Tăng sức lan tỏa của vốn FDI

Tăng cường liên kết khu vực DN FDI và khu vực DN trong nước

“Ốc đảo” của nền kinh tế

Số liệu thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tính đến hết năm 2016, Việt Nam đã thu hút được gần 300 tỷ USD vốn FDI đến từ 114 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hiện khu vực doanh nghiệp (DN) FDI đang tạo việc làm cho khoảng 3 triệu lao động trực tiếp và khoảng 4 triệu lao động gián tiếp, đóng góp 65% vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Theo ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - bên cạnh những lợi thế về vị trí địa lý, chính trị ổn định, lao động giá rẻ và thị trường tiêu thụ rộng lớn, thì một trong những lý do Việt Nam thu hút được nhiều FDI là bởi khu vực này nhận được nhiều ưu đãi về thuế, mặt bằng.

Mặc dù vậy, tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2016 (VBF 2016), các chuyên gia kinh tế cho rằng, khu vực FDI tại Việt Nam chưa tạo được sức lan tỏa lớn đến nền kinh tế và chưa thúc đẩy khu vực DN trong nước phát triển do chưa có sự liên kết chặt chẽ. Chính vì vậy, khi trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Vũ Tiến Lộc ví khu vực FDI như “ốc đảo” của nền kinh tế Việt Nam.

Nguyên tắc “kiềng 3 chân”

Tăng cường liên kết giữa khu vực DN FDI và khu vực DN trong nước là vấn đề đang được Chính phủ và các tổ chức quốc tế, các hiệp hội DN tại Việt Nam đặc biệt quan tâm. Đây cũng là chủ đề được các chuyên gia kinh tế tập trung bàn thảo nhiều nhất tại VBF 2016. Hầu hết những ý kiến đều cho rằng, cần thiết tăng cường liên kết ở cả hai khu vực này, bởi đây đều là những thành phần quan trọng, là nhân tố phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Bên cạnh đó, việc tăng cường liên kết không chỉ tạo cơ hội cho DN trong nước phát triển, thêm cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu mà bản thân DN FDI cũng được hưởng lợi từ sự liên kết này.

Ông Ryu Hang Ha - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam - nêu quan điểm: “So với nhập khẩu linh, phụ kiện từ nước ngoài thì việc mua được sản phẩm phụ tùng do chính các DN trong nước sản xuất sẽ có ý nghĩa hơn rất nhiều, giúp cho việc hoàn thuế và các thủ tục khác dễ dàng hơn, đồng thời DN FDI cũng đỡ phải mất thêm chi phí và thời gian chờ đợi”.

Theo các chuyên gia, nói đến liên kết giữa DN của hai khu vực này là nói đến nguyên tắc “kiềng 3 chân”, bao gồm: Chính phủ, DN FDI và DN trong nước đều phải có trách nhiệm phối hợp với nhau. Trong đó, Chính phủ đóng vai trò yểm trợ cho các hoạt động liên kết thông qua việc hoàn thiện các chính sách, pháp luật; có chính sách tạo điều kiện để DN FDI tập trung mở rộng quan hệ mua bán, phụ tùng và sản phẩm từ các DN trong nước; có kênh trung gian giúp hàng hóa của DN hai khu vực gặp nhau.

Bên cạnh sự hỗ trợ của Chính phủ, cả hai khu vực DN này cần phải đóng vai trò chủ động. Theo đó, các DN FDI chủ động liên kết bằng cách tạo cơ hội cho DN trong nước tìm hiểu những sản phẩm, linh phụ kiện có nhu cầu trong quá trình sản xuất, chủ động chuyển giao công nghệ cho khu vực DN tư nhân tiếp cận với chuỗi giá trị. Đối với DN trong nước cần chủ động đầu tư máy móc, thay đổi công nghệ, tập trung đào tạo nguồn nhân lực và nghiên cứu thị trường, nhằm tạo ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu của DN FDI, trở thành mắt xích trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI - kiến nghị: Để tăng cường kết nối khu vực DN FDI và DN trong nước, Chính phủ cần rà soát lại các chính sách thu hút đầu tư trong nước và FDI nhằm đưa ra một cơ chế thống nhất, hướng đến một môi trường kinh doanh bình đẳng, công bằng cho cả khu vực DN trong và ngoài nước.