Nâng cao sức cạnh tranh của ​nền kinh tế và doanh nghiệp

TS. Lưu Bích Hồ - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư): Cần chuẩn bị kỹ để vượt qua các "rào cản" bảo hộ

TS. Lưu Bích Hồ

Xu hướng bảo hộ dân tộc đang trỗi dậy và có xu hướng lan rộng ra toàn thế giới. Sở dĩ có điều này bởi, nhiều quốc gia đang cảm thấy bị thiệt hại trong xu hướng toàn cầu hóa, tự do hóa nên quay về chủ nghĩa bảo hộ, biệt lập, nhằm đáp ứng nhu cầu hài hóa hóa lợi ích quốc gia, dân tộc thuần túy. Điều này không phải không có lý, nhất là trong bối cảnh khoa học công nghệ ngày càng phát triển, việc làm ngày. Tuy nhiên, về lâu dài, toàn cầu hóa, tự do hóa vẫn là xu hướng phát triển của thế giới, nhân loại.

Với Việt Nam, Chính phủ đã khẳng định, dứt khoát không đi theo xu hướng bảo hộ, bởi chúng ta phát triển được dựa vào thị trường thế giới và khu vực. Tuy nhiên, để ứng phó với xu hướng bảo hộ đang lan rộng, bên cạnh việc tháo gỡ các rào cản kỹ thuật, Việt Nam cần tìm cách nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, doanh nghiệp, bằng cách sản xuất những sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt, giá cả phù hợp. Làm được như vậy thì dù các quốc gia khác có bảo hộ thế nào thì hàng hóa Việt Nam vẫn đủ sức cạnh tranh và nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng để vượt qua các "rào cản" bảo hộ. Đặc biệt, để không bị ảnh hưởng nhiều bởi chủ nghĩa bảo hộ, Việt Nam cần nỗ lực tìm kiếm những thị trường thay thế cho những thị trường có nguy cơ gặp khó khăn, hướng tới hợp tác song phương với các đối tác khác.

Bà Phan Thị Thanh Xuân - Tổng Thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam:
Nhanh chóng cải thiện năng lực nội tại

Với các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã ký kết, xuất khẩu da giày của Việt Nam sẽ được hưởng ưu đãi lớn khi thuế xuất giảm mạnh từ 3,5-57,4% xuống 0%. Tuy nhiên, khi hàng rào thuế quan hạ xuống thì hàng rào kỹ thuật và phi thuế quan lại được dựng lên. Đây là nguy cơ cho các doanh nghiệp sản xuất da giày nhỏ và vừa trong nước.

Bà Phan Thị Thanh Xuân

Năm 2017, Trung Quốc tiếp tục chủ trương cắt giảm ưu đãi đầu tư trong các lĩnh vực dệt may và da giày để tập trung cho các ngành có công nghệ cao hơn. Vì vậy, có khả năng một số đơn hàng gia công sẽ chuyển dịch về Việt Nam. Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU có hiệu lực vào đầu năm 2018 với ưu đãi thuế quan hấp dẫn cũng sẽ là động lực thu hút các nhà đầu tư. Do đó, sẽ có nhiều khởi sắc cho doanh nghiệp da giày.

Tuy nhiên, để vượt qua các rào cản phi thuế quan, nhất là các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, trách nhiệm doanh nghiệp, chế độ với người lao động… nhằm bảo hộ sản xuất trong nước của các quốc gia nhập khẩu, các doanh nghiệp cần nhanh chóng cải thiện năng lực nội tại: tập trung đầu tư phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ mới trong sản xuất cũng như cải tiến hệ thống quản lý để tiết giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Doanh nghiệp cũng cần nắm bắt thông tin kịp thời để có hướng điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp.

Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam: Tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới

TPP không là chiếc đũa thần cho các ngành xuất khẩu của Việt Nam, dù năm 2016, dệt may xuất khẩu sang Mỹ đạt hơn 11 tỷ USD. Ngoài TPP, Việt Nam còn có trên 10 hiệp định FTA đã, đang và sẽ ký, do đó, chỉ cần DN Việt Nam chuẩn bị kỹ lưỡng thì sẽ khai thác được nhiều thị trường khác, trong đó có cả Mỹ.

