Thủy điện Ialy-những dấu ấn 15 năm

Công ty Thủy điện Ialy quản lý vận hành 3 nhà máy thủy điện là Ialy công suất 720 MW, Sê San 3 công suất 260 MW, Plei Krông 100 MW và 1 đơn vị phụ trách công tác quyết toán các công trình thủy điện Sê San 3, Sê San 4 và Pleikrông.

Trong quá trình tổ chức sản xuất điện, Công ty thủy điện Ialy gặp phải không ít khó khăn, thách thức, tập trung chủ yếu chính là những bất lợi về tình hình thủy văn và các hư hỏng, khiếm khuyết thiết bị. Nhưng với bản lĩnh, kinh nghiệm, CBCNV Công ty ngoài việc xử lý có hiệu quả, đưa thiết bị vào vận hành an toàn, đã chủ động điều tiết nguồn nước, khai thác tối ưu công suất của hệ thống công nghệ nên đã hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật do Tập đoàn Điện lực Việt Nam giao. Đặc biệt, trên phương diện sản xuất, cung ứng điện năng, Công ty luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch EVN giao, như năm 2009, sản lượng đạt 5.466 triệu kWh, đạt 116% kế hoạch; năm 2010, sản lượng đạt 3.785 triệu kWh, đạt 100,27% kế hoạch; năm 2011, sản lượng đạt 5.695 triệu kWh, đạt 148,7% kế hoạch; năm 2012, sản lượng đạt 5.838 triệu kWh, đạt 141% kế hoạch; năm 2013, sản lượng đạt 4.708 triệu kWh, đạt 109% kế hoạch. Năm 2014, sản lượng đạt trên 5 tỷ kWh điện. Và vào thời điểm này cả 3 nhà máy thủy điện: Ialy, Sê San 3, Plei Krông đã chính thức sản xuất và hòa lưới quốc gia được trên 62 tỷ kWh trong 15 năm qua, cung cấp nguồn điện đáng kể cho phát triển kinh tế và các nhu cầu xã hội của đất nước.

Công ty hoàn thành việc tiếp nhận vận hành 4 tổ máy của Thủy điện Ialy từ năm 2000 và 2 tổ máy Thuỷ điện Sê San 3 từ năm 2006. Đến tháng 9/2009, 2 tổ máy của thủy điện Pleikrông chính thức đưa vào vận hành. Trong quá trình tiếp nhận vận hành, các tổ máy vẫn tồn tại một số khiếm khuyết như: xâm thực bánh xe công tác, hư hỏng của hệ thống điều khiển, hệ thống kích từ, hệ thống điều tốc… cho nên đội ngũ kỹ sư, công nhân Công ty đã vừa quản lý vận hành, vừa từng bước khắc phục các khiếm khuyết. Đến nay, tất cả các khiếm khuyết đã được xử lý, các tổ máy đã làm việc tương đối ổn định. Cụ thể hơn, tháng 11/2007 xảy ra sự cố cháy thanh cầu nối của 2 thanh dẫn Stator máy phát tổ máy số 1 thủy điện Sê San 3, nguyên nhân do chất lượng mối hàn thanh dẫn của nhà máy chế tạo không đảm bảo. Tiếp đến ngày 11/11/2007 tổ máy số 2 thủy điện Sê San 3 khi đang phát công suất 130MW thì bị sự cố hư hỏng toàn bộ 192 cầu nối mềm của vòng ngắn mạch phía trên, phía dưới rotor máy phát. Để thay thế toàn bộ số cầu nối mềm này, thông thường phải đặt mua từ nước ngoài với chi phí khoảng 19.200 USD và phải chờ một thời gian. Để đảm bảo cung cấp sản lượng cho toàn hệ thống, tận dụng nguồn nước trong mùa mưa lũ, cùng với năng lực, kinh nghiệm và trách nhiệm của mình, lãnh đạo và CBCNV Công ty đã quyết tâm xử lý với sự tập trung cao về nhân lực và chất xám. Với tinh thần “dám nghĩ, dám làm”, Công ty đã nghiên cứu thiết kế, gia công 192 thanh nối mềm mang lại hiệu quả kinh tế cao do máy được đưa vào vận hành sớm.

