Phát triển nghề nuôi ong mật bền vững

Mô hình nuôi ong mật tại xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

Theo báo cáo của Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), nước ta có khoảng 1,2 triệu đàn ong, gồm các giống ong Ý và ong nội, trong đó, đàn ong ngoại chiếm đến 83,3%. Các nhà nuôi ong và đàn ong mật nằm rải rác khắp cả nước nhưng tập trung chủ yếu ở Tây Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc. Riêng tại các tỉnh miền núi phía Bắc, nghề nuôi ong đang dần chuyển từ hình thức chăn nuôi tự phát, nhỏ lẻ sang hình thức đầu tư nuôi ong tập trung với số lượng lớn, bình quân 50 – 100 đàn/hộ, thậm chí lên tới 500 – 600 đàn/hộ. Nhiều hợp tác xã, câu lạc bộ nuôi ong được hình thành, giúp tiêu thụ sản phẩm thuận lợi; chất lượng sản phẩm ngày càng được cải thiện.

Hà Giang là địa phương nổi tiếng với sản phẩm mật ong bạc hà “Mèo Vạc”. Rất nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh đã có cơ hội xóa nghèo, làm giàu nhờ con ong mật. Ông Sùng Sính Vư - thôn Thành Ma Tủng, xã Sả Phìn (Đồng Văn – Hà Giang) – chia sẻ: Mật ong bạc hà từ lâu đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của vùng cao nguyên đá Hà Giang, chính vì vậy, tổ nghề nghiệp nuôi ong xã Sả Phìn với 15 hộ tham gia do ông Vư thành lập làm ra đến đâu được thị trường tiêu thụ hết đến đó, với giá bình quân lên đến 500.000 đồng/lít. Nhờ đầu ra thuận lợi, đến nay, tổ nuôi ong của ông Vư đã phát triển được 500 đàn, sản lượng mật khoảng 1,6 tấn.

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT Hà Giang, tính đến năm 2016, tổng đàn ong của tỉnh Hà Giang đạt 34.093 đàn, sản lượng mật đạt 192,02 tấn. Điều đáng ghi nhận là, từ sau khi có chỉ dẫn địa lý, cùng với các chính sách hỗ trợ của tỉnh, trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã hình thành nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mật ong. Chỉ tính riêng trên 4 huyện vùng cao nguyên đá đã có 8 doanh nghiệp, hợp tác xã thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm mật ong bạc hà “Mèo Vạc”, chiếm khoảng 30% sản lượng mật ong toàn vùng.

Không chỉ Hà Giang, các tỉnh miền núi phía Bắc đều có tiềm năng rất lớn trong phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Đơn cử như tại Lào Cai, tổng đàn ong mật của tỉnh hiện đạt 5.000 đàn, trong đó có trên 1.000 đàn ong ngoại được nuôi tại Công ty TNHH phát triển ong miền núi Thanh Xuân. Tỉnh Yên Bái duy trì tốt hơn 18.000 đàn ong với sản lượng mật trên 100.000 tấn/năm. Tổng đàn ong của Phú Thọ cũng dao động trong khoảng 30.000 – 50.000 đàn.

Bên cạnh kết quả đạt được, ông Nguyễn Đức Vinh - Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hà Giang – cho biết, hiện nghề nuôi ong mật của tỉnh vẫn còn gặp một số khó khăn như, công tác quản lý nhãn mác, bao bì, lô gô chỉ dẫn địa lý, quảng bá và giới thiệu sản phẩm chưa được chú trọng, chưa có sự liên kết chặt chẽ.

TS. Hạ Thúy Hạnh - Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia - đánh giá, để phát triển nghề nuôi ong mật bền vững, cần rà soát, điều chỉnh xây dựng quy hoạch và liên kết vùng, địa phương để đảm bảo lợi thế cạnh tranh, phát triển thương hiệu và chỉ dẫn địa lý; xây dựng cơ sở pháp lý phù hợp để đảm bảo lợi ích của người nuôi ong và các hộ, thành phần xã hội liên quan; cán bộ khuyến nông tăng cường giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật về giống, quy trình nuôi ong VietGAHP; kỹ thuật phòng và điều trị bệnh cho ong; đẩy mạnh liên kết sản xuất, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất.

TS. Trần Văn Toàn – Trung tâm Nghiên cứu ong Nhiệt đới (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) - cho rằng, việc đáp ứng đồng bộ các quy trình kỹ thuật và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm soát chất lượng là yếu tố quan trọng giúp nghề nuôi ong mật phát triển.