Quản lý tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Bổ sung quy định mới

Cho phép DNNN góp vốn hoặc đầu tư vào bất động sản với các điều kiện cụ thể

Sử dụng hiệu quả vốn nhà nước tại doanh nghiệp (DN), nhất là đất đai, là mục tiêu xuyên suốt của Chính phủ trong quá trình thực hiện thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN).

Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, kết thúc năm tài chính 2016, có 583 DN do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Trong đó, 7 tập đoàn kinh tế, 67 tổng công ty nhà nước, 17 công ty TNHH MTV hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con, 492 DN độc lập thuộc các bộ, ngành, địa phương. Tổng tài sản của các DN là 3.050.088 tỷ đồng, tăng 4% so với thực hiện năm 2015. Tỷ trọng tài sản cố định bình quân chiếm 36% tổng tài sản. Vốn chủ sở hữu của DN hơn 1,39 triệu tỷ đồng, tăng 4% so với năm 2015.

Tuy nhiên, vốn nhà nước ở một số lĩnh vực, DN chưa được sử dụng hiệu quả. Tại nhiều DN vẫn còn tình trạng giữ “đất vàng” khi cổ phần hóa, gây thất thoát ngân sách và lãng phí hạ tầng.

Giải quyết tình trạng trên, khung pháp lý mới trong công tác đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước đã được quy định rõ ràng hơn tại Nghị định 32 với một số nới lỏng và cũng có không ít những hạn chế, siết chặt. Cụ thể, điểm mở là chủ sở hữu vốn đầu tư, chuyển nhượng cũng có thể là DNNN mà không nhất thiết phải là cơ quan đại diện chủ sở hữu. Trong một số trường hợp, DNNN được trực tiếp ra quyết định liên quan đến vốn đầu tư, chuyển nhượng mà không cần phải trình và xin phê duyệt của cơ quan đại diện chủ sở hữu. Theo đánh giá của các chuyên gia, điều này sẽ giúp tiết kiệm được thời gian, thủ tục, nâng hiệu quả đầu tư, chuyển nhượng vốn.

Bên cạnh đó, Nghị định 32 cũng mở thêm lĩnh vực đầu tư vốn nhà nước vào một số lĩnh vực như sản xuất vật phẩm lưu niệm bằng vàng hay dịch vụ khai thác khu bay. Đồng thời, cho phép DNNN được góp vốn hoặc đầu tư vào bất động sản nhưng không được sử dụng tài sản, tiền vốn, quyền sử dụng đất thuê để góp vốn hoặc đầu tư. Ngoài ra, Nghị định 32 cũng tạo nhiều cơ hội hơn cho DN tư nhân đầu tư vào một số lĩnh vực vốn trước đây được xem là thiết yếu như: khai thác khoáng sản (chỉ giữ lại “khai thác khoáng sản quy mô lớn”); chế biến dầu mỏ, khí tự nhiên; sản xuất thuốc lá điếu; bán buôn lương thực, xăng dầu; phân phối điện; khai thác, sản xuất và cung cấp nước sạch đô thị; sản xuất vắc xin sinh phẩm y tế…

Những siết chặt của Nghị định 32 được thể hiện trong quy định về chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài DNNN, vốn nhà nước tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành

viên trở lên, nhằm tránh thất thoát vốn, đặc biệt là những quy định liên quan đến tài sản đất đai, đấu giá theo lô.

Đơn cử, việc xác định giá khởi điểm khi chuyển nhượng vốn, DNNN phải thuê tổ chức có chức năng thẩm định giá để xác định đầy đủ giá trị thực tế phần vốn của DNNN đầu tư ra ngoài; rà soát hồ sơ bàn giao DN từ DNNN sang DN khác, gồm có báo cáo về sử dụng đất của DN và thực tế sử dụng đất của DN khác có vốn góp của DNNN, làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất khi tính vào giá khởi điểm chuyển nhượng vốn.