Thích - trồng, chán - bỏ (!?)

Ảnh minh họa

Nhiều người dân ở huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai và một số vùng lân cận đã hối hả chặt cây cà phê để trồng chanh dây. Lãnh đạo huyện này cho biết, chỉ từ đầu năm 2016 đến nay, diện tích chanh dây đã tăng thêm 50 ha và có xu hướng tăng mạnh trong thời gian tới. Đổi lại, hàng chục hecta cà phê của Mang Yang đã bị đốn hạ. Huyện Mang Yang chỉ là một trong những ví dụ điển hình về việc người dân từ bỏ cà phê - cây loại cây trồng thế mạnh của đất nước, vốn đã mệnh danh là cây tiền tỷ ở Tây Nguyên.

Câu chuyện này cũng đang diễn ra tại những miệt vườn ở Đồng bằng sông Cửu Long. Gần đây, giá chanh không hạt lên cao ngất ngưởng đã khiến nhiều nông dân chặt nhãn, chôm chôm để chuyển sang trồng giống chanh này. Theo các nhà vườn, với giá chanh ở mức 20.000 đồng/kg, mỗi ha sẽ đem về thu nhập trên 150 triệu đồng.

Thấy “ngon ăn”, hàng loạt nhà vườn ở miền Tây đua nhau tăng diện tích. Long An và Tiền Giang là 2 tỉnh có diện tích trồng chanh dẫn đầu khu vực với gần 5.000 ha mỗi tỉnh. Tại Bình Phước, thời gian qua đã có tới hơn 1.800 ha cao su bị chặt bỏ để chuyển sang trồng các loại cây trồng khác như điều, cây ăn trái…

Tuy nhiên, các vùng trồng mới đều có một điểm chung: Đầu ra của các loại trái cây này phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái Trung Quốc. Nếu nhìn lại vài năm qua, chuyện thương lái Trung Quốc tranh mua nông sản, đẩy giá lên cao vút rồi đột ngột biến mất, khiến cây và người cùng “ngẩn ngơ” cũng diễn ra hầu hết ở các địa phương kể trên.

Lỗi có thể đổ cho thị trường lên xuống, đổ cho người nông dân chỉ mải làm ăn theo tâm lý “bầy đàn”, nhưng trách sao được khi bà con luôn ở thế “thân cô thế cô”, thiếu “vòng tay” che chở của nhà nước trong bảo đảm quy hoạch; vắng “hơi ấm” sẻ chia của doanh nghiệp.

Cây ngắn ngày bỏ đi không khó, nhưng cây công nghiệp lâu năm như cà phê, cao su, chặt rồi trồng bao giờ mới lại? Đầu tháng 3/2016, các nhà sản xuất lốp xe thế giới đã lên tiếng dự báo giá cao su sẽ tăng cao trở lại do thiếu hụt nguồn cung. Lúc đó, nông dân Việt có kịp trồng cây mới và doanh nghiệp có đủ hàng để xuất?