Nông dân lỗ nặng

Bà con “phớt lờ” khuyến cáo

Năm ngoái, thấy trồng khoai lang cho lợi nhuận cao nên người dân đã phớt lờ khuyến cáo, đổ xô mở rộng diện tích, tự ý chuyển đổi đất trồng lúa, ngô sang trồng khoai. Tuy nhiên, năm nay đến thời điểm thu hoạch, giá thu mua khoai giảm mạnh từ 6.000 - 7.000 đồng/kg giảm xuống còn 3.100 - 3.200 đồng/kg.

Đã thế thương lái thu mua còn ép nông dân khi đưa ra tiêu chuẩn khắt khe về kích thước củ khoai, củ to quá hoặc nhỏ quá đều bị loại. Với loại đạt chuẩn, giá thu mua là 3.200 đồng, loại không đúng tiêu chuẩn chỉ thu mua với giá 800 đồng/kg. Với mức giá này, tính trung bình mỗi héc-ta khoai lang thu về được khoảng 50 triệu đồng. Trong khi đó, đầu tư 1 héc-ta khoai lang mất khoảng 60 triệu đồng.

Một thương lái đang thu mua khoai lang ở xã Bình Hòa cho biết, giá khoai năm nay xuống thấp là do sản lượng khoai lang tăng đột biến, khiến nguồn cung vượt quá cầu nên giá giảm. Đây cũng chính là hậu quả của việc chuyển đổi cây trồng không theo quy hoạch. Bản thân các cán bộ khuyến nông tại địa phương đã nhiều lần khuyến cáo bà con không nên chuyển đổi đất trồng lúa, ngô sang trồng khoai do đây là cây trồng mới, ẩn chứa nhiều rủi ro. Vụ đông xuân năm nay, huyện Krông Ana chỉ có kế hoạch trồng 20 héc-ta khoai lang trên địa bàn 5 xã. Tuy nhiên, do thấy khoai lang lợi nhuận cao nên người dân đã phớt lờ khuyến cáo, đổ xô mở rộng diện tích, tự ý chuyển đổi đất trồng lúa, ngô sang trồng khoai.

Chi phí vận chuyển gấp 2 lần giá khoai

Đến nay, theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện Krông Ana, vụ đông-xuân 2014 - 2015, người dân trồng 347 héc-ta khoai lang và mới thu hoạch được khoảng 95 héc-ta. Trên những diện tích thu hoạch sớm, bán được giá thì người trồng còn có lãi, còn những hộ thu hoạch muộn thì chấp nhận chịu lỗ.

Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Đắk Lắk mà các vùng trồng khoai khác ở Lâm Đồng, Đắk Nông... đều đang bí đầu ra. Khoai đã đến vụ thu hoạch nhưng chỉ bán được 1/3, số không bán được gặp thời tiết nắng nóng đã bị hư gần hết. Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân khiến thương lái ép giá bà con là do chi phí vận chuyển ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong chi phí giá thành. Theo tính toán sơ bộ của một thương lái, nếu chuyển khoai ra Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, chi phí vận chuyển gần gấp 2 lần giá khoai.

Liên quan đến chi phí vận chuyển, đại diện Công ty chế biến thực phẩm Đà Lạt, một trong những đơn vị thu mua cho biết, hàng năm, công ty vẫn thu mua khoai tại Đà Lạt, Đắk Nông, Đắk Lắk. Tuy nhiên, số lượng phụ thuộc vào chất lượng và nhu cầu thị trường. Vụ vừa rồi, tổng số khoai doanh nghiệp thu mua từ dân là 80 - 90 tấn. Do đã đủ sản lượng nên đơn vị chưa có kế hoạch mua thêm do chi phí vận chuyển khá cao. Mặt khác, giá cả và số lượng khoai tiêu thụ mỗi vụ hiện nay phụ thuộc vào thỏa thuận riêng giữa các đơn vị thu mua và hộ trồng khoai.

Thực tế cũng cho thấy, những năm gần đây, do khoai trồng tốn công, nhiều vốn, nông dân đã dần thay thế bằng loại cây trồng mới. Vùng trồng khoai đã di chuyển, tập trung nhiều hơn ở một số địa phương lân cận thuộc các tỉnh Đắk Nông, Đắk Lắk.