Ông Vũ Đức Giang

Các doanh nghiệp phải thích ứng với tình hình thị trường, chấp nhận việc chuyển đổi đơn hàng để giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, song song với việc giữ vững thị trường xuất khẩu truyền thống, doanh nghiệp cần khai thác, mở rộng thêm các thị trường ngách ở Trung cận Đông, châu Phi… và tăng cường mở rộng thị trường nội địa với đa dạng hóa các mặt hàng, phù hợp thị hiếu và thu nhập của người dân ở vùng miền, có như vậy mới tận dụng tối đa sức mua của đất nước có đến 90 triệu dân.

Tiềm năng xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam vào châu Âu rất lớn. Giai đoạn 2007 - 2015, Việt Nam là 1 trong 3 quốc gia có tốc độ tăng trưởng mạnh về xuất khẩu hàng dệt may vào thị trường châu Âu cùng với Campuchia và Banglades, với tốc độ tăng trưởng trên 25% năm với khoảng 3 tỷ USD/năm. Việc hợp tác với EU nói riêng và các nước trên thế giới nói chung sẽ giúp các doanh nghiệp dệt may nâng cao khả năng thiết kế, kỹ năng quản lý sản xuất, tăng năng suất lao động, từ đó thay đổi hình thái sản xuất chuyển từ gia công thuần túy sang sản xuất FOB (tự chủ nguyên liệu), ODM (tự thiết kế sản xuất), OBM (tự sản xuất và phân phối) qua đó nâng cao tính chủ động và giá trị gia tăng cho các doanh nghiệp trong ngành.

Xu hướng bảo hộ mậu dịch hiện nay với việc Mỹ tuyên bố rút khỏi TPP là dịp để Việt Nam xem lại, và chuẩn bị kỹ các điều kiện theo yêu cầu của các FTA để thu được lợi ích tối đa. Vì vậy, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần tích cực chuẩn bị cho chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, tăng năng lực cạnh tranh và giá trị gia tăng cho hàng hóa dệt may Việt Nam, tận dụng cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Ông Lê Tiến Trường - Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam: Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu

Ông Lê Tiến Trường

Ngay từ cuối năm 2016, hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới đều có xu thế quay trở lại bảo hộ sâu thị trường nội địa. Điều này đã ảnh hưởng tới tâm lý, hành vi tiêu dùng, quan điểm đặt hàng và chuẩn bị đơn hàng của các nhà nhập khẩu. Thay vì đặt sản xuất số lượng lớn, các nhà nhập khẩu đưa ra kế hoạch đơn hàng rất ngắn hạn, chỉ khoảng 3 tháng, kéo theo yêu cầu thời gian giao hàng cực ngắn. Với ngành phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu như dệt may thì đây là thách thức lớn. Năm 2017, với việc Anh sẽ chính thức rời khỏi EU và chính sách bảo hộ mậu dịch của Tổng thống Mỹ sẽ là những rào cản lớn cho hoạt động xuất khẩu dệt may. Tuy nhiên, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU có hiệu lực vào đầu năm 2018 sẽ đưa doanh nghiệp dệt may trong nước vào cuộc chơi mới. Hiện các doanh nghiệp đã chủ động chuẩn bị cho việc tăng thị phần tại thị trường EU, phấn đấu năm 2017 sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu 30 tỷ USD.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp ngành dệt may sẽ tập trung khai thác cao hơn nữa hiệu suất trang thiết bị đã đầu tư, giảm đầu tư theo chiều rộng, ưu tiên tìm và phát triển thị trường ngách theo hướng sản xuất các mặt hàng có quy mô đơn hàng nhỏ và vừa nhưng khó để tiếp tục xác định lợi thế.

Bà Nguyễn Thị Thu Phương - Phó Giám đốc, Phụ trách Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ 2 (SMEDEC 2): "Sống chung" với bảo hộ mậu dịch

Bà Nguyễn Thị Thu Phương

Bảo hộ mậu dịch thực chất là sử dụng các biện pháp hạn chế thương mại và hiện nay các nước cũng đã có sử dụng nhưng tinh vi hơn. Theo thống kê của WTO, từ tháng 10/2014 - 10/2015, trung bình mỗi tháng có khoảng 15 biện pháp mới được áp dụng. Trong số 2.557 biện pháp hạn chế thương mại (trong đó có các trừng phạt thương mại) được thực hiện từ cuối năm 2008 thì đến cuối năm 2015, mới chỉ có 642 biện pháp được dỡ bỏ. Như vậy, bất chấp các nỗ lực thúc đẩy tự do hóa thương mại, các nước vẫn liên tiếp áp dụng thêm các biện pháp hạn chế thương mại mới, cho nên việc Mỹ hay các quốc gia khác đưa ra những biện pháp hạn chế thương mại hay bảo hộ mậu dịch là điều bình thường và Việt Nam chúng ta đang "sống chung" với nó.

