Quản lý rủi ro trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam

Đại diện UBCK Nhà nước trình bày về rủi ro và quản lý rủi ro trên TTCKPS tại HOSE. Ảnh Bá Thụy

Bà Nguyễn Thị Hoàng Lan, Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Phó Tổng Giám đốc HNX chia sẻ: theo lộ trình, cuối tháng 12/2016, UBCK Nhà nước, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam và HNX phải báo cáo Chính phủ để chuẩn bị đưa TTCKPS đi vào họat động trong quý I/2017.

Về sản phẩm cho thị trường phái sinh, Việt Nam cũng đi theo thông lệ quốc tế lựa chọn sản phẩm từ đơn giản đến phức tạp. Hiện đã có 2 sản phẩm được lựa chọn là Index Futures (dựa trên chỉ số VN 30 và HNX 30) và Bond Futures (Trái phiếu Chính Phủ có kỳ hạn 5 năm).

Theo bà Lan, chứng khoán phái sinh là công cụ phòng ngừa rủi ro nhưng về bản chất hoạt động, sản phẩm này tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là khi nhiều nhà đầu tư hiện vẫn còn khá xa lạ với khái niệm cũng như cách thức vận hành của các công cụ phái sinh.

Tại hội nghị, ông Đặng Tài An Trang, Phó Chánh Văn phòng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính đã trình bày những rủi ro chính trên TTCKPS và các biện pháp quản lý theo qui định hiện hành (dựa trên qui định 42 và thông tư 11 về quản lý TTCKPS).

Các rủi ro chính trên thị trường phái sinh phổ biến là rủi ro về thị trường liên quan đến diễn biến giá (market risk); Rủi ro đối tác (counterparty risk): Rủi ro thanh khoản (liquidity risk) và Rủi ro kết nối (interconection).

Do đó, ông Trang cho rằng, xây dựng và vận hành TTCKPS đòi hỏi có sự quản lý của cơ quản quản lý nhà nước và các đơn vị liên quan để bảo vệ nhà đầu tư, đảm bảo thị trường vận hành công bằng, minh bạch và giảm rủi ro hệ thống.

Ông Trịnh Hoài Giang, Phó TGĐ công ty CP chứng khóan TP.HCM (HSC), đứng ở góc độ của thành viên giao dịch và bù trừ cho rằng: để tham gia TTCKPS, các công ty chứng khoán sẽ phải thiết kế thêm các qui trình vận hành và quản trị rủi ro cho họat động tự doanh, tạo lập thị trường và môi giới. Cụ thể về phía HSC đã xây dựng cấu trúc quản lý rủi ro gồm 3 lớp phòng vệ: lớp kinh doanh, lớp ban điều hành và lớp hội đồng quản trị.

Để quản lý các rủi ro trong các họat động tự doanh, tạo lập thị trường và môi giới, HSC tách biệt vận hành theo 3 thị trường riêng biệt. Việc tách biệt này làm đơn giản hóa vận hành và do đó giảm rủi ro về vốn, thị trường và vận hành hàng ngày…

Theo ông Giang, việc quản trị rủi ro trên TTPS tuy được xây dựng theo mức độ phát triển của thị trường, nhưng cần nghĩ xa hơn và bao quát tất cả các tài sản cơ sở, sản phẩm phái sinh và cơ cấu cũng như cách thức giao dịch có thể có trong tương lai.

Để giúp các thành viên tham gia TTCKPS hiểu và quản trị tốt rủi ro trên thị trường, một cuộc hội thảo tương tự sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào tuần tới.