọn TTCT là đối tượng nuôi chính của mình, bởi TTCT dễ nuôi, ít phát sinh dịch bệnh hơn so với tôm sú. Theo ông Lại Văn Tính, xã Phước Trung, huyện Gò Công Đông (Tiền Giang), thời gian gần đây, người nuôi TTCT khu vực này đã thả giống với mật độ thấp khoảng 50-80 con/m2 so với trước đây là hơn 100con/m2, nên việc chăm sóc, quản lý ao nuôi TTCT cũng không quá khó khăn. Thực tiễn cũng cho thấy, TTCT cũng ít phát sinh dịch bệnh, tỷ lệ nuôi thành công cao hơn tôm sú. “Tôi có 5 ao nuôi TTCT với diện tích gần 2,5ha. Năm nay, tôi đã thu hoạch vụ I được 22 tấn tôm cỡ 60-70 con/kg, bán với giá 112.000 đồng/kg. Sau khi trừ tất cả các chi phí đầu vào như: thức ăn, giống, nhân công, nhiên liệu, … tôi còn lời 50% (khoảng 1,3 tỷ đồng)”, ông Tính vui vẻ cho biết.
Ông Nguyễn Văn Hiền, một nông dân nuôi TTCT hơn 3 năm nay ở xã Phú Tân, huyện Gò Công Đông (Tiền Giang) cho biết, TTCT có thể nuôi quanh năm, nhiều bà con nuôi tôm còn thả nuôi 4vụ/năm và thắng lớn. Ngoài ra, nhờ áp dụng áp dụng kỹ thuật thu tỉa nhiều lần, TTCT vẫn có thể thu được cỡ tôm lớn 30-40 con/kg và thịt chắc, ngọt không thua gì tôm sú.
Chính vì những ưu thế như vậy, mà trong 3 năm qua diện tích nuôi TTCT tại các tỉnh ĐBSCL tăng mạnh qua từng năm. Điển hình như Tiền Giang – là tỉnh chỉ có khoảng 4.000 ha nuôi tôm biển, trong đó diện tích nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh chỉ chiếm gần 50%. Thế nhưng, từ khi được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho phép nuôi TTCT thì diện tích nuôi đối tượng này phát triển nhanh chóng. Cụ thể, theo Chi cục Thủy sản Tiền Giang, năm 2008 diện tích thả nuôi tôm thẻ chân trắng chỉ có 367,79 ha; năm 2009 tăng lên 532,44ha; năm 2010 là 1.338,2ha; và 7 tháng năm 2011 diện tích nuôi TTCT đã là 1.110ha với gần 2.000 hộ nuôi.
Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản Bạc Liêu khẳng định: TTCT vẫn là giải pháp tối ưu cho những vùng nuôi tôm sú kém hiệu quả ở Bạc Liêu và những tỉnh lân cận ở ĐBSCL. Vấn đề còn lại là ở chỗ quản lý như thế nào của các cơ quan chức năng đối với con TTCT, vì nếu có quy hoạch, quản lý quy trình nuôi thì mọi chuyện sẽ được kiểm soát tốt.
Chưa có bằng chứng tác động xấu môi trường sinh thái
Thời gian qua, dù Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trương cho phép nuôi TTCT trên phạm vi cả nước, tuy nhiên Bộ cũng tỏ ra rất thận trọng khi khuyến cáo các cơ quan chuyên môn và nông dân các tỉnh phải cẩn trọng với loài sinh vật ngoại lai này. Tại hội nghị có liên quan đến quy hoạch nuôi TTCT được tổ chức Sóc Trăng cuối tháng 4 vừa qua, ông Phạm Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) đã khuyến cáo các địa phương khi thả nuôi TTCT phải phát huy được lợi thế của loài này. Tuy nhiên, TTCT không phải loài thay thế con tôm sú và chỉ khuyến khích phát triển nuôi trong vùng đã được quy hoạch.
Theo ông Tuấn, đối với TTCT trước đây có hai điều lo ngại, thứ nhất là khả năng lây bệnh Taura cho tôm sú, nhưng việc này chưa phát hiện ra. Thứ hai, về pha tạp bản địa thì không xảy ra, không có hiện tượng tạp giao. TTCT thâm canh cao nên không tránh khỏi tác động đến hệ sinh thái xung quanh nhưng mức độ tác động không lớn. Trước đây, Bộ Thủy sản (cũ) cũng rất thận trọng, xem xét những nguy cơ của động vật ngoại lai, nên ban đầu cho thử nghiệm, phát triển hạn chế. Sau đó, vì không thấy có tác động xấu, nên cho nuôi phổ biến trong những điều kiện nhất định.
Bà Nguyễn Thị Xuân Thu, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, đến nay vẫn chưa phát hiện virus Taura làm chết nhiều tôm và thành dịch như Bộ Tài nguyên và Môi trường lo ngại. Các bệnh như đốm trắng, đầu vàng còn nguy hiểm hơn rất nhiều. Hơn nữa, nhiều nước đã chọn tôm thẻ chân trắng là đối tượng nuôi chủ lực và Việt Nam cũng chọn là lĩnh vực nuôi chủ lực trong chương trình phát triển nuôi thủy sản.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), chỉ xét riêng trong khu vực Châu Á, Việt Nam đã đi sau nhiều nước khác trong việc phát triển nuôi TTCT. Cụ thể, năm 1994, Trung Quốc đã đưa tôm chân trắng vào nuôi thử nghiệm, và đến năm 1999,nước này đã chính thức cho phép nuôi đại trà tôm chân trắng khi dịch bệnh đốm trắng tàn phá nặng nề trên con tôm sú. Chỉ sau 2 năm, diện tích và sản lượng TTCT tại Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2004, sản lượng tôm chân trắng của Trung Quốc đạt 700.000 tấn và năm 2007 đạt mức kỷ lục 1,28 triệu tấn.
Thái Lan cũng là nước tiên phong trong việc phát triển nuôi TTCT, và hiện là một trong những nước sản xuất tôm chân trắng lớn nhất trên thế giới. Sản lượng tôm chân trắng của Thái Lan đạt 400.000 tấn vào năm 2004, và trong năm 2010 tăng lên gần 550.000 tấn, chiếm 90% tổng sản lượng tôm Thái Lan. Ngoài ra, những nước có điều kiện tự nhiên thuận lợi sự phát triển của con tôm trong khu vực như Inđônêxia, Malaixia, Ấn Độ cũng đang phát triển nuôi TTCT.
Phiên bản di động