Nghệ An: Rủi ro du học sinh "vừa học, vừa làm"

Hơn 1000 học sinh đi du học…

Theo tổng hợp của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, trong năm 2016, đã có khoảng 1000 học sinh đi du học ở các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Thái Lan, Canada, Đức. Trong số này, hầu hết đều đi du học với mục đích vừa học, vừa làm. Hiện trên địa bàn tỉnh cũng đã có 30 đơn vị được Sở Giáo dục và Đào tạo được cấp giấy chứng nhận hoạt động tư vấn du học.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà – Trưởng phòng Giáo dục chuyên nghiệp – Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An hầu hết các đơn vị thực hiện đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật, cung cấp công khai thông tin liên quan đến cơ sở đào tạo, tình trạng kiểm định và công nhận chất lượng đào tạo của cơ quan chức năng sở tại cho người đi du học. Đồng thời, đã cam kết với gia đình du học sinh sẽ phối hợp với các bên liên quan giải quyết các vướng mắc phát sinh trong trường hợp học sinh bị tai nạn, đau ốm, bị rủi ro bất kỳ trong thời gian học tập tại nước ngoài…

Tình trạng các công ty tư vấn du học lợi dụng lòng tin của phụ huynh, học sinh để lừa đảo cũng đã xảy ra. Năm 2015, gia đình ông Trần Xuân Trình – Thị trấn Thanh Chương qua lời giới thiệu đã tìm đến Công ty Cổ phần Quốc tế Changmi với nguyện vọng cho con trai Trần Văn Hùng (nguyên là học sinh Trường THPT Thanh Chương 1) đi du học tại Hàn Quốc với hình thức vừa học vừa làm. Tại đây sau khi nghe lời giới thiệu với một viễn cảnh “đẹp”: vừa có bằng đại học, vừa có nghề với lương cao gia đình đã đi vay tiền và nộp cho công ty gần 200 triệu đồng. Đóng tiền xong, Hùng cũng đã đi học tiếng nhưng chờ đợi mãi vẫn không được. Sau này, phải trầy trật mấy lần, gia đình mới đòi được phần nào. Hiện tại, gia đình vẫn tiếp tục có nguyện vọng cho con đi du học nhưng nói đến thủ tục, trong nhà ai cũng “ngán”. Năm 2016, Công ty Cổ phần Quốc tế Changmi cũng đã bị Sở Giáo dục và Đào tạo đình chỉ hoạt động dịch vụ tư vấn du học.

Thượng tá Võ Đình Đức – Phó Trưởng phòng PC61 cũng cho biết: Trong vài năm trở lại đây, Nghệ An đã khởi tố 5 vụ án, bắt giữ 12 bị can liên quan đến lừa đảo du học. Trong hoạt động du học, có xuất hiện nhiều hoạt động không lành mạnh, có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Siết chặt quản lý hoạt động tư vấn du học và du học sinh

Phụ huynh có con đi du học Hàn Quốc ký cam kết về việc không để con bỏ trốn

Song song với những kết quả đã đạt được thì công tác du học của Nghệ An vẫn đang có nhiều vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là trong công tác đưa học sinh đi du học và quản lý du học sinh ở nước ngoài. Nguyên nhân chính, xuất phát từ tính hiệu quả hoạt động của các công ty tư vấn du học. Trên thực tế, mặc dù các công ty du học mở ra ngày càng nhiều nhưng số đơn vị hoạt động chưa hiệu quả cũng không ít.

Tính riêng trong 2 năm 2015 – 2016, đã có 9 công ty bị Sở Giáo dục và Đào tạo rút giấy phép hoạt động với lý do không hiệu quả hoặc không báo cáo, không thực hiện đúng như cam kết. Bên cạnh đó, công tác phối hợp quản lý hoạt động tư vấn du học còn nhiều hạn chế, vẫn có nhiều công ty không có giấy phép hoạt động, nhiều công ty ngoài tỉnh tham gia tư vấn du học trên địa bàn, thậm chí vào tư vấn trong các trường THPT.

Tình trạng du học sinh bỏ học cũng là một “vấn nạn”. Công ty CP Đầu tư và Thương mại BMT năm ngoái đưa 12 học sinh sang du học tại Hàn Quốc. Tuy nhiên, trong số này có 2 học sinh, sau khi nhập học một ngày đã bỏ học, trong đó có một em ở xã Nghi Quang (Nghi Lộc), một em ở xã Nghi Xuân (Hà Tĩnh). Sau sự việc này, không chỉ công ty phải bồi thường 100 triệu đồng/em cho nhà trường mà trường đại học mà công ty đang liên kết cũng dừng hợp tác với công ty. Ông Nguyễn Phi Long, Giám đốc Công ty cho biết: “Để hợp tác với một trường Đại học ở Hàn Quốc rất khó. Tuy nhiên, chỉ vì một vài trường hợp bỏ trốn mà đã ảnh hưởng rất nhiều người và làm mất hình ảnh của học sinh Việt Nam ở nước ngoài...”.

Mới đây, do tình trạng lưu học sinh Nghệ An bỏ học nhiều, đoàn đại sứ quán Nhật Bản cũng đã trực tiếp về Nghệ An để tìm hiểu nguyên nhân và đề nghị tỉnh cần định hướng, chỉ đạo các công ty du học trên địa bàn tỉnh cung cấp thông tin chính xác. Đồng thời, không quảng cáo sai lệch hình thức du học “vừa học vừa làm” khiến học sinh sinh viên sử dụng hình thức du học với mục đích làm việc kiếm tiền. Theo quy định, học sinh đi theo hình thức du học phải xác định trước tiên sang nước ngoài là phải học (ít nhất 6 tháng). Sau đó, mới tính chuyện vừa đi học, vừa đi làm. Việc học sinh tự ý bỏ ra ngoài là vi phạm pháp luật, trở thành lao động “chui” và không được sử bảo hộ của nước sở tại.

Thời gian tới, ông Thái Huy Vinh – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An cho biết: Ngành sẽ chỉ đạo các đơn vị được cấp phép tuân thủ pháp luật. Tăng cường rà soát, tổ chức kiểm tra, thanh tra, yêu cầu các công ty công khai tài chính rõ ràng về các dịch vụ và chi phí liên quan. Quá trình thực hiện phải báo cáo đầy đủ. Mặt khác, sẽ tăng cường công tác đào tạo định hướng cho các em trước khi đi du học ở nước ngoài, tăng cường công tác đào tạo nghề và khuyến khích các công ty tìm kiếm học bổng cho học sinh.