Thị trường chứng khoán: Cần cơ chế "mềm" để sửa quy định về margin

Quan điểm từ phía một số CTCK, chưa nên mở margin cho cổ phiếu giao dịch trên UPCoM

Cẩn trọng với cấp margin cho UPCoM

Liên quan đến một câu hỏi mà thị trường, giới đầu tư quan tâm là có mở ra cơ chế cho giao dịch ký quỹ (margin) đối với các cổ phiếu đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM hay không, khoản 1, Điều 4 về lựa chọn và công bố danh sách chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ quy định: báo cáo tài chính của tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch dùng để xem xét chứng khoán có được giao dịch ký quỹ hay không là không quá 6 tháng tính đến thời điểm xem xét.

Việc dự thảo quy định căn cứ vào báo cáo tài chính của tổ chức đăng ký giao dịch để xem xét chứng khoán có được phép giao dịch ký quỹ hay không, có phải là cho phép giao dịch ký quỹ đối với các cổ phiếu trên sàn UPCoM không? Đây là điều chưa rõ ràng, nên các công ty chứng khoán đề nghị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cần làm rõ.

Trường hợp UBCK cho phép giao dịch ký quỹ đối với các cổ phiếu trên UPCoM, theo một số công ty chứng khoán là không nên, vì bản thân giao dịch margin tiềm ẩn nhiều rủi ro, ngay cả đối với các cổ phiếu chất lượng cao. Hiện tại, cổ phiếu đăng ký giao dịch trên UPCoM có mức độ minh bạch thông tin kém, nên rủi ro cho cả nhà đầu tư lẫn công ty chứng khoán nếu cho vay và giao dịch margin rất lớn.

Các ý kiến này cũng cho rằng, việc mở margin trên sàn UPCoM nếu thực thi không cẩn thận thì việc bị “cháy” tài khoản khi giao dịch margin với các cổ phiếu trên UPCoM sẽ tác động không tích cực đến tâm lý nhà đầu tư, thị trường chung. Phản hồi từ các công ty chứng khoán cho thấy, nhu cầu giao dịch margin đối với các cổ phiếu trên UPCoM từ phía khách hàng hiện hạn chế, trong khi muốn cho vay margin, công ty chứng khoán phải thiết lập thêm hệ thống mới, nên sẽ tốn kém, nguồn thu cũng khó tương xứng với những gì đầu tư.

Cần cơ chế “mềm” hơn

Một điểm cải cách tại dự thảo quy chế margin là thay vì chứng khoán phải đáp ứng yêu cầu có thời gian niêm yết từ 6 tháng trở lên mới được xem xét lựa chọn giao dịch ký quỹ như quy định hiện hành, tại dự thảo, UBCK đề xuất rút ngắn xuống còn tối thiểu 3 tháng…

Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán nhìn nhận, khoảng thời gian 3 - 5 tháng không nói lên gì nhiều, nhất là trên khía cạnh cần có thời gian để doanh nghiệp bộc lộ những điểm tốt, xấu, từ đó giúp nhà đầu tư, công ty chứng khoán giảm thiểu rủi ro trong cung cấp và sử dụng dịch vụ margin. Có những doanh nghiệp sau cả năm lên sàn mới lộ những chiêu trò về “lái giá”, về công bố thông tin không minh bạch. Vì thế, quan trọng nhất là hoạt động giám sát của UBCK phải đủ sức phát hiện các chiêu trò của doanh nghiệp, của đội lái, chứ không nên quy định thời gian xem xét doanh nghiệp niêm yết tối thiểu 3 tháng hay 6 tháng mới được cấp margin.

Theo dự thảo, cổ phiếu của doanh nghiệp có kết quả kinh doanh bị lỗ căn cứ trên báo cáo tài chính năm gần nhất đã kiểm toán, hoặc báo cáo tài chính bán niên gần nhất đã soát xét thì không được giao dịch margin... Với đề xuất này của UBCK, các CTCK cho rằng, cũng chưa thực sự hợp lý.

Trên thực tế, có những doanh nghiệp vì tính chất kinh doanh mang tính mùa vụ, nên có những thời điểm bị lỗ, mặc dù nền tảng doanh nghiệp, triển vọng kinh doanh vẫn tốt. Khi đó với không ít nhà đầu tư họ nhìn thấy đây là cơ hội đầu tư tốt, nên có nhu cầu giao dịch margin nhưng lại bị chặn. Mặt khác, vì doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ chỉ mang tính thời điểm, trong khi nếu bị liệt vào danh sách không được giao dịch margin, có khi họ phải đợi tới 6 tháng sau mới có cơ hội được giao dịch margin trở lại khi sở GDCK công bố danh sách cổ phiếu được phép giao dịch margin.