Thị trường nước đóng chai: “Vàng thau lẫn lộn”

CôngThương - Chưa bao giờ thị trường nước đóng chai ở tỉnh Khánh Hòa lại bát nháo như hiện nay. Ngoài các thương hiệu quen thuộc, đảm bảo uy tín chất lượng như Vikoda, Sanna, Lavie, Aquafina, Vĩnh Hảo,… nhiều loại nước khác không rõ nguồn góc, xuất xứ, hoặc xuất xứ không đúng trên nhãn mác như Milowa, Biển Xanh, Đại Dương,v.v… đã, đang ngang nhiên hiện hữu trên thị trường.

“Loạn” nước uống đóng chai

Nếu như trước đây, người tiêu dùng trên địa bàn chỉ biết đến nước khoáng Vikoda (Công ty nước khoáng Khánh Hòa), Vĩnh Hảo, Phú Sen – Pita, Sanna (Nhà máy nước khoáng thiên nhiên Sanna- Công ty Yến sào Khánh Hòa), nước tinh khiết Aquafina (Pepsi), Joy (Coca Cola)… thì hiện nay, cả tỉnh có trên 80 loại nước uống đóng chai. Bên cạnh những tên “ngoại” như Euro, Living, StarOne, Fresh, Asia, Festival… hàng trăm loại nước uống đóng chai cùng những tên “Việt”: Đại Dương, Thái Dương, Đại Nhân, Thiên Ân, Biển Xanh, T&T, Thịnh Vượng… xuất hiện và len lỏi đến tận các ngõ hẻm, thôn xóm vùng sâu, vùng xa.

Không chỉ có mặt ở các đại lý phân phối, nước đóng chai còn được bán khắp các cửa hàng, tiệm tạp hóa lớn nhỏ trong thành phố với cách phục vụ tận tình: giao nước tại nhà với giá bán chênh lệch rất ít so với giá gốc (thường là hơn 1.000đ-2.000đ/ bình 21 lít). Thế nhưng không phải người bán nào cũng biết nguồn gốc của loại nước mà họ bán. Tại một tiệm tạp hóa trên đường Vân Đồn- TP. Nha Trang, chủ quán cho biết chị bán 3 loại nước là Vikoda, Đại Dương và một loại nữa hiện đã hết hàng, nhưng chính chị cũng không biết loại nước đó tên gì, sản xuất ở đâu, chỉ biết hàng ngày có một thanh niên đến giao và thu vỏ bình…

Giá của nước uống đóng chai trên thị trường hiện nay chênh lệch khá nhiều. Các nhãn hiệu có uy tín, chất lượng như Vikoda, Sanna, Vĩnh Hảo,… thường có giá ổn định. Cùng loại 21 lít, trong khi Vikoda, nhãn hàng được phần lớn người tiêu dùng ở Khánh Hòa tin dùng, có giá khoảng 25.000đ/ bình thì Fresh được bán với giá 14.000đ/ bình, Milowa 12.000đ/ bình. Các loại nước khác cũng có giá từ 10.000đ-15.000đ/ bình khi giao tận nhà. Với mức giá chênh lệch lớn như trên, nhiều người tiêu dùng tiết kiệm đã chọn ngay sản phẩm rẻ tiền mà không cần đắn đo.

Chất lượng khó kiểm chứng

Khi tung ra thị trường, cơ sở nước uống đóng chai nào cũng quảng cáo rằng sản phẩm được sản xuất theo quy trình tiên tiến hay thiết bị hoàn toàn hiện đại khép kín, đại loại như hệ thống xử lý RO, thanh trùng bằng ozone, tiệt trùng bằng tia cực tím, quy trình thực hiện qua nhiều bộ phận lọc, trao đổi ion làm mềm nước,v.v… Tuy nhiên, trên thực tế, ngoại trừ các loại nước uống đã khẳng định thương hiệu trên toàn quốc như: Vĩnh Hảo, Vikoda, Sanna, Aquafina… được sản xuất và đóng chai trên dây chuyền công nghệ hiện đại, đạt chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế (ISO 9001:2008, HACCP), phần lớn các loại nước khác đều được sản xuất theo quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ và khó có thể kiểm chứng chất lượng.

