Quốc hội thông qua Luật Đường sắt (sửa đổi)

Luật Đường sắt (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý cho sự phát triển ngành đường sắt

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - Phan Xuân Dũng - cho hay, tại phiên thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) diễn ra sáng ngày 30/5/2017, đã có 23 vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) phát biểu ý kiến về dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi). Với những ý kiến góp ý này, UBTVQH giải trình như sau:

Về chính sách phát triển đường sắt (Điều 5), có ý kiến ĐBQH đề nghị quy định cụ thể tỷ trọng đầu tư tối thiểu trong tổng vốn đầu tư cho ngành giao thông vận tải (GTVT) để phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt (KCHTĐS). Đề nghị ấn định tỉ lệ này tối thiểu là 35%. UBTVQH nhận thấy, nếu quy định cứng về tỷ trọng đầu tư cho lĩnh vực đường sắt trong tổng vốn đầu tư cho ngành GTVT sẽ khó khả thi trong thực tế, vì việc phân bổ nguồn vốn cho các phương thức vận tải cần phải đảm bảo tính linh hoạt, đáp ứng yêu cầu phát triển của từng thời kỳ và đảm bảo tính hiệu quả trong việc sử dụng vốn, đồng thời cũng không phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Vì vậy, UBTVQH xin Quốc hội cho giữ như quy định của Dự thảo Luật.

Với những quy định về ưu đãi, hỗ trợ trong hoạt động đường sắt (Điều 6), có ý kiến đề nghị bỏ ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp kinh doanh trong hoạt động đường sắt, vì như vậy có thể tạo sự bất bình đẳng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. UBTVQH giải trình, do đường sắt là một lĩnh vực rất đặc thù, đầu tư rất lớn, việc thu lại nguồn vốn rất chậm. Vì vậy, xin đề nghị Quốc hội cho giữ nội dung về ưu đãi như Dự thảo Luật để tạo đột phá về các nguồn lực đầu tư, thu hút các doanh nghiệp tập trung nguồn lực để phát triển đường sắt, trên thực tế rất nhiều nước có chính sách tương tự.

Cũng có nhiều ý kiến ĐBQH đề nghị quy định rõ điều kiện kinh doanh đường sắt trong Dự thảo Luật. Riêng về vấn đề này, UBTVQH cho rằng, các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện quy định trong Dự thảo Luật (kinh doanh KCHTĐS, kinh doanh vận tải đường sắt, kinh doanh đường sắt đô thị) phù hợp với Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện được quy định trong Luật Đầu tư 2014. Bên cạnh đó, tại khoản 3 Điều 7 Luật Đầu tư 2014 nêu rõ điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề được quy định tại các luật, pháp lệnh, nghị định và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Do đó, căn cứ Luật Đầu tư 2014 và kế thừa Luật Đường sắt 2005, UBTVQH đề nghị giao Chính phủ quy định điều kiện kinh doanh đường sắt tại khoản 3 Điều 49. Nội dung này đã được thể hiện trong Dự thảo Nghị định hướng dẫn Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) kèm theo.

Một vấn đề cũng được các ĐBQH quan tâm là giá, phí trong kinh doanh đường sắt. Theo đó, có ý kiến ĐBQH đề nghị cần phải hướng tới để đưa ngành đường sắt theo cơ chế thị trường chính là chuyển cơ chế từ phí sang giá. Ông Phan Xuân Dũng cho hay, UBTVQH nhất trí với ý kiến ĐBQH, nhưng việc chuyển từ cơ chế phí sang giá cần phải có thời gian. Hiện nay ở nước ta, KCHTĐS còn rất lạc hậu, chi phí vận hành đường sắt rất cao là nguyên nhân chính làm suy giảm năng lực cạnh tranh dịch vụ vận tải đường sắt so với các phương thức vận tải khác. Nhà nước đang áp dụng cơ chế phí từ doanh thu vận tải đường sắt khi sử dụng KCHTĐS do Nhà nước đầu tư.

Ông Phan Xuân Dũng khẳng định, việc chuyển từ cơ chế phí sang cơ chế giá để thu hút đầu tư kinh doanh thông qua các phương thức cho thuê hoặc chuyển nhượng quyền khai thác KCHTĐS. Bên cạnh đó, vẫn cần áp dụng cơ chế phí như hiện nay để duy trì ổn định hoạt động, tránh có những tác động tiêu cực không cần thiết cho ngành đường sắt; đồng thời định hướng mở cho các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư, kinh doanh KCHTĐS theo cơ chế thị trường. Do vậy, Dự thảo Luật đã đưa ra 2 cơ chế phí và giá là phù hợp với thực trạng của doanh nghiệp kinh doanh đường sắt hiện nay và cả trong một số năm sắp tới. Khi điều kiện cho phép sẽ chuyển hoàn toàn sang giá.

Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) sau khi tiếp thu chỉnh lý trình Quốc hội thông qua có 87 Điều, 10 Chương. Luật được kỳ vọng sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện cho ngành đường sắt phát triển mạnh hơn trong thời gian tới.