Tích hợp cung cấp nước sạch và năng lượng cho vùng “cổng trời” Tây Nguyên
Địa phương 11/11/2017 16:53 Theo dõi Congthuong.vn trên
Khánh thành Trạm cấp điện dùng năng lượng mặt trời tại thôn Ea Rớt |
Đây là mô hình tích hợp cung cấp nước sạch và năng lượng lần đầu tiên được triển khai tại khu vực, mở ra một hướng tiếp cận mới trong việc giải quyết hai vấn đề quan trọng cho cuộc sống đồng bào thiểu số tại Tây Nguyên và hướng tới phát triển bền vững.
Nằm trong vùng núi sâu ở độ cao 1.500 mét, gần như biệt lập và cách trung tâm xã hơn 20km cùng việc giao thông đi lại hết sức khó khăn, đa số bà con ở đây là người dân tộc H’Mông di cư tự do nên chưa có hộ khẩu, thuộc diện nghèo và sống trong cảnh không điện, không nước sạch. Khu vực này thường được gọi là “cổng trời” của Đăk Lăk. Tuy định cư trên 20 năm, nhưng đến nay hơn gần 200 hộ dân sống tại thôn Ea Rớt vẫn chưa được tiếp cận nguồn điện lưới do phải sống rải rác trong địa hình đồi núi phức tạp, trong khi tiền đầu tư cho việc kết nối với hệ thống điện lưới quốc gia rất cao. Cuộc sống của bà con Ea Rớt đã khó khăn vì thiếu điện, lại càng cực hơn khi không có nước sạch để uống và dùng cho sinh hoạt hàng ngày.
Trạm cấp nước sạch có thể uống tại chỗ của thôn Ea Rớt |
Với quyết tâm giúp bà con Ea Rớt thoát khỏi cảnh khổ, ông Nguyễn Văn Tâm- Chủ tịch UBND xã Cư Pui đã vận động trưởng thôn Lò Tiến Dũng hiến đất của gia đình để lắp đặt hệ thống cung cấp điện và nước sạch sử dụng năng lượng mặt trời tại đội 3 của thôn Ea Rớt. Đồng thời trong suốt quá trình triển khai dự án, lãnh đạo xã Cư Pui và trực tiếp là ông Nguyễn Văn Tâm cùng cán bộ dự án tới từng hộ dân trong thôn vận động người dân về thay đổi thói quen sử dụng năng lượng và nước sạch hướng tới cuộc sống tốt hơn. “Ea Rớt trước giờ không có nguồn điện nào hết nên thật sự bà con rất mừng khi có công trình này, đặc biệt những hộ dân được hưởng lợi trực tiếp đã có điện để thắp sáng và sử dụng cho các thiết bị khác trong gia đình,” ông Tâm chia sẻ.
Từ nay người dân thôn Ea Rớt được dùng nước sạch |
Hệ thống tích hợp này có công suất lắp đặt 6,24kW và có thể triển khai đến 24kW, sử dụng các pin năng lượng mặt trời để tạo ra năng lượng điện cho mục đích sinh hoạt của người dân và cung cấp điện cho hệ thống lọc nước tinh khiết RO có thể uống ngay tại chỗ. Theo công suất thiết kế, hệ thống có thể sản xuất 20kWh/ngày đáp ứng đủ nhu cầu thắp sáng cho khoảng 20 hộ gia đình và cung cấp từ 700-1.000 lít nước sạch mỗi ngày cho người dân trong thôn. Lượng điện làm ra còn lại sẽ được tích trữ vào bình ắc-quy để bà con dùng cho việc thắp sáng vào buổi tối.
Khi nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng lên, công suất phát điện của hệ thống có thể dễ dàng điều chỉnh tăng theo để đáp ứng nhu cầu. Người dân địa phương đóng góp đất và ngày công xây dựng hệ thống. Để bảo đảm tính bền vững của hệ thống, người dân sẽ trả 2.000 đồng cho 1 kW điện sử dụng và khoảng 7.000 - 8.000 đồng cho 1 bình nước uống tinh khiết có dung tích 20 lít. Số tiền đóng góp này sẽ bù đắp cho việc vận hành, thay thế thiết bị, sửa chữa hệ thống và do người dân quản lý hoàn toàn.
