Phát triển ngành tôm Việt Nam: Nhiều cơ hội, lắm thách thức

Trong chiến lược tái cơ cấu nông nghiệp thời gian tới, ngành tôm Việt Nam được xác định có rất nhiều cơ hội phát triển. Để vươn lên trở ngành mũi nhọn chủ lực của nông nghiệp, ngành tôm đang phải hóa giải rất nhiều thách thức có tính chất then chốt.
Phát triển ngành tôm Việt Nam: Nhiều cơ hội, lắm thách thức

Hiện nay, ngành tôm Việt Nam thu hút khoảng 4 triệu hộ gia đình nuôi tôm thương phẩm. Tôm là một trong số ít mặt hàng xuất khẩu chủ lực với kim ngạch dao động từ 3-4 tỷ USD/năm. Ngành tôm mang lại nhiều việc làm và đóng góp lớn cho nền kinh tế, tuy nhiên, không ngoại lệ, ngành này đang tồn tại 3 thách thức chung của nông nghiệp Việt Nam. Đó là phương thức sản xuất nhỏ lẻ, tác động bất lợi từ biến đổi khí hậu và áp lực cạnh tranh từ hội nhập khi hàng loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA kiểu mới mà Việt Nam đang trong quá trình đàm phán.

Nhiều cơ hội đan xen thách thức

Mới đây, tại Hội nghị quản lý tôm giống nước lợ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đánh giá: Tái cơ cấu nông nghiệp dựa trên 2 nguyên lý là khai thác lợi thế và tổ chức sản xuất trên quy mô hàng hóa, với nền tảng áp dụng công nghệ cao, trình độ quản trị tốt. Dựa trên quan điểm này, Bộ NN&PTNT đánh giá nuôi trồng thủy sản còn nhiều cơ hội phát triển.

Lãnh đạo Bộ NN&PTNNT và tỉnh Bình Thuận thăm trại nuôi tôm giồng công nghệ cao của Công ty TNHH Đầu tư thủy sản Nam Miền Trung.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT và tỉnh Bình Thuận thăm trại nuôi tôm giống công nghệ cao của Công ty TNHH Đầu tư thủy sản Nam Miền Trung

Trong khi lĩnh vực khai thác hải sản đã tới hạn, thì lĩnh vực nuôi trồng thủy sản là thế mạnh có thể mở rộng và thúc đẩy, nâng tầm chuỗi giá trị gia tăng. Đặc biệt, nuôi tôm đang nắm lợi thế nhất, bởi Việt Nam sở hữu đồng bằng sông Cửu Long với diện tích nuôi trồng khoảng 1 triệu ha (trong đó 700.000 ha nuôi tôm) và diện tích này có thể tăng thêm. Bên cạnh đó, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khả năng Việt Nam phải tính toán lại và chuyển một phần của 2 triệu ha đất lúa sang nuôi trồng thủy sản. Cùng với thị trường xuất khẩu tôm rộng mở, nhu cầu tôm trên toàn thế giới luôn gia tăng và chưa có giới hạn, góp phần tạo nên những riển vọng sáng sủa của ngành này.

Ông Nguyễn Xuân Cường, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhận định rằng, ngành tôm còn nhiều bất cập vì vẫn phát triển theo chiều rộng, quy mô nhỏ lẻ, khai thác dựa trên các yếu tố tự nhiên như đất đai, nguồn nước, lao động… Yếu tố khoa học công nghệ, cách thức tổ chức chuỗi giá trị còn lỏng lẻo nên chưa có một thương hiệu mang tầm quốc gia mạnh, chưa hiệu quả kinh tế cao. Trong khi đó, các vấn đề căn cốt để xây dựng ngành tôm hiệu quả, bền vững còn hạn chế, từ giống, thức ăn, chuỗi chế biến, thị trường… và vấn đề quản lý nhà nước chưa được hoàn thiện. Các chính sách khuyến khích, cơ chế kiểm soát, tổ chức thực hiện, quy hoạch phát triển cũng chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Ngoài ra, doanh nghiệp ngành tôm phát triển nhanh nhưng chưa tập hợp đủ mạnh, chưa có hiệp hội ngành hàng để thống nhất định hướng cho sản xuất, quy mô nhỏ lẻ. Công tác quản lý nhà nước ở các địa phương còn bất cập.