Ông Trương Gia Bình - Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT: Tập trung vào những ngành, lĩnh vực có lợi thế so sánh

Ông Trương Gia Bình

Thế giới đang bước vào giai đoạn vô cùng phức tạp, thời gian gần đây, người ta đang nói đến chủ nghĩa bảo hộ dân tộc thay vì toàn cầu hóa, nói đến chủ nghĩa dân túy thay vì các đường lối phát triển. Trong bối cảnh trên, Việt Nam nên nhìn các vấn đề một cách thực tế hơn và hướng tập trung vào những ngành, lĩnh vực có lợi thế so sánh. Cụ thể, trong lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT), đây là lĩnh vực Việt Nam đang có lợi thế so sánh so với các nước trong khu vực, kết nối CNTT hiệu quả sẽ thúc đẩy thương mại điện tử và hội nhập quốc tế.

Bên cạnh hướng vào những lĩnh vực có lợi thế, Chính phủ cần tiếp tục nêu cao tinh thần khởi nghiệp trong xã hội. Theo đó, cần đưa tinh thần khởi nghiệp vào các trường học, rèn luyện ý thức, tư duy khởi nghiệp cho trẻ con ngay trên ghế nhà trường. Đặc biệt, muốn khởi nghiệp thành công, Chính phủ cũng cần có những quyết sách mang tính quyết đoán, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư dám mạo hiểm trong khởi nghiệp.

Ông Nguyễn Tôn Quyền - Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam: Tìm hiểu kỹ từng thị trường để tránh bị động

Việc bảo hộ mậu dịch đem lại lợi ích nhất thời cho các nhà sản xuất trong nước và công ăn việc làm cho một số nhóm người lao động. Tuy nhiên mặt trái là hạn chế nguồn cung, giảm động lực cạnh tranh của các nhà sản xuất và kinh doanh trong nước, dẫn đến thiệt hại cho người tiêu dùng khi giá bán hàng hóa tăng lên.

Để ứng phó với rào cản thương mại, hiện các doanh nghiệp ngành gỗ vẫn đang tích cực tìm hiểu kỹ các thông tin hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết, đồng thời tìm hiểu kỹ từng thị trường, pháp luật các nước mà doanh nghiệp đang xuất khẩu để tránh bị động.

Ông Lê Văn Quang - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú: Áp dụng công nghệ và mở rộng thị trường tiêu thụ

Ông Lê Văn Quang

Thị trường của sản phẩm thủy sản Việt Nam đang ngày càng rộng mở nhưng cũng đầy thách thức, đặc biệt là vấn đề chất lượng, an toàn thực phẩm. Hiện nhiều thị trường đang có hàng rào bảo hộ mậu dịch đối với hàng hóa thực phẩm nhập khẩu. Sản phẩm thủy sản của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều rào cản thương mại, tuy nhiên, đây không phải là điều bất lợi làm cho chúng ta chùn bước.

Muốn vượt qua những rào cản này, trước mắt, thủy sản Việt Nam phải áp dụng công nghệ cao vào nuôi trồng, chế biến và làm tốt khâu thu mua, mở rộng thị trường tiêu thụ. Cần phải thay đổi cách nuôi tôm mạnh mẽ, áp dụng công nghệ cao vào khâu chọn giống, nhân giống, cải tạo môi trường nuôi để tạo ra những con tôm có chất lượng khác biệt. Khi sản phẩm thủy sản Việt Nam đạt chất lượng cao với đủ tính chất ngon- bổ- rẻ và an toàn thực phẩm, người tiêu dùng khắp nơi sẽ tự tìm đến, như vậy tất cả các rào cản mậu dịch sẽ được giải quyết nhẹ nhàng.

Ông Trương Đình Hòe

Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP): Nhiều chính sách ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu thủy sản

Có thể Tổng thống Mỹ Donal Trump sẽ có nhiều chính sách thương mại bất lợi cho ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Mặc dù ở thời điểm hiện tại VASEP chưa có số liệu thống kê cụ thể, nhưng thời gian qua, tôm và cá tra đều bị Mỹ liên tục điều tra chống bán phá giá cũng như đưa ra hàng loạt rào cản thương mại để bảo hộ nền nông nghiệp Mỹ, ảnh hưởng đến hai mặt hàng chủ lực của Việt Nam tại thị trường này.

TIN LIÊN QUAN
	Cần thích ứng để khẳng định năng lực hội nhập