Hệ thống cung cấp điện và nước sạch sử dụng năng lượng mặt trời có tuổi thọ 20 năm với tổng giá trị đầu tư khoảng 500 triệu đồng . Toàn bộ số tiền này được Quỹ McKnight tài trợ, nằm trong khuôn khổ của dự án “Hỗ trợ sự tham gia của các bên liên quan và các giải pháp năng lượng bền vững trong kế hoạch phát triển năng lượng của Việt Nam” do GreenID phối hợp cùng Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk đồng thực hiện từ tháng 1/2016 đến 12/2017.
Chuyên gia GreenID trao đổi cách quản lý trạm điện với cán bộ thôn |
Theo các chuyên gia về năng lượng, mô hình này được coi là giải pháp tối ưu cho những khu vực chưa có điện lưới như thôn Ea Rớt, do chi phí đầu tư cho việc xây lắp thấp và hiệu quả hơn so sánh với chi phí phải trả cho việc triển khai điện lưới quốc gia về đây. Ngoài ra, do nhu cầu sử dụng điện của người dân cũng không cao như ở thành thị và các vùng nông thôn khác nên hệ thống cũng phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả của người sử dụng. Điều này góp phần đẩy mạnh việc nhân rộng các mô hình năng lượng bền vững tại các cộng đồng như Ea Rớt với 100% người dân là dân tộc H’Mông với việc trao quyền là vô cùng quan trọng, nhằm thúc đẩy quá trình phát triển năng lượng bền vững tại cộng đồng.
Điểm nhấn nữa là về sau khi điện lưới được kéo về thôn bản hệ thống cũng có thể điều chỉnh để đồng bộ được với lưới điện quốc gia. Với những ưu điểm trên, mô hình này hoàn toàn có thể nhân rộng tại các địa bàn trong khu vực Tây Nguyên, cũng như các địa phương khác trên cả nước.
Truyền thông về sử dụng năng lượng mặt trời cho đồng bào dân tộc |
Tại lễ bàn giao, Trung tâm Phát triển sáng tạo xanh (GreenID) và Công ty TNHH Vũ Phong là công ty có thiết bị lắp đặt tại đây đã trao tặng 20 bộ máy phát điện dùng năng lượng mặt trời cho các hộ dân khác trị giá mỗi bộ gần 1,3 triệu đồng. Đặc biệt trước khi bàn giao chính thức công trình cung cấp nước sạch và điện từ năng lượng mặt trời này, Trung tâm Phát triển sáng tạo xanh đã tổ chức nhiều buổi truyền thông về sử dụng năng lượng mặt trời, giới thiệu các mẫu bếp nấu ăn đã được cải tiến tiết kiệm năng lượng. Theo đó các đơn vị cung cấp các mẫu bếp này sẵn sàng cung cấp chỉ với 50% giá thành cho các hộ dân tại đây. Đặc biệt trong dịp này một nhóm các thành viên nòng cốt là người H’Mông trong thôn đã được tập huấn và phương pháp hướng dẫn người dân sử dụng đúng kỹ thuật mô hình điện mặt trời, đèn LED tiết kiệm điện, hệ thống biogas.
Tiếp cận nguồn năng lượng mới cho cuộc sống |
Trao đổi với lãnh đạo xã và người dân tại đây, được biết tất cả đều bày tỏ nguyện vọng các cơ quan Nhà nước và các nhà tài trợ sẽ xem xét để tiếp tục hỗ trợ cho những mô hình này sớm đến với bà con ở nhiều địa phương khác.
Trao tặng bộ phát điện dùng năng lượng mặt trời |
Cùng với niềm vui được dùng điện và nước sạch, người dân thôn Ea Rớt còn có thêm một niềm vui nữa. Theo đó, để bảo đảm giao thông, không gây thiệt hại về người và tài sản của nhân dân trong mùa mưa lũ, mới đây UBND tỉnh Đăk Lăk đã đồng ý bổ sung hạng mục đường dân sinh tại điểm ngập số 01, số 02, thôn Ea Rớt, xã Cư Pui, huyện Krông Bông vào hợp phần bồi thường, giải phóng mặt bằng, di dân và tái định cư dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng như đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Lâu nay mỗi khi mưa lớn, nước tại hồ chứa nước Ea Rớt dâng lên làm ngập tuyến đường ra vào xã, gây trở ngại và nguy hiểm cho người dân trong thôn, đặc biệt là các cháu nhỏ trên đường tới điểm trường tiểu học Ea Rớt ở gần đó. Đại diện UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, công tác thi công sẽ sớm được triển khai.