Những hạn chế, bất cập cần khắc phục

Tác dụng lớn trông thấy của chính sách

Trước đây, khi chưa có những chính sách hỗ trợ này, tình trạng học sinh vùng núi cao, vùng đặc biệt khó khăn, đặc biệt là các em dân tộc thiểu số bỏ học xảy ra phổ biến. Từ năm 2013 đến nay, nhờ chính sách hỗ trợ gạo và các hỗ trợ khác, về học phí, tiền ăn, tiền ở… tình trạng học sinh dân tộc thiểu số bỏ học giảm rõ rệt. Ví như ở vùng cao đặc biệt khó khăn của Thanh Hóa như: Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Bá Thước… trước đây số lượng con em dân tộc thiểu số đi học thấp và việc bỏ học diễn ra thường xuyên. Từ khi thực hiện chính sách hỗ trợ, số học sinh dân tộc thiểu số đi học tăng, tỷ lệ bỏ học giảm còn 1%.

Bà Bùi Thị Nga, Trưởng ban Dân tộc Hội đồng Nhân dân tỉnh Đắk Lắk cho biết: Các chính sách hỗ trợ gạo, học phí, tiền ăn, nhà ở cho học sinh vùng đặc biệt khó khăn là những chính sách lớn của Chính phủ, mang tính thiết thực và có ý nghĩa rất lớn đối với con em vùng đặc biệt khó khăn. Thông qua những chính sách này, giúp học sinh yên tâm học chữ, hạn chế bỏ học, giảm bớt khó khăn cho gia đình phụ huynh.

Cần sớm khắc phục những hạn chế, bất cập

Bên cạnh tác dụng, những chính sách hỗ trợ này đang phát sinh nhiều hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện, dẫn đến học sinh phải “mỏi cổ” chờ hỗ trợ gạo và các hỗ trợ khác.

Theo quy định, muốn được hưởng chính sách hỗ trợ, các em phải có hộ khẩu. Tuy nhiên, ở địa bàn Tây Nguyên như Đắk Lắk, Đắc Nông… có đông dân di cư ngoài kế hoạch, đặc biệt là dân tộc Mông, đã cư trú lâu năm tại đây, nhưng nhiều hộ vẫn chưa có sổ hộ khẩu, giấy khai sinh hợp lệ, nên con em của đồng bào này chưa được thụ hưởng những chính sách hỗ trợ… Trong quá trình thực hiện các chính sách, không ít nơi, công tác tuyên truyền, phổ biến và triển khai thực hiện ở cơ sở còn hạn chế, chủ yếu triển khai đến cấp xã và ban giám hiệu nhà trường, chưa phổ biến đến với cán bộ, giáo viên và nhân dân. Trong khi đó, nhận thức của người dân ở một số địa phương còn hạn chế, không ít gia đình coi đây là chính sách giảm nghèo, nên cho con em mình đi học để được hưởng chính sách hỗ trợ, chứ chưa vì mục đích chính là học tập.

Việc cấp gạo, chi trả tiền chế độ, chính sách hầu hết do phụ huynh nhận. Vì vậy việc sử dụng gạo, tiền hỗ trợ… chủ yếu phục vụ cho nhu cầu của gia đình, hoặc sử dụng vào mục đích khác. Qua khảo sát của ngành chức năng tỉnh Thanh Hóa cho thấy, học sinh ít được thụ hưởng trực tiếp từ chính sách, như ở các trường Trung học cơ sở một số huyện: Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Bá Thước. Hơn nữa, cấp gạo 2 lần/năm như hiện nay không phù hợp, bởi số lượng gạo nhận một lần nhiều, không có nơi bảo quản, ảnh hưởng đến chất lượng. Hàng tháng học sinh thiếu gạo ăn, đến kỳ nhận nhiều sử dụng không hết, gia đình học sinh đã bán đi hoặc sử dụng vào mục đích khác. Việc đóng gói hầu hết là 50kg/bao, trong khi theo quy định đóng gói 15kg, 30kg, 45kg, gây khó khăn cho việc cấp phát.

Một trong những nguyên nhân của những tồn tại, bất cập nêu trên là do việc ban hành thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành chức năng còn chậm. Thông tư số 65/2011/TTLT hướng dẫn thực hiện có nội dung chưa phù hợp với thực tiễn; nhất là quy định về các tiêu chí xét duyệt học sinh bán trú chưa đầy đủ, việc xác định khoảng cách mất nhiều thời gian, hồ sơ xét duyệt phức tạp…

Xuất phát từ thực tế trên, nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành chức năng sớm đề xuất giải pháp khắc phục hạn chế, bất cập. Đồng thời cũng đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các bộ, ngành hữu quan nghiên cứu, kịp thời ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện, để chính sách hỗ trợ học sinh vùng đặc biệt khó khăn phát huy được hiệu quả tốt hơn.