Từ năm 2009 đến 2013, Công ty Thủy điện Ialy đã thực hiện tổng cộng gần 200 hạng mục sửa chữa lớn, đặc biệt đã tổ chức lực lượng tiến hành 8 lần đại tu các tổ máy của 3 nhà máy Ialy, Sê San 3 và Pleikrông. Các tổ máy được đại tu đều đảm bảo chất lượng, tiến độ. Bên cạnh việc hoàn thành công tác SCL đảm bảo chất lượng và vượt tiến độ, đội ngũ công nhân, kỹ sư đã luôn đề cao ý thức tiết kiệm trong sửa chữa. Công nhân Phân xưởng sửa chữa Cơ khí - Thủy lực đã tìm cách phục hồi hoặc nghiên cứu thay thế vật liệu sẵn có trong nước như: phục hồi bạc cánh hướng, thay thế tấm bạc chặn vành điều khiển cánh hướng bằng loại phíp,… vừa đảm bảo chất lượng, vừa tiết kiệm được chi phí so với việc phải nhập thiết bị chính hãng.

Song song với việc quản lý vận hành, tập thể CBCNV Công ty Thủy điện Ialy còn phải thực hiện công tác xử lý các tồn tại công trình Nhà máy Thuỷ điện Pleikrông sau khi tiếp nhận bàn giao từ Ban QLDA Thủy điện 4. Trước khi bàn giao, tại Thuỷ điện Pleikrông có 204 tồn tại ở các hạng mục công trình gồm: tuyến đầu mối, thiết bị các tổ máy, hệ thống báo, chữa cháy, thiết bị điều khiển, thiết bị bảo vệ, thiết bị thông tin và những tồn tại về phần xây dựng .v.v… Toàn bộ tồn tại trên một phần sẽ do nhà thầu xử lý, phần còn lại sẽ chuyển cho Công ty Thuỷ điện Ialy tiếp tục xử lý đảm bảo cho Nhà máy vận hành an toàn, hiệu quả. Xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng nên ngay sau khi tiếp nhận vận hành, lãnh đạo Công ty đã đôn đốc xử lý các tồn tại phát sinh trong quá trình xây dựng và lắp đặt thiết bị. Từ đầu năm 2011, lãnh đạo Công ty đã đưa vào nhiệm vụ hàng tuần để chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị chức năng thực hiện. Vì vậy đến nay, về cơ bản, các tồn tại đã được khắc phục, đảm bảo cho các tổ máy thủy điện Pleikrông vận hành ổn định.

Từ năm 2009 đến nay, Công ty đã cử nhiều đoàn công tác đến tham gia sửa chữa, thí nghiệm các nhà máy điện trên khắp cả nước như: Sửa chữa 02 tổ máy cho thủy điện Sêsan 3A; thí nghiệm thủy điện Ayun Thượng 1A, thí nghiệm mẫu dầu cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Công ty mía đường Hoàng Anh - Attapeu; Xử lý sự cố máy biến áp cho Thuỷ điện H’Mun… Một số điểm nổi bật trong lĩnh vực tổ chức dịch vụ thí nghiệm, sửa chữa có thể kể đến như: xử lý thành công hư hỏng hệ thống kích từ tổ máy S7 Nhà máy Nhiệt điện Uông bí; hệ thống điều tốc tổ máy số 2 Nhà máy Thuỷ điện Quảng Trị và tuabin, máy phát của Nhà máy thủy điện An Khê - Kanak, có thể khái quát những kết quả như sau:

