Nghiên cứu khoa học: Nỗ lực để đi tới thành công

Kỹ sư Phan Tử Giang - đồng tác giả công trình Tam Đảo 03 nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về KH&CN

Chặng đường gian nan

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình nghiên cứu thiết kế chi tiết và ứng dụng công nghệ để chế tạo, lắp ráp và hạ thủy giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước phù hợp với điều kiện Việt Nam (Dự án Tam Đảo 03), kỹ sư Phan Tử Giang - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần chế tạo giàn khoan dầu khí (PV Shipyard) nhớ lại, PV Shipyard được thành lập năm 2007 và năm 2009 bắt tay vào thực hiện Dự án Tam Đảo 03. Trước năm 2009, toàn bộ giàn khoan tại Việt Nam đều được đóng tại nước ngoài, chưa có một công ty nào trong nước thực hiện việc nghiên cứu chi tiết về thiết kế và công nghệ thi công chế tạo, đóng mới giàn khoan tự nâng. Để thực hiện một dự án trị giá lên đến 180 triệu USD vào thời điểm đó có rất nhiều khó khăn. “Tất cả bắt đầu từ con số 0, từ cơ sở vật chất, con người, kinh nghiệm và đặc biệt là không ai tin cả. Khó khăn nhất là thuyết phục được tất cả các cấp lãnh đạo quyết tâm, tin tưởng để cho chúng tôi làm” - kỹ sư Phan Tử Giang tâm sự.

Tác giả của cụm công trình “Xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, nông thôn, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu”, ông Hoàng Đức Thảo - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước và Phát triển đô thị Bà Rịa Vũng Tàu (Busadco) - cho hay: Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã đi đến nhiều nơi, tham khảo các chuyên gia đầu ngành, chuyên sâu trong lĩnh vực này. Nhưng khó khăn lớn nhất là việc thuyết phục mọi người ứng dụng công nghệ, sản phẩm sáng tạo KH&CN mới cực kỳ khó khăn. Tất nhiên để đi đến thành công đều không thể tránh khỏi thất bại. Song, điều quan trọng nhất là phải kiên trì, nhẫn nại và có mục tiêu.

Tạo điều kiện cho nghiên cứu

GS.TSKH. Đặng Văn Bát - Chủ tịch Hội đồng Địa chất và Hội đồng Dầu khí, thành viên Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN - cho rằng, mặc dù hiện nay đã có những giải thưởng được tôn vinh các nhà khoa học nhưng nhà nước cần tăng cường đầu tư hơn nữa cho KH&CN, đặc biệt những công trình ứng dụng công nghệ tiên tiến trên thế giới áp dụng vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Với số vốn nhà nước chi cho KH&CN hiện nay là 2% tổng chi ngân sách nhà nước thì còn khiêm tốn. Trong thời gian tới, mong muốn Quốc hội xem xét tăng tỷ phần này lên mới khích lệ được các nhà Khoa học Việt Nam say mê nghiên cứu và làm việc. Ngoài ra, các chế độ chính sách đối với các nhà khoa học cũng cần được quan tâm.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Tiến sĩ Đỗ Quốc Quang - nguyên Phó viện trưởng Viện Công nghệ (Bộ Công Thương) - cho biết: Các cơ chế chính sách của nhà nước trong việc tạo môi trường nghiên cứu khoa học thuận lợi cho các nhà khoa học đã có nhưng việc áp dụng vào thực tế cuộc sống còn rất nhiều vướng mắc, chủ yếu do các thủ tục xét duyệt, cấp phát kinh phí còn khá chậm trễ, nhiêu khê. Điều này cũng gây nhiều trở ngại cho tâm lý các nhà khoa học, phần nào làm giảm động lực làm việc của họ. Việc nhiều năm qua ngành KH&CN không thể chi hết kinh phí nhà nước dành cho KH&CN (chưa đến 1,4% trong số 2% ngân sách nhà nước dành cho KH&CN) rõ ràng là lỗi của các cơ quan quản lý, của cơ chế chứ không phải là lỗi của các nhà khoa học.