Tạo hành lang pháp lý mới cho hoạt động kinh doanh khí

Ngày 22/3/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 19/2016/NĐ-CP (Nghị định 19) về kinh doanh khí thay thế Nghị định số 107/2009/NĐ-CP (Nghị định 107) ngày 26/11/2009 về kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG). Nghị định mới có hiệu lực từ ngày 15/5/2016. Nghị định 19 được xây dựng trên cơ sở rà soát, đánh giá tình hình thực thi Nghị định107 về kinh doanh khí dầu mỏ hoá lỏng; đáp ứng đòi hỏi thực tiễn cần có hành lang pháp lý để điều chỉnh các hoạt động kinh doanh một số loại khí mới. Mục tiêu của Nghị định 19 nhằm tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế kinh doanh mặt hàng khí trong môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng và minh bạch, đảm bảo lưu thông mặt hàng khí thông suốt từ đầu nguồn đến khâu bán lẻ gắn liền với các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn về an toàn.

Phát biểu tại hội nghị, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước - Bộ Công Thương Võ Văn Quyền cho biết, sau 1 thời gian vận hành, Nghị định 107 quy định về điều kiện của các thương nhân đã bộc lộ một số điểm hạn chế như: chưa cụ thể và chưa sát với thực tế hoạt động kinh doanh LPG, đặc biệt là các điều kiện về số lượng chai LPG và kho chứa LPG quá lớn gây khó khăn cho doanh nghiệp và lãng phí tài sản đầu tư của xã hội. Nắm bắt được điều này, Nghị định 19 ra đời đã điều chỉnh một số điều kiện cho phù hợp thực tiễn.

Cụ thể, số lượng chai LPG thuộc sở hữu của thương nhân với tổng dung tích chứa tối thiểu 3.930.000 lít (tương đương 150 nghìn chai LPG loại 12 kg, quy định trước đây là 300.000 chai LPG) đối với thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu LPG (quy định tại Khoản 2 Điều 7); tổng dung tích chứa tối thiểu 2.620.000 lít (tương đương 100 nghìn chai LPG loại 12 kg, quy định trước đây là 300.000 chai LPG) đối với thương nhân phân phối LPG chai (quy định tại Khoản 2 Điều 9). Tổng sức chứa các bồn LPG tối thiểu xuống còn 300m³ (quy định trước đây là 800m³) đối với thương nhân phân phối LPG chai (quy định tại Khoản 1 Điều 9).

Về hệ thống phân phối, nhằm giảm thiểu tối đa tình trạng chiết nạp trái phép, chiếm dụng, cưa tai mài vỏ chai LPG làm mất an toàn, ảnh hưởng tới tính mạng người tiêu dùng, Nghị định 19 quy định trạm nạp LPG vào chai phải thuộc sở hữu của thương nhân kinh doanh LPG đầu mối (quy định tại Khoản 2 Điều 7 và Khoản 2 Điều 9). Nghị định cũng bổ sung quy định điều kiện về tổng sức chứa các bồn LPG tối thiểu 100m³ và sở hữu trạm cấp LPG (quy định tại Khoản 3 Điều 9) đối với loại hình thương nhân phân phối LPG kinh doanh qua đường ống, nhằm khuyến khích hoạt động cung cấp LPG tại các khu đô thị, toà nhà cao tầng.

Trước đây, Nghị định 107 quy định Tổng đại lý được ký hợp đồng đại lý cho tối đa 3 thương nhân kinh doanh LPG đầu mối và đại lý được ký hợp đồng đại lý cho tối đa 3 thương nhân kinh doanh LPG đầu mối hoặc 3 tổng đại lý kinh doanh LPG. Quy định trên đã tạo mạng lưới phân phối giữa các loại hình thương nhân kinh doanh LPG không rõ ràng, cồng kềnh, nhiều tầng nấc, đan xen dẫn đến hệ thống phân phối LPG không có sự gắn kết, ràng buộc quyền lợi và nghĩa vụ giữa các thương nhân trong hệ thống, cạnh tranh không lành mạnh, tranh giành, lôi kéo đại lý và khách hàng của nhau. Để khắc phục hạn chế trên, Nghị định 19 quy định Tổng đại lý kinh doanh LPG được ký với 03 thương nhân đầu mối kinh doanh LPG; đại lý kinh doanh LPG được ký với 03 thương nhân đầu mối kinh doanh LPG hoặc 01 tổng đại lý (quy định tại Khoản 1 Điều 22 và Khoản 1 Điều 23).

Nghị định 19 mở ra quyền lựa chọn cho thương nhân có hệ thống cửa hàng bán LPG chai hoặc trạm cấp LPG hoặc trạm nạp LPG vào phương tiện vận tải hoặc khách hàng công nghiệp trong khi Nghị định 107 bắt buộc phải có hệ thống cửa hàng bán LPG chai hoặc trạm cấp LPG hoặc trạm nạp LPG vào ô tô.

Ông Võ Văn Quyền cũng cho hay, Nghị định 107 cũng chưa quy định chế độ công khai, minh bạch thông tin về hoạt động kinh doanh LPG của các thương nhân kinh doanh LPG đầu mối, tổng đại lý/đại lý kinh doanh LPG dẫn đến việc người tiêu dùng khó nắm bắt được thông tin về giá, nhãn hiệu hàng hoá và hệ thống phân phối thuộc các loại hình thương nhân kinh doanh khí. Để khắc phục tình trạng này, Nghị định 19 quy định riêng Điều 47 về công khai, minh bạch hoạt động kinh doanh khí. Trong đó, quy định Bộ Công Thương có trách nhiệm công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của mình về danh sách thương nhân xuất, nhập khẩu khí; danh sách thương nhân phân phối khí.

Thương nhân xuất, nhập khẩu khí và thương nhân phân phối khí có trách nhiệm tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý giá và công bố trên trang thông tin điện tử của thương nhân hoặc phương tiện thông tin đại chúng về giá bán lẻ trong hệ thống phân phối thương nhân quản lý; hệ thống phân phối thuộc thương nhân quản lý. Tổng đại lý/đại lý kinh doanh LPG có trách nhiệm thông báo giá bán lẻ tới Sở Tài chính và Sở Công Thương nơi có các cơ sở kinh doanh LPG hoạt động theo quy định pháp luật về giá.

Riêng về thủ tục hành chính, Nghị định 107 chỉ quy định thủ tục cấp mới một số Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh LPG, không quy định trình tự, thủ tục cấp lại, điều chỉnh, gia hạn, thu hồi. Nhằm đáp ứng yêu cầu minh bạch đối với các thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh khí theo chuỗi từ nơi phát nguồn đến tận tay người tiêu dùng, Nghị định mới đã bổ sung Chương IV quy định về trình tự, thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh khí.

Bộ Công Thương cũng ban hành Thông tư số 03/2016/TT-BCT quy định chi tiết một số điều của Nghị định 19. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 15/5.