Phát huy vai trò của tham tán trong bối cảnh hội nhập

Xin Thứ trưởng cho một vài đánh giá về Hội nghị Tham tán thương mại 2016?

Hội nghị Tham tán thương mại (HNTTTM) đã diễn ra với sự tham gia đầy đủ của các tham tán thương mại Việt Nam tại các nước. Trong khoảng thời gian này, các tham tán đã có những chương trình làm việc sâu, rộng không chỉ với các bộ, ngành, địa phương mà còn với các hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp… Mục tiêu của HNTTTM nhằm đánh giá đầy đủ và toàn diện về kết quả, tồn tại, vướng mắc trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của cơ quan thương vụ và tham tán Việt Nam ở nước ngoài trong thực hiện xúc tiến thương mại quốc gia và nhiệm vụ cụ thể trong từng địa bàn. Nhiệm vụ đặt ra cho HNTTTM đã hoàn thành, các tham tán thương mại trong các chương trình làm việc của mình đã có những trao đổi cụ thể với các hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp để thúc đẩy đưa hàng Việt Nam ra nước ngoài.

Điểm mới, nổi bật trong HNTTTM năm nay là diễn ra trong bối cảnh Việt Nam vừa kết thúc thắng lợi Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và bắt đầu triển khai quết liệt ngay từ đầu năm những mục tiêu, nhiệm vụ lớn trong kế hoạch 5 năm tới với tinh thần phấn khởi và quết tâm.

Ngoài ra, HNTTTM lần này diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đã ký kết được một loạt các Hiệp định thương mại tự do, kể cả các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như TPP. Cơ hội, thách thức rất lớn đang đặt ra với Việt Nam trong thực thi các Hiệp định, đây là nhiệm vụ đặt ra cho các tham tán Việt Nam tại nước ngoài. Chính vì vậy, Hội nghị đã đưa ra cái nhìn tổng thể khách quan về bối cảnh mới, về những kết quả đã đạt được và yếu kém của chúng ta để Chính phủ và các bộ, ngành nhìn thấy và có những điều chỉnh phù hợp về khung khổ pháp lý để năm 2016 và những năm tiếp theo không chỉ các tham tán thương mại mà các cơ quan thương vụ đại diện Việt Nam tại nước ngoài sẽ phát huy tối đa sức mạnh, phục vụ cho phát triển thương mại, đầu tư.

Trong bài phát biểu của mình, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng chỉ đạo, vai trò đặt ra trong năm 2016 và những năm tới cho các tham tán thương mại, các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài rất lớn, không chỉ giới hạn xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp mà còn đóng vai trò trong việc nắm bắt diễn biến thị trường và phục vụ nhiệm vụ mà Chính phủ giao ngành Công Thương, đó là thực hiện nhiệm vụ, hoàn thiện thể chế để thực hiện cam kết hội nhập.

Mặc dù Việt Nam mới ký kết một loạt các Hiệp định thương mại tự do, nhưng làn sóng mua bán sáp nhập doanh nghiệp và làn sóng đưa hàng vào Việt Nam đang rất lớn. Vậy theo Thứ trưởng, đây là cơ hội hay thách thức của doanh nghiệp Việt Nam?

Chúng ta đã từng khẳng định những bước đi đầu tiên khi mở cửa hội nhập, chúng ta cũng thấu hiểu công tác hội nhập quốc tế chứa đựng cả những cơ hội và thách thức, cũng như việc áp dụng kinh tế thị trường, nguyên tắc kinh tế thị trường mang lại hiệu quả, phục vụ lợi ích của nhân dân, nhưng đồng thời cũng chứa đựng những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực khác. Năm 2015, 2016, chúng ta chứng kiến những cam kết hội nhập mới đi vào thực thi, ví dụ như Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), hay 2-3 năm tới, hàng loạt các hiệp định thương mại mới được thực hiện, với việc dỡ bỏ hoàn toàn hàng rào thuế quan ở tất cả các lĩnh vực. Điều đó cho thấy 2 vấn đề: Thứ nhất, xu thế chung của thế giới và Việt Nam là hình thành những thị trường và nguyên tắc kinh tế thị trường, luân chuyển tự do hàng hóa thương mại trong tất cả các lĩnh vực; Thứ hai, Việt Nam với góc độ là một nền kinh tế mới nổi, nền kinh tế thị trường đang được hình thành và hoàn thiện, thì chắc không tránh khỏi xu thế, trào lưu hội hập ở các khung khổ hội nhập mới. Như vậy, các diễn biến và thực hiện khung khổ hội nhập cũng biến Việt Nam trở thành một trong những trung tâm kinh tế năng động của các hoạt động thương mại, thu hút đầu tư và những hoạt động khác. Đây là lý do năm 2015 và những tháng đầu năm 2016, chúng ta đã chứng kiến các hoạt động thương mại rất sôi động trong phát triển thị trường. Điều này không ngạc nhiên, vì nó nằm trong khung khổ cam kết hội nhập của Việt Nam. Và bên cạnh việc những hàng hóa của các nước tràn vào Việt Nam thì chúng ta cũng thấy hàng hóa của Việt Nam cũng mở rộng ra tại các thị trường quốc tế.

Vậy chúng ta phải làm gì để tận dụng tốt hơn cơ hội tích cực từ hội nhập và hạn chế bớt những ảnh hưởng tiêu cực cho doanh nghiệp và người dân, thưa Thứ trưởng?

Để tận dụng cơ hội tích cực từ hội nhập cũng như hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp và người dân thì bắt buộc chúng ta phải tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp và sản phẩm. Muốn làm được điều này, chúng ta phải thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời các chỉ đạo có tính đồng bộ và xuyên suốt của Chính phủ về tái cơ cấu nền kin tế và đổi mới mô hình tăng trưởng. Đây cũng chính là giải pháp xuyên suốt trong quá trình thực hiện các cam kết và chủ động hội nhập trong thời gian tới. Bên cạnh đó, các bộ, ngành cũng cần thực hiện các chương trình hành động về hội nhập theo cơ chế chung và Chính phủ ban hành, trong đó có Bộ Công Thương. Tôi tin, trong phần thực thi trách nhiệm của mình, Bộ Công Thương cũng có đóng góp để cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế có cơ hội phát triển trong thời gian tới.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!