Quy hoạch Vịnh Đà Nẵng thành “đô thị biển”: Cần hết sức thận trọng!

Đà Nẵng là địa phương đầu tiên tiến hành lập quy hoạch theo luật quy hoạch mới sẽ có hiệu lực đầu năm 2019

Chọn sự đột phá về cơ cấu và thể chế kinh tế hay phát triển “an toàn”

Theo báo cáo tóm tắt “Quy hoạch phát triển TP Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Đà Nẵng là thành phố có tăng trưởng kinh tế đạt mức khá cao và liên tục nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu của quy hoạch, quy mô kinh tế nhỏ bé chỉ chiếm 1,55% GDP của cả nước. So với thực tế hiện nay thì mục tiêu “đến năm 2020, tỷ trọng GDP của thành phố chiếm 2,8% GDP của cả nước, thu nhập bình quân đầu người đạt 4.500 – 5.000 USD” nhiều khả năng sẽ khó đạt được.

Cơ cấu ngành kinh tế của thành phố đã chuyển dịch mạnh theo hướng công nghiệp hóa (công nghiệp và dịch vụ chiếm 98% GRDP và 93% lao động). Tuy nhiên thành phố chưa có nhiều sản phẩm công nghiệp có thương hiệu mang tầm quốc gia. Tỷ lệ các dự án hoạt động không hiệu quả trong các khu công nghiệp còn lớn, các nguồn lực phát triển công nghiệp hiện đại còn nhiều hạn chế, FDI còn chủ yếu là gia công, lắp ráp. Tổng vốn đầu tư xã hội vẫn tiếp tục tăng nhưng tỷ trọng vốn đầu tư/GDRP và vốn đầu tư từ ngân sách/GRDP đang có xu hướng giảm nhanh.

Sau khi phân tích điểm mạnh – điểm yếu, cơ hội – thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng, tổ tư vấn lập quy hoạch phát triển TP Đà Nẵng đã đưa ra tầm nhìn cho quy hoạch Đà Nẵng đến năm 2030 tầm nhìn 2045 đó là Đà Nẵng phấn đấu trở thành thành phố xanh, hiện đại – thông minh, mang tính toàn cầu và có bản sắc. Trong đó, mục tiêu kinh tế sẽ đưa tốc độ tăng GRDP giai đoạn 2018 – 2030 đạt 9 – 11%/năm, nâng tỷ trọng GRDP của Đà Nẵng trong cả nước đạt từ 2,3 – 2,9%, GRDP/người đạt từ 7.000 – 9.000 USD/người/năm (tính theo giá hiện hành 2016). Để thực hiện các mục tiêu đã đặt ra, sẽ có 2 phương án tăng trưởng đó là cơ bản giống như thời gian qua, không có yếu tố đột phá về cơ cấu và thể chế kinh tế với tăng trưởng và GRDP/người cơ bản giai đoạn vừa qua với phương án thứ 2 là có sự đột phá mạnh về cơ cấu và thể chế kinh tế với tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 – 2030 đạt 12%/năm.

Chuyên gia Bùi Văn Tiếng phản biện quy hoạch dự kiến

Nhiều chuyên gia phản biện

Theo Tiến sĩ Huỳnh Thế Du, 20 năm qua qua TP Đà Nẵng đã có những nỗ lực rất lớn bên cạnh những ưu đãi của Trung ương. Từ địa phương thu ngân sách phụ thuộc đến 40% vào thuế đất đến nay con số này chỉ còn khoảng 10%. Tuy nhiên, Đà Nẵng vẫn đối mặt với thách thức hiện hữu là tụt hậu tương đối so với các địa phương dẫn đầu của cả nước. Ông Du cho rằng vị trí là điểm bất lợi nhất của Đà Nẵng bên cạnh lợi thế lớn nhất là chính quyền hoạt động hiệu quả và cơ sở hạ tầng hoàn thiện và thành phố này cần có cách tiếp cận mới để khắc phục những điểm yếu hiện hữu mới mong bứt phá phát triển.

Còn theo góp ý của tỉnh Quảng Nam thì Đà Nẵng cần phải nghiêm túc nghiên cứu bứt phá để có tốc độ tăng trưởng cao hơn. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh phân tích, Đà Nẵng đóng vai trò đầu tàu của khu vực nhưng tốc độ tăng trưởng hiện tại mới bằng bình quân khu vực. Bên cạnh đó, quy hoạch chưa chỉ ra được tính liên vùng, tính kết nối của Đà Nẵng với khu vực. Ngoài ra, ông Lê Trí Thanh còn góp ý đến bản quy hoạch Đà Nẵng nên có định hướng trọng tâm rõ ràng, định hướng cái gì thì trọng tâm đi theo cái đó, không nên quá ôm đồn. Ví dụ như Đà Nẵng muốn phát triển thành phố du lịch, thành phố công nghiệp nhưng cũng muốn phát triển thủy sản, vậy làm sao dung hòa được hạ tầng 3 lĩnh vực đó. Liệu có phải sẽ khả thi hơn nếu trong liên kết vùng tỉnh Quảng Nam sẽ phát triển thủy sản, bởi Quảng Nam có hạ tầng nghề cá đủ quy mô để phát triển. Ông Thanh cũng cho rằng những nhu cầu cấp thiết của người dân như công viên công cộng, bãi đỗ xe ngầm – nổi thì cần giải quyết ngay chứ không nhất thiết phải đợi quy hoạch đến năm 2030 mới thực hiện.

Đáng chú ý nhất trong các phản biện đến từ chuyên gia Bùi Văn Tiếng với cảnh báo về dự định “Quy hoạch Vịnh Đà Nẵng thành “đô thị biển” mang tính chất độc đáo về một đô thị trên biển với kiến trúc và dịch vụ đặc sắc”. Ông Tiếng cho rằng, cần hết sức thận trọng trong việc lấn biển xây đảo nhân tạo. “Vịnh Đà Nẵng quá bé, chế độ thủy văn khác hoàn toàn các vịnh lớn như Vịnh Thái Lan, Vịnh Bắc Bộ. Bên cạnh đó, đây là đầu ra của sông Cu Đê nhất, nhất là của sông Hàn, Vịnh Đà Nẵng bị thu hẹp chắc chắn ảnh hưởng đến đầu ra của sông Hàn, chưa tính đến việc lấy chính cát từ lòng sông Cu Đê, sông Hàn có khả năng gây sạt lở vùng ven bờ. Đây mới chỉ nói đến yếu tố môi trường, còn nhiều lĩnh vực khác sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu thu hẹp Vịnh Đà Nẵng.” ông Tiếng nói.

Chuyên gia Bùi Văn Tiếng cũng đề nghị UBND TP Đà Nẵng cần thấy Hòa Vang là chỗ đi tới, chứ không phải đi lùi trong phát triển của Đà Nẵng. “Thấy cái gì không phù hợp với phát triển bền vững thì lại đẩy lên Hòa Vang, vì nghĩ đất Hòa Vang còn rộng. Câu chuyện 2 nhà máy thép vừa qua là hậu quả của cách nghĩ sai lầm ấy.”, ông Tiếng nhấn mạnh.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng góp ý với chính quyền thành phố cần có giải pháp tiết kiệm quỹ đất, xây dựng Đà Nẵng là “thành phố hướng ngoại”, xem xét tham vọng tăng trưởng cao từ 14 – 16% so với 12% trong đề xuất phát triển, phát triển các dịch vụ thông minh, kết nối toàn cầu…