Thu phí đọc báo online tại Việt Nam: Chất lượng là yếu tố tiên quyết

Ông Lê Quốc Minh cho rằng, thu phí đọc báo online có thể thành công nếu tác phẩm chất lượng

Xu hướng tất yếu

Ông Lê Quốc Minh cho biết, trên thế giới, việc dựa vào nguồn thu quảng cáo đang ngày càng suy giảm. Thậm chí, đã có dự báo rằng hình thức quảng cáo truyền thống là banner trên báo điện tử có khả năng biến mất vào năm 2020. Trong khi đó, năm 2017, 75-80% doanh thu quảng cáo số trên thế giới “chảy” vào túi các “ông lớn” như Google và Facebook. Điều này cho thấy, báo điện tử không thể lệ thuộc vào doanh thu quảng cáo được nữa và việc thu phí độc giả đã trở thành một xu hướng của báo chí thế giới kể từ năm 2015.

Thời gian qua, hàng loạt các “ông lớn” của báo chí thế giới như New York Times, Washington Post, Financial Times, The Economist… đã áp dụng việc thu phí qua đọc báo online, trước áp lực doanh thu quảng cáo sụt giảm mạnh. Việc thu phí của người dùng không phải chuyện mới vì người dùng đã bỏ tiền mua báo in hoặc trả phí cho truyền hình cáp từ hàng trăm năm nay. Tuy nhiên, điểm khác biệt là người dùng khi lên mạng internet đã quen với việc đọc báo mà không mất phí nên việc thay đổi thói quen là khó khăn.

Tuy nhiên, gần 10 năm qua, thực tế ở nhiều tờ báo trên thế giới đã chứng minh rằng không còn cách nào khác ngoài việc phải đi theo con đường thu phí. Không ít tờ báo đã dựng tường thu phí rồi hạ xuống, rồi lại dựng lên rồi hạ xuống, nhưng cuối cùng, nhiều tờ báo lớn trên thế giới như New York Times, Washington Post đều đang đi theo đường này. “Quả ngọt” đã đến khi những trang báo online của Wall Street Journal hay NewYork Times, sau nhiều lần thu rồi bỏ rồi lại thu, đã có được mức doanh thu từ thu phí độc giả lên tới 57%, không còn phụ thuộc vào quảng cáo” - ông Lê Quốc Minh chia sẻ.

Ở Việt Nam, báo Điện tử Vietnamplus đã tiên phong trong áp dụng hình thức này từ tháng 8/2012 đến tháng 11/2013. Sau đó tạm dừng do phương thức thanh toán và tỷ lệ ăn chia đối với các nhà mạng không thỏa đáng. Đầu tháng 5/2018, Vietnamplus tiếp tục thử nghiệm áp dụng lại mô hình này và bắt đầu thu tiền từ giữa tháng 6. Ông Lê Quốc Minh chia sẻ: “Điểm đáng mừng là phản ứng đầu tiên của người dùng tương đối tích cực. Mức độ truy cập cao hơn chúng tôi kỳ vọng và khi người đọc đã mua nội dung, sự chú ý của họ với thông tin rất cao, thời lượng nghiên cứu nội dung cao hơn hẳn so với thông tin miễn phí”.

Có chất lượng, có thành công

Trên thế giới, bên cạnh tăng doanh thu, việc thu phí còn giúp uy tín và bản sắc tờ báo được nâng lên

Cho dù đã có được những kết quả bước đầu nhưng rõ ràng, thu phí khi đọc báo online còn quá mới mẻ tại Việt Nam. Khi đã thu phí, số lượng độc giả giảm bớt, giảm view, giảm doanh thu quảng cáo là những lo ngại “nhãn tiền”.

Ông Lê Quốc Minh cho rằng, số lượng độc giả giảm đi là chuyện đã xảy ra với nhiều tờ báo lớn trên thế giới. Tuy nhiên, thời đại ngày nay, làm báo để nhắm đến lượng người đọc càng đông càng tốt không còn là xu hướng bởi vì lượng độc giả càng đông, ta càng không biết độc giả là ai và việc sáng tác nội dung để đáp ứng nhu cầu độc giả vô cùng khó khăn. Sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn nếu tập trung vào nhóm độc giả thường xuyên của báo, tăng tương tác để nắm nhu cầu và sản xuất được đúng nhu cầu đó, tạo được lượng độc giả trung thành. Và từ lực lượng đó mới lan tỏa ra các đối tượng khác.

Tương tự, hiện nay quảng cáo trên báo điện tử phụ thuộc vào lượt view. Nhưng số lượng quảng cáo tốt, tạo sự thích thú cho độc giả rất ít mà chủ yếu là những nội dung khiến độc giả khó chịu. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến lượt quảng cáo càng ngày càng suy giảm.

“Một mặt là bài toán kinh tế, mặt khác là chiến lược, ta không thể có được tất cả vì đạt được cái này phải mất đi cái kia. Tuy nhiên, chúng tôi đã quyết định không chạy theo số lượng độc giả, chạy theo view mà tập trung sáng tác các tác phẩm chất lượng cao, hướng vào nhóm độc giả chịu mất chi phí để đọc nội dung, từ đó thu phí từ chính những tác phẩm chất lượng đó. Từ nhóm độc giả trung thành này, khả năng lan truyền đến các nhóm độc giả khác là rất cao. Thực tế, trên thế giới, bên cạnh tăng doanh thu, việc thu phí còn giúp uy tín và bản sắc tờ báo được nâng lên một bậc” - ông Lê Quốc Minh cho hay.

Trong thời gian tới, Vietnamplus hướng đến mục tiêu tiếp tục sản xuất những nội dung dài, có chất lượng như mega- story, long-form và không chỉ bó hẹp nội dung với kinh tế, tài chính mà còn mở ra các lĩnh vực khác như công nghệ, thể thao, giải trí, chính trị… và thu phí từ những bài báo này. Bên cạnh đó đa dạng phương thức thanh toán như qua nhà mạng, ví điện tử, thẻ tín dụng… nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dùng. Ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh: “Độc giả đã bỏ tiền ra mua thì sản phẩm phải hợp nhu cầu và họ có quyền đánh giá. Nếu không đáp ứng được nhu cầu của người đọc, họ sẽ bỏ đi chứ không ai có thể bắt họ phải ở lại. Khi đã thu phí, người đọc - tòa soạn là mối quan hệ cung cầu, là câu chuyện thị trường và chỉ có chất lượng mới khiến họ “móc ví””.