Theo ông Lý Thiện Thanh- Trưởng phòng Marketing- Công ty CP nước khoáng Khánh Hòa (ra đời trên 20 năm) cho biết: “…cũng với hệ thống xử lý, thanh trùng nước bằng tia cực tím, nhưng nếu thiết bị không đảm bảo, chỉ có thể diệt được 30% vi khuẩn có trong nước giếng khoan hoặc nguồn nước thủy cục ở nhiều cơ sở sản xuất nước uống tinh khiết hiện nay”.

Ông Lê Đình Đờn, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) tỉnh Khánh Hòa cũng cho biết: “tình trạng vi phạm quy định về ATVSTP của các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai trên địa bàn tỉnh khá phức tạp. Tuy nhiên, Chi cục ATVSTP chỉ có thể kiểm soát những cơ sở đã đăng ký kinh doanh. Qua cuộc thanh kiểm tra gần đây nhất của Chi cục tại 55 cơ sở nước uống đóng chai, 3/55 cơ sở không có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn Nhà nước, 7/55 cơ sở có nguồn nước chưa được xử lý qua hệ thống thẩm thấu ngược RO (mặc dù nhãn sản phẩm nào cũng đề cập đến tiêu chuẩn này), đại đa số các doanh nghiệp chưa chứng minh được giấy công bố chất lượng bao bì và chưa xét nghiệp sản phẩm định kỳ 3 tháng theo quy định…”

Theo địa chỉ của một hãng nước uống đóng chai, chúng tôi tìm đến số nhà X trên đường Trần Bình Trọng- TP. Nha Trang. Không gian rộng chừng 15m2 của phòng khách ngổn ngang vỏ bình nước được thu gom từ khắp nơi về. Trong góc phòng là một bình chứa dung tích 1000 lít. Hai nhân viên giao nước tất tả vác những bình nước vừa mới “ra lò” từ căn phòng phía sau đi giao cho các đại lý. Theo lời một nhân viên của công ty, đây chính là cơ sở sản xuất của hãng và anh ta từ chối tiếp khách với lý do: sếp đi vắng. Đáng nói hơn, trên bảng hiệu của công ty, đây lại là địa điểm chuyên mua bán nhà đất, cầm đồ chứ không phải là sản xuất nước uống đóng chai như thông tin trên vỏ bình nước.

Tại một cơ sở sản xuất nước khác trên đường Lê Chân- TP. Nha Trang, cở sở vật chất tuy khá hơn, hàng chục bình nước được sắp xếp ngăn nắp trên kệ. Tuy nhiên, khó có thể nói được chất lượng sản phẩm khi mà vỏ của một số bình nước quá cũ và bị béo mó, nhãn sản phẩm chỉ dán hờ lên vỏ bình. Rất nhiều loại nước khác tuy nhãn mác ghi rõ địa chỉ sản xuất, nhưng khi chúng tôi đến thực tế và theo người dân địa phương, tại địa chỉ đó từ trước đến giờ không có một cơ sở sản xuất nước uống nào, hoặc không có công ty nào có tên ghi trên nhãn mác.

Trong khi thị trường nước uống đóng chai còn “vàng thau lẫn lộn”, người bán lẫn người mua đều lập lờ về sản phẩm mà họ tiêu thụ và người tiêu dùng sẽ là nạn nhân gánh chịu mọi hậu quả làm ăn tắc trách đó. Vấn đề đặt ra, liệu các cơ quan chức năng sẽ phản ứng ra sao trước mối đe dọa của nước uống không đảm bảo chất lượng với sức khỏe con người ?! Nhà nước cần có chính sách quản lý chặt chẽ hơn, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm của các loại nước uống đóng chai, xử phạt thích đáng những tổ chức, cá nhân vi phạm, nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Với người tiêu dùng, một cảnh báo sức khỏe đang đặt ra. Khi mua nước uống đóng chai, chúng ta chỉ nên chọn sản phẩm của những thương hiệu có uy tín, nước phải trong suốt không màu, không rêu cặn, vỏ chai còn mới, không bị trầy xước, được đóng chai, in và dán nhãn mác cẩn thận.

Huyền Trâm