Ông Lê Thanh Hải (giữa) – Ủy viên Bộ Chính Trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM chủ trì tọa đàm.
Ông Tất Thành Cang – Phó chủ tịch UBND, Phó ban chỉ đạo phát triển công nghiệp hỗ trợ TP.HCM cho biết, hoạt động sản xuất CNHT của các DN nhỏ và vừa trên địa bàn chủ yếu ở những công đoạn đơn giản, giá trị gia tăng thấp, không thể tham gia vào chuỗi sản phẩm.
Theo thống kê, DN nhỏ và vừa tại TP.HCM chiếm 95% số lượng DN, 42% số lượng lao động toàn ngành công nghiệp nhưng chỉ tạo ra 21% doanh thu, 6,7% lợi nhuận và 9,8% nộp ngân sách. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản của DN nhỏ và vừa chỉ 1,8% so với toàn ngành là 6,9%. Trên thực tế, theo ông Cang, ngành CNHT của cả nước nói chung và TP.HCM nói riêng còn thiếu và yếu. Số lượng DN trong nước có khả năng cung ứng linh kiện, nguyên liệu cho các tập đoàn công nghệ lớn đang đầu tư ở Việt Nam là rất ít.
Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn Trần Quốc Toản lại nêu nguyên nhân do sản lượng trong nước còn thấp nên sản phẩm CNHT khi cung cấp ra thị trường giá thành cao hơn hàng nhập khẩu. Trong khi đó, văn hóa liên kết giữa các DN trong nước chưa chặt chẽ.
Còn theo ông Đỗ Phước Tống - Phó Chủ tịch Hội Cơ khí TP.HCM, nhiều DN cơ khí quy mô nhỏ, chưa có hệ thống quản lý chất lượng nên việc kiểm soát chất lượng không tốt. Thậm chí, một số DN đã có hệ thống quản lý chất lượng nhưng không tuân thủ quy định một cách nghiêm túc nên không kiểm soát được chất lượng, sản phẩm làm ra khó cạnh tranh.
Ông Lê Quang Hùng - Chủ tịch HĐQT Công ty Gamex Sài Gòn phân tích, dù dệt may dẫn đầu cả nước về xuất khẩu nhưng hiện có tới 85% DN sản xuất theo phương thức gia công đơn giản, sản xuất FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm) chiếm 13% và ODM (thiết kế, phát triển nguyên phụ liệu, sản xuất, giao hàng) chỉ chiếm 2%, do đó giá trị thặng dư trong ngành rất thấp.
Kiến nghị ông Hùng đưa ra là cần đẩy mạnh hỗ trợ phát triển CNHT và công nghiệp thời trang bằng nhiều chính sách như thành lập cụm công nghiệp chuyên ngành nguyên phụ liệu may/da, chỉ định DN có khả năng tài chính làm đầu mối hình thành tổ hợp sản xuất nguyên phụ liệu, vay vốn kích cầu không lãi suất dài hạn hoặc hỗ trợ lãi suất cho các khoản đầu tư, vận hành xử lý nước thải, miễn giảm tiền thuê đất, thuế thu nhập từ khi có lãi...
Trước ý kiến của đại diện doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn nêu gợi ý giải pháp tài chính cho các DN làm CNHT là cần khai thác hiệu quả quỹ phát triển khoa học - công nghệ bởi quỹ này được Quốc hội cho phép trích tối đa 10% từ thu nhập chịu thuế của DN để sử dụng vào mục đích đầu tư phát triển khoa học - công nghệ. Năm 2014, thu nhập DN trước thuế của DN dân doanh tại TP. HCM là 58.000 tỉ đồng. Theo quy định pháp luật, DN được trích 5.800 tỉ đồng lập quỹ phát triển khoa học công nghệ...
Ngoài ra, từ đầu năm 2015, Nhà nước đã có chính sách ưu đãi thuế thu nhập DN cho DN công nghiệp hỗ trợ với thuế suất ưu đãi giống như DN sản xuất công nghệ cao, như được hưởng thuế suất 10% trong 15 năm, được miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo...
Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng phát biểu.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho rằng, thời gian qua có nhiều ưu đãi về tín dụng, đầu tư, thuế nhưng có nhiều nguyên nhân làm ngành CNHT chưa phát triển, đặc biệt là DN khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ. Thứ trưởng Hưng cho biết thêm dự thảo về CNHT đang được Bộ Công Thương điều chỉnh để trình lên Chính phủ trong thời gian tới.
Theo ông Lê Thanh Hải – Bí thư Thành ủy TP.HCM, dù có cơ chế chính sách ưu đãi nhưng thủ tục rườm rà, quan liêu, kéo dài thì DN rất khó tiếp cận và mất đi cơ hội kinh doanh. Do vậy, ông Hải lưu ý các cơ quan có liên quan nghiên cứu, trình thường trực UBND TP.HCM ban hành các quyết định mới có tính đột phá để phát triển ngành CNHT của TP.HCM.