Quan trọng nhất trong chuỗi sản xuất ngành tôm là khâu tôm giống, đây yếu tố tiên quyết ảnh hưởng tới sự thành bại của cả chuỗi. Hiện tại, sản xuất tôm giống Việt Nam đang có nhiều hạn chế. Ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Hiệp hội Tôm tỉnh Bình Thuận nhận định: “Thách thức lớn nhất là vấn đề diễn biến thời tiết ngày một khắc nghiệt, biến đổi khí hậu, nước biển ô nhiễm, chi phí sản xuất tăng cao. Vấn đề quản lý chất lượng tôm giống tại các địa phương chưa chặt chẽ. Tình trạng tôm bố mẹ không rõ nguồn gốc xuất xứ, kém chất lượng được bán tràn lan”. Việc tôm bố mẹ chưa được kiểm soát chặt chẽ, thật giả lẫn lộn là một nguyên do gây dịch bệnh, tôm chậm lớn, nhiễm đốm trắng... gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi, ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp sản xuất chân chính.

Ông Hoàng Anh cho biết thêm, bất cập trong quản lý thuốc thú y, thủy sản là một vấn để rất đáng báo động. Công tác kiểm soát thị trường thuốc thú y, thủy sản còn lỏng lẻo nên một lượng lớn thuốc hóa chất, men vi sinh chất lượng kém lưu thông trên thị trường gây ra hậu quả khôn lường và tác động rất lớn, trực tiếp tới môi trường nuôi tôm. Bên cạnh đó, khâu thương mại cũng đang là nỗi lo lớn. Thực trạng các doanh nghiệp nhỏ lẻ thu gom tôm giống tràn lan từ cơ sở sản xuất, rồi đóng gói bao bì nhãn mác của mình xuất bán, đã tiếp tay cho việc sản xuất sử dụng kháng sinh vô tội vạ, làm tôm giống còi, chậm lớn, nhưng không truy xuất được tôm giống sản xuất tại cơ sở nào. Hiện tượng doanh nghiệp không có cơ sở sản xuất giống, nhưng vẫn có tôm giống bán trên thị trường khá phổ biến.

Làm gì để hóa giải thách thức

Để phát huy lợi thế, phát triển ngành tôm Việt Nam bền vững tương xứng với tầm vóc, Bộ NN&PNNT đang hoạch định chiến lược trong thời gian tới. Theo đó, Bộ đã chỉ đạo Tổng cục Thủy sản xây dựng Chương trình tổng thế tôm nước lợ hướng tới hình thành ngành công nghiệp tôm, với nội hàm là phát triển và nâng cao chất lượng tôm giống, quy hoạch vùng nuôi tôm tập trung, phát triển các hình thức nuôi tôm lúa, nuôi tôm quảng canh… cùng với xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường tiêu thụ, đề suất các chính sách khuyến khích, đầu tư phù hợp…

Song song với đó, Bộ NN&PNNT cũng ưu tiên nguồn lực cho nghiên cứu chọn tạo giống tôm kháng bệnh, tăng trưởng nhanh, giải pháp kỹ thuật cải thiện năng suất, chất lượng vùng tôm quảng canh, các giải pháp nuôi tôm thâm canh bền vững và đề suất bổ sung tôm nước lợ vào danh mục sản phẩm chủ lực quốc gia.

Trước mắt, để khắc phục tình trạng tăng trưởng âm, đồng thời, thúc đẩy ngành tôm phát triển, Bộ NN&PNNT đã có văn bản gửi các địa phương tăng cường chỉ đạo và ban hành kế hoạch hành động phát triển nuôi tôm nước lợ 6 tháng cuối năm 2016. Nhiều nhiệm vụ trọng tâm được tăng cường thực hiện như quản lý, chỉ đạo sản xuất, phổ biến hướng dẫn kỹ thuật, tổ chức lại sản xuất, phát triển thị trường, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, đề xuất các chính sách hỗ trợ.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Tôm tỉnh Bình Thuận, Nguyễn Hoàng Anh, để hóa giải các thách thức, ngành tôm cần có các giải pháp đồng bộ. Trước tiên, cần siết chặt hoạt động sản xuất, kinh doanh tôm giống, bởi đây là mắt xích rất quan trọng. Theo đó, công tác quản lý cần tập trung vào những nhóm giải pháp như tăng cường nhân lực, siết chặt công tác quản lý nhà nước về nuôi tôm, đặc biệt các tỉnh có sản xuất tôm giống. Thậm chí, thành lập đường dây nóng để người dân phản ánh về chất lượng, công tác quản lý và khắc phục chồng chéo trong quản lý.

