​Thí điểm mô hình trồng cây mắc ca ở Tây Bắc

Năng suất mắc ca ở Việt Nam khá cao

Xây dựng mô hình trồng cây mắc ca

Việt Nam đã trồng khảo nghiệm cây mắc ca từ năm 1994 tại Ba Vì, Đắk Lắk, Sơn La và Phú Thọ. Tại Điện Biên, các cây mắc ca được trồng thử nghiệm từ năm 2002 - 2003 và đã cao trên 10 mét, rất sai quả. Loạt cây trồng thử nghiệm 5 năm tuổi cũng cho thấy năng suất và chất lượng rất tốt. Hiện nay, Công ty Maccadamia Điện Biên cũng đã trồng được gần 40 héc-ta cây mắc ca và Công ty CP Macadamia tỉnh Điện Biên đã triển khai dự án trồng 3.400 héc-ta rừng kinh tế kết hợp trồng cây mắc ca tại địa bàn huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên. Với việc xen canh mắc ca với hơn 4.000 héc-ta cà phê hiện có, diện tích mắc ca ở Điện Biên sẽ nhanh chóng đạt tới con số hàng nghìn héc-ta. Cũng với cách thức xen canh này, vùng nguyên liệu mắc ca ở Sơn La, Lai Châu cũng sẽ nhanh chóng hình thành và phát triển. Phương án trồng xen mắc ca và cà phê được xác định là cách thức để phát triển nhanh chóng diện tích mắc ca một cách bền vững. Phương pháp này vừa tạo bóng mát cho cà phê đồng thời giảm công chăm sóc và gia tăng thu nhập cho nông dân ngay chính trên diện tích đất đang trồng cà phê. Một tín hiệu đáng mừng nữa là năng suất mắc ca ở Việt Nam khá cao, đạt 20kg quả/cây, chỉ đứng sau Mỹ (29kg quả/cây). Hơn nữa, chu kỳ kinh doanh của cây mắc ca là 60 năm, hiệu quả hơn so với cây cà phê (20 năm).

Không nên chạy theo phong trào

Mặc dù vậy, các chuyên gia nông nghiệp và các nhà khoa học khuyến cáo, người dân không nên trồng ồ ạt mà chưa nghiên cứu đầy đủ thông tin, kỹ thuật canh tác và tìm được nguồn giống đạt chuẩn. Theo PGS. TS Phạm Đức Tuấn, Viện phó Viện Nghiên cứu và Phát triển Công nghệ Nông lâm nghiệp Thành Tây, không nên trồng bằng hạt mà nên trồng bằng cây ghép hoặc chiết. Cần sử dụng các giống cây đã được khả nghiệm và công nhận. Cũng cần lưu ý vùng sinh thái phù hợp với từng giống cây. Theo các chuyên gia nghiên cứu cho thấy, mắc ca chỉ phù hợp với hai vùng sinh thái là Tây Bắc và Tây Nguyên nhưng không phải bất cứ nơi nào của hai vùng này mắc ca cũng có thể sinh trưởng, phát triển tốt. Bên cạnh đó, cũng cần có chính sách quản lý giá cây giống phù hợp vì hiện nay mỗi cây mắc ca giống đang được bán với giá từ 70.000 - 100.000 đồng là chưa phù hợp. Nguy hiểm hơn cả là tình trạng giống mắc ca không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Do vậy, không ít nhà vườn đã lai ghép những loại cây kém chất lượng, người dân rất khó nhận biết.

Muốn phát triển cây mắc ca theo hướng bền vững, cần có chính sách quy hoạch và sản xuất quy mô lớn, khép kín chuỗi giá trị từ nghiên cứu sản xuất đến chế biến và tiêu thụ. Ngoài ra, nếu không kiểm soát tốt nguồn giống, để bà con sử dụng giống trôi nổi trên thị trường và phát triển không theo quy hoạch thì chắc chắn sự thua thiệt lại là chính những người nông dân.