Lý giải nguyên nhân sản phẩm thép tiêu thụ nội địa giảm, ông Nguyễn Văn Sưa - Phó Chủ tịch VSA cho rằng, do nghỉ tết Nguyên đán Bính Thân 2016 kéo dài nên đến nay việc triển khai xây dựng các công trình chưa mấy nhộn nhịp, khiến lượng thép tiêu thụ giảm.
Bên cạnh đó, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất thép lại tăng đáng kể, cụ thể như thép phế tăng từ 15-20 USD/tấn, tăng khoảng 10% so với tháng 1/2016; giá phôi cũng tăng khoảng 10-15 USD/tấn. Đầu vào cho sản xuất thép tăng nên giá thép thành phẩm bán ra thị trường cũng tăng nhẹ, giá bán bình quân 8.500 – 8.000 đồng/kg.
Theo dự báo, tới đây giá thép sẽ điều chỉnh tăng hơn hiện nay, nguyên nhân không đơn thuần do áp thuế tạm thời đối với phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam, mà ngay tại thời điểm này giá bán nguyên liệu đầu vào cho sản xuất thép và thép thành phẩm tại Trung Quốc, Mỹ… cũng đã và đang tăng cao hơn so với tháng 1/2016.
Các sản phẩm tôn mạ kim loại và sơn phủ màu trong tháng 2/2016 tiêu thụ đạt 183.825 tấn, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm 2015. Xuất khẩu đạt 98.217 tấn, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm 2015. Đáng chú ý, sản lượng tôn tiêu thụ tăng mạnh nhất vẫn thuộc về các công ty như: Tôn Hoa Sen, Tôn Đông Á, Tôn Phương Nam, Nam Kim…
Mặc dù sản lượng thép tiêu thụ trong nước còn nhiều hạn chế, song lượng thép nhập khẩu từ các nước lại rất lớn. Tính trong tháng 1/2016, Việt Nam nhập khẩu tới 1.485.746 tấn. Đáng chú ý, thép Trung Quốc xuất khẩu sang Việt Nam vẫn chiếm khá cao, tới 62% trong tổng lượng thép nhập khẩu; Nhật Bản chiếm 15,6%; Hàn Quốc 9,3%; Đài Loan 8,3%; Nga 3,43%.
Chính vì việc nhập khẩu các sản phẩm thép vào Việt Nam tăng mạnh, đặc biệt là thép Trung Quốc nhập khẩu ồ ạt, tăng tới gần 30% so với cùng kỳ đã tác động rất lớn đến doanh nghiệp sản xuất thép trong nước, làm ảnh hưởng không nhỏ tới việc làm của người lao động. Cùng với sự đầu tư lớn về tài chính cho xây dựng nhà máy, mua sắm thiết bị… nên một số doanh nghiệp sản xuất phôi, thép lớn đã kiến nghị lên Chính phủ, Bộ Công Thương để có giải pháp giúp doanh nghiệp giảm khó.
Căn cứ vào kiến nghị của các doanh nghiệp, sau hơn 2 tháng điều tra, Bộ Công Thương đã thu thập chứng cứ, phân tích thông tin và có kết luận sơ bộ về tác động của hàng hóa nhập khẩu tới sản xuất trong nước và đã áp thuế tự vệ tạm thời với sản phẩm phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam.