Thái Lan xả bán gạo - Không lo!

Ảnh minh họa (nguồn internet)

Nhiều nhà quản lý, doanh nghiệp Việt Nam cũng quan ngại rằng, việc Thái Lan xả bán gạo ồ ạt rất có thể sẽ ảnh hưởng đến giá gạo và việc tiêu thụ gạo của Việt Nam. Khi nguồn cung tăng, trong khi nhu cầu không tăng hoặc tăng ít, sẽ có tác động đến thị trường gạo.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế trấn an: Trong số lượng gạo tồn trữ của Thái Lan, gạo có chất lượng tốt rất ít, phần lớn là gạo chất lượng thấp (khoảng 7,5 triệu tấn) và gạo đã bị hỏng (khoảng 2 triệu tấn), chủ yếu tiêu thụ nội địa hoặc sử dụng cho ngành công nghiệp chế biến, thức ăn chăn nuôi. Dù Thái Lan xả bán hết 11 triệu tấn gạo tồn kho cũng không gây sức ép đáng kể với gạo Việt Nam. Thay vì lo lắng, chúng ta nên xem lại thực tế thuận - nghịch của lúa gạo trong nước.

Đại diện một công ty phân tích và dự báo thị trường Việt Nam cho hay: Nhìn tổng thể, mấy năm trở lại đây, xuất khẩu gạo của Việt Nam bắt đầu gặp khó, giá trị thu được không cao (năm 2013: 2,92 tỷ USD, giảm 20,4% so với năm 2013; năm 2014: 2,93 tỷ USD; năm 2015: 2,79 tỷ USD; 6 tháng đầu năm 2016: 1,13 tỷ USD- số liệu của Tổng cục Hải quan). Đáng chú ý, cơ cấu thị trường bộc lộ rõ gạo Việt Nam chịu sự chi phối của 4 quốc gia nhập khẩu lớn: Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Malaysia.

Có một thực trạng đáng quan tâm: Quản lý hành chính can thiệp quá sâu vào xuất khẩu gạo, tạo nên sự bất bình đẳng, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Chẳng hạn, yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu gạo buộc phải đăng ký hợp đồng xuất khẩu với Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA)- thực chất do Vinafood 1 và Vinafood 2 thay nhau “cầm trịch”- chẳng khác nào trao cho doanh nghiệp “quyền năng” của cơ quan quản lý nhà nước, tạo quan hệ bất bình đẳng, phi kinh tế. Hoặc, việc chỉ định thương nhân ký kết hợp đồng xuất khẩu gạo tập trung và thực hiện ủy thác xuất khẩu (80% hợp đồng được chỉ định) tạo cơ chế thiếu cạnh tranh...

Nhiều chuyên gia khuyến nghị, cần thay đổi tư duy về lúa gạo, trọng giá trị thay vì trọng số lượng. Tỷ trọng hợp đồng tập trung nên giảm dần, nhà nước không nên đi buôn mà hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường, ký kết hợp đồng. Đặc biệt, cần đưa VFA về đúng vị trí của một hiệp hội doanh nghiệp, minh bạch vai trò của VFA và Vinafood, bởi sự can thiệp của VFA hoặc Vinafood không đúng sẽ gây hại cho môi trường kinh doanh.