Chủ tịch Hiệp hội Tôm tỉnh Bình Thuận đặc biệt cảnh báo khâu quản lý tôm bố, mẹ. “Hiện nay chúng ta đã xây dựng và thực hiện được quy trình quản lý rất rõ ràng và kiểm soát tôm bố mẹ nhập khẩu. Tuy nhiên, Bộ NN&PTNT cần kiểm tra và chỉ cấp phép bán vào Việt Nam cho tập đoàn nước ngoài sản xuất tôm bố mẹ đảm bảo chất lượng. Đối với tôm bố mẹ sản xuất trong nước, việc nhận chuyển giao công nghệ, hoặc nghiên cứu tạo đàn tôm bố mẹ, chỉ nên được tiến hành khi đáp ứng điều kiện trang thiết bị, đội ngũ nghiên cứu khoa học đầy đủ. Kết quả nghiên cứu chỉ được phổ biến rộng rãi khi đã được kiểm định chất lượng”, ông Nguyễn Hoàng Anh nói.

Bên cạnh đó, cơ quan nhà nước thường xuyên rà soát, đánh giá về chất lượng đàn tôm bố mẹ sản xuất trong nước. Theo đó, phải có quy định quản lý, kiểm định, kiểm tra chất lượng xét nghiệm bệnh, quy trình giám sát cụ thể. Đặc biệt, khi sản xuất giống phải đóng gói bao bì, ghi rõ là giống sản xuất do nguồn tôm bố mẹ sản xuất trong nước. Tránh tình trạng “vàng thau lẫn lộn”.

Ông Phan Tuấn Cự, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Tuấn Cự, một đơn vị sản xuất giống tôm sú và tôm thẻ chân trắng tại Bình Thuận cho biết, cần có giải pháp mạnh tay xử lý dứt điểm tình trạng sử dụng tôm bố mẹ không có nguồn gốc xuất xứ, thậm chí sử dụng tôm bố mẹ lấy từ tôm thịt hoặc nhập lậu từ Trung Quốc đang gây thiệt hại khá nghiêm trọng. Ông Cự cũng nêu ý kiến, cần có quy định quản lý chặt chẽ khâu thương mại. Cụ thể, mỗi một cơ sở, doanh nghiệp sản xuất tôm giống chỉ được đăng ký một thương hiệu. Bởi hiện nay, có tình trạng một cơ sở sản xuất đăng ký nhiều thương hiệu gây tình trạng “hỗn loạn” thương hiệu. Điều đáng nói, các đơn vị này không có trại sản xuất mà chỉ đi thu gom tôm giống rồi bán, nên chất lượng rất khó kiểm soát.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp sản xuất tôm giống kiến nghị Bộ NN&PTNT, cần siết chặt quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất, thuốc thú y, thủy sản, chế phẩm sinh học xử lý cải tạo môi trường, cũng như phương thức mua bán tôm giống tại các chợ tôm giống ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, để đảm bảo chất lượng cho người nuôi tôm.

Đại diện Bộ NN&PTNT cho biết, sẽ sớm giải quyết những “điểm nghẽn” để đưa con tôm Việt Nam trở thành thương hiệu quốc gia, có vị trí xứng đáng trên thị trường xuất khẩu thủy sản thế giới và tạo lập chuỗi giá trị ngành tôm hiệu quả, bền vững, trên nền tảng khai thác tốt các lợi thế.

Theo Báo Đầu tư
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Giá cà phê sẽ hạ nhiệt nhờ nguồn cung vụ mới từ Brazil và Indonesia?

Giá cà phê sẽ hạ nhiệt nhờ nguồn cung vụ mới từ Brazil và Indonesia?