Tháng 8/2012, hệ thống kích từ tổ máy S7 công suất 300MW Nhiệt điện Uông Bí bị hư hỏng kênh 1 (kênh 2 đã bị hư hỏng ngay từ khi mới đưa vào vận hành), tổ máy phải ngừng hoạt động. Nhiều nhóm chuyên gia đã được mời đến nhưng đều không thành công. Công ty phải tốn nhiều tỷ đồng chi phí dầu diezel phục vụ cho việc chạy thử sau khắc phục nhưng hệ thống vẫn không hoạt động. Nhận được yêu cầu từ Công ty Nhiệt điện Uông Bí, Công ty Thuỷ điện Ialy đã cử nhóm công tác của Phân xưởng đến xử lý sự cố này. Việc quay tổ máy Nhiệt điện Uông Bí phục vụ cho kiểm tra, thử nghiệm, tìm nguyên nhân và xử lý hư hỏng của hệ thống kích từ là không thể (vì tốn nhiều chi phí cho dầu diezel và không cho phép duy trì lâu tốc độ tổ máy ở định mức). Nhóm công tác của Phân xưởng đã nghiên cứu đưa ra phương pháp mô phỏng để thử nghiệm các chế độ vận hành của hệ thống kích từ mà không cần phải quay tổ máy. Có thể nói, đây là giải pháp kỹ thuật tối ưu có thể áp dụng cho các nhà máy điện khác trong Tập đoàn. Do vậy chỉ trong thời gian 12 ngày, cả hai kênh tự động điều chỉnh điện áp (kênh 1 và kênh 2) của hệ thống kích từ tổ máy S7 Nhiệt điện Uông Bí đã được khôi phục hoàn toàn và tổ máy đã được vận hành trở lại với bất kỳ kênh nào của hệ thống kích từ. Thành công này đã được Tập đoàn đánh giá rất cao về tinh thần trách nhiệm cũng như năng lực chuyên môn của các kỹ sư, công nhân kỹ thuật Công ty Thuỷ điện Ialy.

Cuối tháng 8/2013, hệ thống điều tốc tổ máy số 2 (công suất 32MW) Nhà máy thuỷ điện Quảng Trị bị hư hỏng, tổ máy phải ngừng hoạt động. Nhận được yêu cầu hỗ trợ từ Công ty Thuỷ điện Quảng Trị, Công ty Thuỷ điện Ialy đã cử nhóm công tác của Phân xưởng đến xử lý. Trong vòng 5 ngày hệ thống điều tốc đã được nhóm công tác khôi phục hoàn toàn và tổ máy đã được vận hành trở lại.

Tháng 11 năm 2013, do thiên tai đã gây sự cố nghiêm trọng Nhà máy thủy điện An Khê – Ka Nak. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã điều động nhiều đơn vị, trong đó có Công ty Thủy điện Ialy, khẩn trương xử lý sự cố để sớm đưa 2 tổ máy vào vận hành. Công ty được giao xử lý rotor và máy phát (Phần hạng mục chính của Nhà máy). Đây là công việc khó khăn, phức tạp vì phải tháo toàn bộ rotor, khả năng rủi ro và chi phí xử lý rất cao và thời gian sẽ kéo dài, trong khi đó việc xử lý yêu cầu kỹ thuật cao nhưng mặt bằng tiến hành công việc chật hẹp … Đứng trước khó khăn thách thức này, với tinh thần trách nhiệm, cùng kinh nghiệm từ thực tiễn gần 15 năm quản lý công tác sửa chữa thủy điện, các kỹ sư công nhân Phân xưởng đã khảo sát, lập phương án xử lý mà không phải tháo rotor. Phương án xử lý của Phân xưởng đưa ra đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và điều kiện thi công đã thuyết phục được Ban Chỉ đạo và phương án đã được chọn, Phân xưởng đã chủ trì tổ chức xử lý thành công, đưa 2 tổ máy vào vận hành an toàn với tổng thời gian chỉ 45 ngày. Các thông số kỹ thuật của 2 tổ máy sau khi xử lý tương đương với lúc mới đưa vào vận hành. Đây là một thành quả rất lớn, làm lợi cho Nhà nước nhiều tỷ đồng.

Những thành công trong lĩnh vực sửa chữa, thí nghiệm các nhà máy điện của Phân xưởng đã góp phần xây dựng uy tín và phát triển thương hiệu Ialy đến các đối tác trong cả nước…