“Nóng” trong ngày chất vấn đầu tiên

CôngThương - Nhiều bất cập khi thi hành Luật Đất đai 2003

Theo đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định), Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang), vấn đề giao đất, thu hồi đất, đền bù giải phóng mặt bằng hiện nay đang xuất hiện nhiều bất cập. Thực tế này gây bức xúc cho cử tri cả nước, bất ổn xã hội, làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào chính quyền. Đại biểu Nguyễn Minh Lâm (Long An) chỉ ra một số hạn chế và bất cập trong chính sách huy động tích tụ đất đai thời hạn, hạn điền trong giao đất, chuyển giao quyền sử dụng đất trong nông nghiệp để phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa và hiện đại. Các đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết sẽ đưa ra những giải pháp cụ thể gì để giải quyết những bất cập nêu trên?

Trước những câu hỏi trên, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang khẳng định, kể từ khi thực hiện Luật Đất đai 2003, những hạn chế của luật khiến việc thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tổ chức tái định cư... diễn biến rất phức tạp ở tất cả các địa phương. Đặc biệt đối với các địa bàn, các vùng đô thị, các vùng liên quan đến khu công nghiệp và các cụm công nghiệp... Nguyên nhân do tổ chức thực hiện bồi thường, tái định cư chưa đảm bảo được dân chủ, công khai, bình đẳng. Mặt khác, khi tiến hành những hoạt động trên cũng chưa kiên quyết. Bên cạnh đó, giá đất tính bồi thường còn thấp, chưa quy định bắt buộc phải xây dựng khu tái định cư trước khi thu hồi đất. Không chú trọng tạo việc làm mới, chuyển nghề cho người có đất bị thu hồi. Năng lực và đội ngũ cán bộ làm công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, tổ chức tái định cư này có mặt hạn chế nhất định.

Thời gian tới,khi sửa luật hoặc các nghị định cần xem xét lại việc các nhà đầu tư tự thỏa thuận thì quyết định thu hồi. Điều chỉnh mối quan hệ giữa các lợi ích: lợi ích Nhà nước; lợi ích người bị thu hồi đất và nhà đầu tư. Về thời hạn sử dụng đất nông nghiệp, sẽ đề nghị Trung ương chỉnh sửa theo hướng mở rộng thời hạn sử dụng đất để người dân yên tâm, sử dụng hiệu quả, hướng thì có thể từ 30 năm đến 50 năm.

Đại biểu Võ Kim Cự (Hà Tĩnh) đặt câu hỏi được nhiều cử tri quan tâm là việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo đại biểu, Nghị quyết 07 Quốc hội khóa XII phấn đấu đến 2010 cơ bản hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tất cả các loại đất trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, đến thời điểm này là năm 2012 tỷ lệ đạt vẫn còn thấp, chưa đạt yêu cầu. Đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết những giải pháp mạnh thực hiện thắng lợi nghị quyết Quốc hội đề ra. Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng thừa nhận, hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận sở hữu đất thì không bao giờ có thể xong được. Chúng ta chỉ giải quyết những cái cơ bản nhất, còn quá trình diễn ra thì vẫn tiếp tục làm. Nguyên nhân do giấy tờ không hợp lệ, nguồn gốc đất phức tạp, hệ thống văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất của các cấp thiếu cán bộ chuyên môn so với yêu cầu. Đặc biệt, kinh phí đo đạc lập bản đồ địa chính hết sức khó khăn, hạn chế.

Mâu thuẫn giữa quản lý nhà nước và chủ sở hữu vốn doanh nghiệp

Ngay sau Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh nhận được nhiều chất vấn xung quanh việc giám sát các tập đoàn, tổng công ty cũng như quản lý các dự án sử dụng vốn ODA…

Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Thị Nga  (Thái Nguyên) về những sai phạm gần đây tại các tập đoàn, tổng công ty, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định: Về nguyên tắc, Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng như các cơ quan khác của Chính phủ đều có trách nhiệm trong những vụ việc này. Tuy nhiên, do các văn bản pháp luật hiện hành chưa có chế tài riêng đối với các doanh nghiệp nhà nước, nên việc giám sát gặp rất nhiều khó khăn. Bộ trưởng dẫn chứng: trước năm 2005, Việt Nam có luật riêng dành cho doanh nghiệp nhà nước. Nhưng để giải phóng sức sản xuất, Luật Doanh nghiệp năm 2005 đã không phân biệt loại hình này. Doanh nghiệp nhà nước được trao quyền tự chủ lớn hơn, được tự chủ trong các dư án đầu tư, không phải báo cáo… Trong nhiều trường hợp, Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng chịu, không thể tiếp cận thông tin. Ngay đến Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đến mà doanh  nghiệp còn không tiếp. Do đó, những sự việc xảy ra tại Vinashin, Vinalines Bộ Kế hoạch và đầu tư không nắm được.

Bộ trưởng cho biết, vướng mắc lớn nhất hiện nay đối với giám sát các tập đoàn, tổng công ty là mâu thuẫn giữa việc thực hiện vai trò quản lý nhà nước và chủ sở hữu vốn tại doanh nghiệp. Văn bản hướng dẫn thực tế đã được Bộ Kế hoạch và đầu tư hoàn thành từ năm 2010. Tuy vậy, bởi còn nhiều ý kiến khác nhau nên tại thời điểm đó, Chính phủ đã cho dừng lại để nghiên cứu.

Vẫn liên quan đến thất thoát của tập đoàn, đại biểu Trần Du Lịch (TP. Hồ Chí Minh) đặt câu hỏi, tiền của nhân dân giao cho các tập đoàn lớn như vậy mà không giám sát được thật đáng buồn. Phải thay đổi cơ chế thế nào? Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, ông rất xót xa, trăn trở. Ngoài nguyên nhân pháp luật chưa thật hoàn thiện thì sai phạm phần lớn liên quan đến con người. Chính vì vậy, công tác cán bộ cần được quan tâm đúng mức. Thời gian tới, cơ chế giám sát được đề xuất thay đổi theo hướng chặt chẽ, hiệu quả hơn.

Nghi vấn sai phạm ở 3 dự án ODA của Đan Mạch được đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) chất vấn. Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang thừa nhận có thông tin về những sai phạm này tại dự án của Bộ Khoa học- công nghệ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Hiện Đại sứ quán Đan Mạch chỉ tạm dừng dự án chứ không dừng hẳn các dự án ODA. Ngày 16/6 tới đây sẽ tiến hành rà soát lại từng dự án. Nếu phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm.

Nguyễn Hải