Giá cà phê Robusta thế giới và Việt Nam liên tục thiết lập các mức đỉnh mới trong 3 tháng đầu năm 2024 do lo ngại thiếu hụt nguồn cung.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 28/3: Lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 28/3: Lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, lực bán tiếp tục áp đảo trên thị trường hàng hoá nguyên liệu thế giới ngày hôm qua (27/3).
Giá trị thị trường ngành thực phẩm và đồ uống Việt Nam năm 2024 dự kiến tăng 10,92%

Giá trị thị trường ngành thực phẩm và đồ uống Việt Nam năm 2024 dự kiến tăng 10,92%

Doanh thu thị trường ngành F&B Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng, hướng tới giá trị đạt hơn 655 nghìn tỷ đồng vào năm 2024.
Giá thép hôm nay ngày 28/3/2024: Trên sàn giao dịch giảm; thị trường trong nước duy trì ổn định

Giá thép hôm nay ngày 28/3/2024: Trên sàn giao dịch giảm; thị trường trong nước duy trì ổn định

Giá thép hôm nay ngày 28/3/2024: Giá thép hôm nay trên Sàn giao dịch Thượng Hải giảm 31 nhân dân tệ/tấn; Thị trường trong nước duy trì ổn định.
Thị trường nông sản chờ đón gì trước 2 báo cáo quan trọng của Bộ Nông nghiệp Mỹ?

Thị trường nông sản chờ đón gì trước 2 báo cáo quan trọng của Bộ Nông nghiệp Mỹ?

Giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi đã lao dốc mạnh trong quý I/2024, đối lập với diễn biến của phần lớn các loại hàng hoá cơ bản khác.

Tin cùng chuyên mục

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 27/3: Giá hàng hóa nguyên liệu thế giới đảo chiều đi xuống

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 27/3: Giá hàng hóa nguyên liệu thế giới đảo chiều đi xuống

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu trong ngày hôm qua (26/3).
Vì sao thị trường Trung Quốc bùng nổ nhu cầu tiêu thụ cà phê?

Vì sao thị trường Trung Quốc bùng nổ nhu cầu tiêu thụ cà phê?

Trung Quốc đang là một trong những thị trường cà phê phát triển nhanh nhất trên toàn thế giới khi người tiêu dùng cà phê ở quốc gia này tiếp tục tăng.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 26/3: Thị trường hàng hóa đón nhận lực mua tích cực

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 26/3: Thị trường hàng hóa đón nhận lực mua tích cực

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy sắc xanh áp đảo trên thị trường hàng hoá trong ngày giao dịch 25/3.
Hỏi đáp Giao dịch Hàng hóa (Số 62): Xử lý vi phạm thành viên (Phần 2)

Hỏi đáp Giao dịch Hàng hóa (Số 62): Xử lý vi phạm thành viên (Phần 2)

Báo Công Thương đã đề cập đến các nguyên tắc xử lý vi phạm thành viên tại MXV, một số hình thức xử lý vi phạm thành viên đang áp dụng tại MXV.
Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc xuất khẩu 15,9 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 25/3: Giá hàng hóa nguyên liệu thế giới biến động mạnh

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 25/3: Giá hàng hóa nguyên liệu thế giới biến động mạnh

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, trong tuần giao dịch vừa qua (18 - 22/3), thị trường hàng hóa biến động mạnh.
Giá thép hôm nay ngày 25/3/2024: Thép trong nước ổn định; nhập khẩu thép từ Trung Quốc về Việt Nam tăng

Giá thép hôm nay ngày 25/3/2024: Thép trong nước ổn định; nhập khẩu thép từ Trung Quốc về Việt Nam tăng

Giá thép hôm nay ngày 25/3/2024: Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, thị trường bất động sản nguội lạnh khiến nhu cầu tiêu thụ thép yếu.
Giá thép hôm nay ngày 24/3/2024: Thị trường thép nội địa dự báo phục hồi

Giá thép hôm nay ngày 24/3/2024: Thị trường thép nội địa dự báo phục hồi

Giá thép hôm nay ngày 24/3/2024: Thị trường thép nội địa bình ổn; trên sàn giao dịch Thượng Hải tăng 3 Nhân dân tệ/tấn với giá thép kỳ hạn tháng 10/2024.
Giá thép hôm nay ngày 23/3/2024: Sàn giao dịch tăng, thị trường trong nước ổn định

Giá thép hôm nay ngày 23/3/2024: Sàn giao dịch tăng, thị trường trong nước ổn định

