Thị trường nông sản quốc tế tăng trưởng toàn diện hơn

Thông cáo nhấn mạnh: Các nước đang phát triển nên đầu tư vào năng lực và kỹ năng để tham gia hiệu quả vào các tổ chức thể chế và đa phương là những cơ quan hàng đầu của thế giới về xây dựng tiêu chuẩn thực phẩm.

Khi các nước có cam kết hiệu quả hơn cũng có thể làm cho thị trường nông sản quốc tế trị giá 1,7 nghìn tỷ USD có sự tăng trưởng toàn diện hơn, cho phép các nhà sản xuất thực phẩm quy mô nhỏ tham gia các chuỗi giá trị quy mô lớn; dòi hỏi các chính phủ chú trọng và tập trung ưu tiên chính sách lương thực quốc gia. Cách tiếp cận này đang ngày càng trở nên cấp bách tại thời điểm người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm, các loại vi khuẩn, thuốc trừ sâu, chất phụ gia thực phẩm, chất dinh dưỡng và năng lực công nghệ để kiểm soát chất lượng, sự an toàn cũng như nguồn gốc của thực phẩm. Vì vậy, cả khu vực nhà nước và tư nhân, các đối tác trong chuỗi giá trị thực phẩm, các nhà nghiên cứu… đều có vai trò cần thiết trong xây dựng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm tin cậy.

Cơ quan hàng đầu về tiêu chuẩn thực phẩm trên thế giới là Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm Codex quốc tế có sự tham gia của FAO và Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Codex có 188 thành viên đại diện cho 99% dân số thế giới, được thành lập năm 1963 đã ban hành các tiêu chuẩn thực phẩm, hướng dẫn và quy tắc thực hành của khoảng 200 mặt hàng thực phẩm và hơn 300 phụ gia thực phẩm với gần 5.000 giới hạn dư lượng thuốc trừ sâu tối đa.

Hiệp định SPS và TBT của WTO đặt ra các quy tắc cơ bản để các chính phủ có thể áp dụng các biện pháp an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật cũng như các quy định kỹ thuật về mục tiêu chính sách liên quan đến sức khỏe và sự an toàn của con người, bảo vệ môi trường và thông tin cho người tiêu dùng. Hiệp định SPS đề cập cụ thể đến các tiêu chuẩn của Codex về an toàn thực phẩm, và các thành viên WTO thường dẫn chiếu các tiêu chuẩn này khi thảo luận trong Ủy ban TBT. Trong khi các nền kinh tế mới nổi đã bắt đầu tăng cường tham gia vào Codex và các Ủy ban của WTO, thì mức độ tham gia của nhiều nước kém phát triển vẫn rất thấp.

Một thông điệp quan trọng được gửi tới là các nước sẽ nhận được nhiều giá trị nhất khi tham gia cùng với các chính phủ, các chuyên gia về nông nghiệp, y tế, công nghiệp và thương mại, người tiêu dùng và các nhà sản xuất để xác định mức độ an toàn thực phẩm quốc gia và ưu tiên chất lượng thực phẩm, xác định các biện pháp để giải quyết các vấn đề liên quan. Động lực để thay đổi trong lĩnh vực quy định thực phẩm hiện nay là công nghệ số hóa, công nghệ sản xuất và chế biến mới, thương mại điện tử cùng với xu hướng dán nhãn, các hiệp định thương mại mới và những thay đổi chế độ ăn uống và sở thích tiêu dùng. Tất cả đều có tác động sâu sắc đối với thương mại thực phẩm và an toàn thực phẩm.

Việc truy xuất nguồn gốc thực phẩm ngày càng là nghĩa vụ bắt buộc phải đáp ứng nhanh chóng trước sự bùng phát của bệnh dịch về thực phẩm. Các phương pháp đo bức xạ, thuốc trừ sâu và các chất gây ô nhiễm hóa học trong thực phẩm ngày càng nhạy cảm và đòi hỏi các nước đang phát triển phải nâng cao năng lực để giải quyết các rủi ro và quản lý rủi ro theo cách phù hợp nhất.

Ủy ban Codex Việt Nam được thành lập từ năm 1994 do Bộ Khoa học & Công nghệ chủ trì, có chức năng tham mưu về công tác tiêu chuẩn hóa cho các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến thực phẩm, thay mặt Chính phủ tham gia các hoạt động về tiêu chuẩn hóa thực phẩm trong các tổ chức quốc tế và khu vực, đồng thời đề xuất các chính sách quản lý tiêu chuẩn chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam. Với chủ trương hội nhập quốc tế, hài hòa các quy định luật pháp của Việt Nam với quốc tế, hầu hết các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thực phẩm đã được thực hiện hài hòa với tiêu chuẩn Codex. Bên cạnh đó, Ủy ban Codex Việt Nam cũng là cầu nối giữa các doanh nghiệp trong nước với các tổ chức quốc tế, là cơ quan quản lý trong lĩnh vực an toàn thực phẩm; nhằm bảo vệ người tiêu dùng và công bằng thương mại. Ủy ban Codex Việt Nam còn phối hợp với các bộ, ngành, doanh nghiệp liên quan tham gia góp ý cho các dự thảo tiêu chuẩn quốc tế có liên quan đến sản xuất, kinh doanh thực phẩm của nước ta như: Tiêu chuẩn Codex quốc tế về nước mắm; khuyến nghị về ghi nhãn thực phẩm và thành phần thực phẩm thu được bằng kỹ thuật biến đổi gien/kỹ thuật gen; hướng dẫn áp dụng các nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm để kiểm soát vi-rút trong thực phẩm; soát xét hướng dẫn thiết lập các tiêu chí vi sinh vật trong thực phẩm; giới hạn tối đa Melamine trong sữa lỏng cho trẻ em...