​Phát triển hợp tác xã chưa như kỳ vọng

Nhờ chuyển đổi mô hình sản xuất - kinh doanh, nhiều HTX đã vượt qua khó khăn, hoạt động hiệu quả

Luật HTX năm 2012 được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2012, chính thức có hiệu lực từ 1/7/2013 trên cơ sở tiếp thu kinh nghiệm quốc tế và phù hợp với xu hướng mới phát triển HTX ở Việt Nam. Nhằm thực hiện các quy định của luật, nhiều văn bản pháp luật mang tính bổ sung, hướng dẫn cụ thể phục vụ cho việc đưa luật vào cuộc sống lần lượt được ban hành mới hoặc bổ sung.

Bà Mai Thị Thu Hường- Vụ Hợp tác xã (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) - cho biết, đến nay, Chính phủ đã ban hành 8 nghị định hướng dẫn thi hành liên quan đến Luật HTX năm 2012. Bên cạnh đó, các UBND cấp tỉnh, thành phố cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thi hành luật trên địa bàn.

Sau hơn 4 năm Luật HTX năm 2012 hiệu lực, số lượng các HTX thành lập mới tăng hơn so với giai đoạn trước, từ 18.986 HTX (năm 2013) lên tới 19.569 HTX (năm 2016), tăng 3,07%.

Đánh giá về kết quả này, bà Mai Thị Thu Hường cho rằng, tuy số HTX tăng không nhiều, nhưng hoạt động của các HTX đã đi vào ổn định, thực chất hơn. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX trong năm 2016 cũng hiệu quả hơn giai đoạn 2012- 2013. Doanh thu bình quân của một HTX năm 2016 đạt 3.017 triệu đồng, tăng 19,8% so với năm 2013. Doanh thu lãi bình quân tăng từ 155 triệu đồng vào năm 2013 lên tới 196,8 triệu đồng vào năm 2016, tăng 26,9%. Thu nhập bình quân của một lao động thường xuyên trong HTX đạt từ 22,8 triệu đồng/năm vào năm 2013 đã lên tới 31,3 triệu đồng/năm vào năm 2016, tăng 8,5 triệu đồng, tương đương 37,3%. Tổng số cán bộ làm việc tại HTX tăng từ 71.595 người vào năm 2013 lên tới 76.154 người vào năm 2016, tăng 4.559 người, tương đương 6,36%. Đời sống người lao động làm việc trong các HTX đã đảm bảo ổn định...

Dù hoạt động của HTX đã có chuyển biến tích cực song báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ rõ, đa số các HTX vẫn cho biết, họ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng, đất đai. Điều này dẫn tới việc phần lớn các HTX tại Việt Nam có quy mô nhỏ, năng lực tài chính yếu, trang thiết bị phục vụ sản xuất còn lạc hậu. Bên cạnh đó, công tác kế toán, tài chính của HTX chưa được thực hiện nghiêm túc, bài bản, do chế độ báo cáo của HTX chưa thường xuyên, đầy đủ, dẫn đến lúng túng khi xây dựng báo cáo tài chính, phương án sản xuất, kinh doanh...

Cũng theo bà Mai Thị Thu Hường, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những tồn tại trong thực thi Luật HTX 2012. Một trong những nguyên nhân cơ bản là do nhận thức về vai trò của HTX không thống nhất, dẫn đến việc một số địa phương chưa nhận thấy được rõ vai trò, đóng góp của HTX trong sự phát triển kinh tế- xã hội gắn với xây dựng nông thôn mới. Vì vậy, mức độ quan tâm, hỗ trợ đối với HTX mới chỉ dừng lại ở chủ trương, chưa có kế hoạch và tổ chức thực hiện.