Giá thép hôm nay ngày 23/3/2024: Giá thép hôm nay tại thị trường trong nước ổn định; 2 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu thép từ Trung Quốc tăng.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 22/3: Dòng tiền đầu tư lên mức cao nhất trong gần hai tháng qua

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 22/3: Dòng tiền đầu tư lên mức cao nhất trong gần hai tháng qua

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, lực mua áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu trong ngày hôm qua (21/3).
Giá thép hôm nay ngày 22/3/2024: Thép cuộn xây dựng trong nước giảm nhẹ

Giá thép hôm nay ngày 22/3/2024: Thép cuộn xây dựng trong nước giảm nhẹ

Giá thép hôm nay ngày 22/3/2024: Giá quặng sắt kỳ hạn tại Sàn giao dịch tăng phiên thứ ba liên tiếp; giá thép cuôn trong nước giảm.
Kịch bản hạ cánh mềm của Mỹ liệu còn khả thi khi giá xăng dầu tăng cao?

Kịch bản hạ cánh mềm của Mỹ liệu còn khả thi khi giá xăng dầu tăng cao?

Lạm phát đã quay trở lại Mỹ vào tháng 2 sau khi giá xăng toàn cầu tăng cao.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 21/3: Dòng tiền đầu tư đến thị trường năng lượng và nông sản tăng mạnh

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 21/3: Dòng tiền đầu tư đến thị trường năng lượng và nông sản tăng mạnh

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới diễn biến phân hoá trong ngày hôm qua (20/3).
Trung Quốc liên tục hủy các đơn hàng, giá lúa mì sẽ tiếp tục giảm sâu?

Trung Quốc liên tục hủy các đơn hàng, giá lúa mì sẽ tiếp tục giảm sâu?

Trước áp lực từ thông tin Trung Quốc liên tục hủy mua các đơn hàng lớn, giá lúa mì kỳ hạn đã lao dốc mạnh, chạm mốc thấp nhất trong hơn 3 năm trở lại đây.
Người tiêu dùng cần tỉnh táo để “tiêu dùng an toàn”, tự bảo vệ mình

Người tiêu dùng cần tỉnh táo để “tiêu dùng an toàn”, tự bảo vệ mình

Thương hiệu thời trang Laroma rất được ưa chuộng trên thị trường và mặt hàng bị làm giả nhiều nhất là áo chống nắng gây ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 20/3: Lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 20/3: Lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, lực bán áp đảo trên thị trường hàng hóa nguyên liệu ngày hôm qua (19/3).
Giá thép hôm nay ngày 20/3/2024: Tiếp tục tăng trên sàn giao dịch

Giá thép hôm nay ngày 20/3/2024: Tiếp tục tăng trên sàn giao dịch

Giá thép hôm nay ngày 20/3/2024: Trên Sàn giao dịch Thượng Hải tăng 70 nhân dân tệ/tấn lên mức 3.554 nhân dân tệ/tấn.
Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 19/3: Sắc xanh tiếp tục chiếm ưu thế trên thị trường hàng hóa

Thị trường hàng hóa hôm nay ngày 19/3: Sắc xanh tiếp tục chiếm ưu thế trên thị trường hàng hóa

Số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới trong ngày hôm qua (18/3) tiếp tục diễn biến phân hóa.
Bộ Công Thương đề nghị các tỉnh, thành phố thực hiện quy định về hóa đơn điện tử bán lẻ xăng dầu

Bộ Công Thương đề nghị các tỉnh, thành phố thực hiện quy định về hóa đơn điện tử bán lẻ xăng dầu

Bộ trưởng Bộ Công Thương vừa có văn bản đề nghị các tỉnh, thành phố thực hiện quy định về hóa đơn điện tử bán lẻ xăng dầu theo quy định.
Giá cao su phục hồi mở ra triển vọng khả quan cho ngành "vàng trắng" trong nước

Giá cao su phục hồi mở ra triển vọng khả quan cho ngành "vàng trắng" trong nước

Tháng 2/2024, giá cao su xuất khẩu bình quân đạt 1.481 USD/tấn, tăng 5% so với tháng 1/2024. Mức tăng này đã mở ra triển vọng khả quan cho ngành cao su Việt Nam
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động