Nguồn cung ứng vốn quan trọng

Nguồn vốn huy động từ TTCK đang tăng trưởng

Theo Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tỷ trọng cung ứng vốn cho nền kinh tế từ TTCK đã tăng từ 21,6% năm 2012 lên 35,4% năm 2017, trong khi tỷ trọng cung ứng vốn của kênh tín dụng giảm từ mức 78,4% xuống còn 64,6%. Trong giai đoạn 2012 - 2017, tốc độ tăng trưởng về cung ứng vốn từ TTCK bình quân đạt 33,4%/năm, cao gấp đôi so với tốc độ tăng cung ứng vốn từ hệ thống tín dụng (bình quân đạt 16,6%/năm).

Tuy nhiên, xét về giá trị tuyệt đối, nguồn vốn huy động từ TTCK còn rất nhỏ bé so với qua kênh tín dụng. Năm 2017, nguồn vốn cung ứng từ TTCK đạt khoảng 245.000 tỷ đồng (trong đó, huy động bằng trái phiếu Chính phủ là 194.300 tỷ đồng, cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp 47.900 tỷ đồng, đấu giá cổ phần hóa khoảng 2.700 tỷ đồng), trong khi nguồn vốn cung ứng từ kênh tín dụng là 6,5 triệu tỷ đồng.

Nhìn lại TTCK năm 2017 cho thấy, cổ phiếu đang tiếp nối xu hướng tăng điểm tích cực, chỉ số VN-Index có thời điểm đã đạt 1.200 điểm, việc huy động vốn của doanh nghiệp (DN) từ kênh này cũng đang trở trở nên hiệu quả hơn. Thế nhưng, số DN tham gia huy động vốn trên TTCK vẫn còn rất ít. Tổng số DN tham gia TTCK ở Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và TP. Hồ Chí Minh đến thời điểm này mới có khoảng trên 2.200 DN, trong khi cả nước có khoảng trên 600.000 DN đang hoạt động.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Lan - Phó Tổng giám đốc Phụ trách điều hành HNX - chia sẻ: DN lên sàn chứng khoán phải đáp ứng các tiêu chuẩn rất cao, tuân thủ các quy định về kiểm toán, công bố thông tin, quản trị công ty, phải có trách nhiệm cao với nhà đầu tư mới có thể huy động được vốn. Trong khi đó, hầu hết DN Việt Nam đều là DN vừa và nhỏ, trình độ quản trị, năng lực cạnh tranh chưa cao, có DN sau một thời gian tham gia TTCK đã phải rời khỏi sàn giao dịch do cổ phiếu không đáp ứng được yêu cầu của thị trường hoặc vi phạm các điều kiện, chuẩn mực theo quy định.

Xét về dài hạn, bà Nguyễn Thị Hoàng Lan cho rằng, việc huy động vốn qua TTCK sẽ tốt hơn đối với DN vì ở đó, ngoài huy động được nguồn vốn trung và dài hạn, các DN còn có thể tiếp cận được nhà đầu tư chiến lược, tận dụng được lợi thế về công nghệ, quản trị… từ đối tác, nhà đầu tư. Tuy nhiên, để thuyết phục được nhà đầu tư, mọi kế hoạch tăng vốn bằng cổ phiếu hay trái phiếu của các DN đều cần phải chứng minh được tính minh bạch, sự cần thiết, tính hiệu quả của việc tăng vốn, có trách nhiệm với nhà đầu tư, phải đáp ứng được các yêu cầu, chuẩn mực có liên quan.

Ở tầm vĩ mô, Chính phủ cần hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng khuyến khích dòng vốn chảy vào TTCK, phát triển thị trường trái phiếu, cổ phiếu mạnh hơn cả về quy mô và chất lượng, đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư, phát hành... Đơn cử với kênh trái phiếu DN, cần có điều kiện tối thiểu cho thị trường này hoạt động với sự tham gia của các công ty đánh giá về định mức tín nhiệm DN, có cơ chế cho trái phiếu sau khi phát hành nhanh chóng được lưu ký, giao dịch tập trung, hệ thống dữ liệu công khai, minh bạch thông tin, tình trạng hoạt động, khả năng trả nợ của DN và giá trái phiếu.