Tây Nguyên: Thận trọng mở rộng diện tích cây mắc ca

Người dân cần các loại giống mắc ca chất lượng tốt

Giảm thiểu rủi ro cho người trồng

Mắc ca là loại cây mới được đưa vào trồng thử nghiệm ở Tây Nguyên. Bước đầu cho thấy, cây có thể phát triển được ở một số vùng sinh thái, nhất là những vùng có khí hậu lạnh. Sau 5 đến 7 năm trồng, cây mắc ca đã cho năng suất, nên có triển vọng phát triển trên địa bàn Tây Nguyên. Hiện diện tích cây mắc ca tập trung chủ yếu ở tỉnh: Lâm Đồng, Đắk Nông, Đắk Lắk… Thực tế, tại một số vùng như: Krông Năng (Đắk Lắk), Đức Trọng, Đơn Dương, Lâm Hà (Lâm Đồng), đồng bào đã trồng xen mắc ca trong vườn cà phê. Cách trồng này mang lại hiệu quả kinh tế khá cao, vừa tăng thêm thu nhập cho người trồng vừa cải tạo môi trường sinh thái trong các lô cà phê. Xét về mặt kinh tế, cây mắc ca dễ trồng, ít công chăm sóc, chi phí đầu tư ít nhưng lãi cao hơn nhiều so với cây cà phê.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nguyên, đây là loài cây mới nên cần phải đánh giá kỹ trước khi phổ biến rộng rãi. Công tác chọn giống, quy hoạch vùng trồng cho cây mắc ca cần gắn với các cơ sở chế biến, tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo sản xuất có hiệu quả, giảm thiểu rủi ro cho người trồng. Hiện nay, Viện Khoa học Kỹ thuật nông, lâm nghiệp Tây Nguyên đã có 4 dòng mắc ca gồm: 246, 816, OC, 849 được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận. Đây là những giống mắc ca cho năng suất cao, kháng nhiều sâu bệnh hại...

Thế nhưng, do chạy theo phong trào, nhiều hộ dân bất chấp khuyến cáo của các đơn vị chức năng ồ ạt mở rộng diện tích, đưa cây mắc ca vào trồng ở những vùng đất, khí hậu không thích hợp. Nghiêm trọng hơn, có hộ sử dụng các loại giống không rõ nguồn gốc, giống kém chất lượng nên cây không cho quả, hoặc tỷ lệ đậu quả rất thấp.

Những điều cần lưu ý khi mua giống mắc ca

Hiện nay, trên thị trường có nhiều điểm bán cây giống mắc ca không đảm bảo chất lượng về dòng, giống và kỹ thuật ghép. Theo Trung tâm khuyến nông tỉnh Lâm Đồng, hiện đang có 3 loại giống cây mắc ca không đảm bảo chất lượng: Một là loại cây giống không phải là cây ghép. Bởi các tài liệu hướng dẫn kỹ thuật trồng cây mắc ca trên thế giới khuyến cáo phải là cây ghép, không trồng giống thực sinh (tức là cây trồng bằng hạt). Tuy nhiên, một số cơ sở đã bán cây giống không phải là cây ghép. Họ đã tạo ra vết ghép giả bằng cách cắt tạo ở thân cây một vết cắt hình dạng giống vết ghép. Để nhận biết cây là cây ghép giả, bà con so sánh sẽ thấy lá ở dưới vết cắt và lá ở bên trên vết ghép giống nhau.

Hai là loại cây giống dùng cây thực sinh làm mắt ghép. Một số điểm ươm, bán cây giống không có cây đầu dòng để lấy mắt ghép đã dùng cành của cây thực sinh làm mắt ghép. Loại cây này năng suất thấp, thời gian cho thu hoạch trái rất chậm (phải từ 7 – 8 năm trở lên).

Ba là loại cây giống nguồn gốc không rõ ràng. Một số điểm bán giống không có cây đầu dòng để lấy mắt ghép, đã mua cành của các vườn người dân trồng khác về ghép. Loại cây giống này, chủ vườn ươm không phân biệt được dòng cây mà vẫn đặt tên để bán. Có những người khi bán lại nói nhập từ Úc, Mỹ,Trung Quốc hay Thái Lan nhưng thực chất chỉ là giống cây trôi nổi, kém chất lượng.

Do đó, khi mua giống cây bà con lưu ý tránh 3 loại giống kém chất lượng trên. Ngoài ra, bà con cũng không nên mua cây có mắt ghép cao cách mặt bầu từ 50 cm trở lên vì cây cao không chịu được gió bão, ít cành ngang, không cho năng suất cao. Không nên mua cây có tuổi gốc ghép quá 24 tháng hoặc thân to trên 10mm vì như thế gốc ghép đã già, rễ cọc to, dài, xoắn dưới đít bầu ươm. Trong trường hợp này, khi trồng phải cắt dưới đáy bầu ươm cây tức là cắt mất rễ cọc đi. Do đó, rễ mới mọc ra không phải rễ cọc sẽ không cắm sâu xuống đất nên cây dễ bị nghiêng đổ và thường không chịu đựng được gió bão, mưa dầm, hạn hán, lũ lụt.