Nghệ An: Nâng cao nhân lực làng nghề

Các cơ sở làng nghề luôn “khan” lao động

Năm 2016, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Nghệ An đã tiến hành khảo sát và đánh giá lại hiệu quả của các làng nghề. Kết quả cho thấy, trong số 139 làng nghề, số làng nghề phát triển ổn định và bền vững chỉ có 97 làng (chiếm 70%). Số còn lại, yếu kém có 30 làng (chiếm 22%) và ngừng hoạt động có 5 làng (chiếm 4%). Nhìn chung quy mô làng nghề còn nhỏ, phân tán, vốn đầu tư thấp, công nghệ lạc hậu, chưa quan tâm xây dựng thương hiệu, nhãn mác và thị trường tiêu thụ thiếu bền vững, chưa coi trọng thị trường ngoài tỉnh, thị trường xuất khẩu, giá trị sản xuất thấp. Ngoài ra, do thiếu quan tâm đến việc chuyển đổi, du nhập nghề mới, nên một số làng nghề sau khi được công nhận đến nay không tồn tại và hoạt động kém hiệu quả.

Riêng về vấn đề nhân lực, đánh giá chung cũng cho thấy, lao động trong các làng nghề tuy được đào tạo, tập huấn nhưng nhìn chung trình độ tay nghề còn yếu, năng suất chất lượng sản phẩm chưa cao, thu nhập một số nghề thấp chưa thu hút được đông đảo lao động tham gia, chưa có nhiều nghệ nhân. Tỷ lệ lao động có tay nghề ở các làng nghề chỉ khoảng 50%. Hơn thế, không ít các làng nghề hiện rất thiếu nguồn nhân lực khi số lao động tại các làng nghề có khuynh hướng chuyển sang làm các công việc khác mà không tha thiết đến nghề truyền thống của cha ông.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Tâm - Giám đốc Trung tâm Tư vấn hỗ trợ kinh tế hợp tác, HTX (Liên minh HTX Nghệ An) - cho biết: Nhận thức của người dân vẫn chưa chú trọng tới học nghề, ngành nghề tiểu thủ công nghiệp thiếu tính hấp dẫn, thu nhập lao động không cao như một số ngành kinh tế hay kỹ thuật khác. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, giáo dục định hướng nghề nghiệp, tư vấn về việc làm cho lao động, ngành nghề đào tạo chưa được thường xuyên, liên tục tại một số địa phương. Hoạt động khảo sát, dự báo nhu cầu học nghề, sử dụng lao động; hoạt động kiểm tra, giám sát, đánh giá quản lý theo dõi, thống kê kết quả, hiệu quả dạy nghề cho lao động nông thôn ở cấp huyện, cấp xã chưa thường xuyên, kết quả chưa cao. Nhiều cơ sở dạy nghề thiếu năng động, nhạy bén để bắt kịp với những yêu cầu mới về ngành nghề, trình độ đào tạo và nhất là các yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực của doanh nghiệp và thực tiễn địa phương. Chưa quan tâm đúng mức tới công tác hỗ trợ, giới thiệu và tư vấn việc làm cho học sinh, học viên. Chưa chủ động liên kết với các doanh nghiệp đào tạo và tạo việc làm cho người học sau đào tạo.

Theo ông Nguyễn Văn Hà - cán bộ phụ trách làng nghề của phòng Nông nghiệp huyện Đô Lương, để người học nghề gắn bó với nghề đầu tiên phải giúp họ sống được bằng nghề. Muốn vậy, cần nâng cao nhận thức về trách nhiệm của các cơ sở dạy nghề và các doanh nghiệp trong mối quan hệ giữa đào tạo nghề và sử dụng lao động đã qua đào tạo. Gắn kết và đẩy mạnh phát triển các “bà đỡ” HTX, cơ sở sản xuất; phát triển doanh nghiệp tại địa phương làm đầu mối cung ứng dịch vụ, vật tư nguyên liệu, tiêu thụ sản phẩm làng nghề. Từ đó làm cơ sở vững chắc để thu hút, giải quyết việc làm ổn định, tăng thu nhập cho người lao động sau đào tạo. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ và đổi mới công nghệ trong các làng nghề để bảo tồn và phát huy các sản phẩm truyền thống, đặc sản của địa phương, tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao, khối lượng lớn và khả năng cạnh tranh thị trường tốt.