Nâng cao năng lực cộng đồng trong quản lý rủi ro thảm họa

Xã Khun Há (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) diễn tập phòng, chống lũ quét, gió lốc

Tìm cách quản lý rủi ro

Vùng núi Tây Bắc là địa bàn thường gặp nhiều thiên tai, thảm họa như: Sạt lở đất, lũ quét, rét đậm, rét hại, mưa đá, cháy rừng… Tuy nhiên, chính quyền địa phương và người dân ở các khu vực này đại đa số vẫn còn thiếu kiến thức, kỹ năng để phòng ngừa, ứng phó và phục hồi với các thảm họa rủi ro. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến những cơn lũ quét, lũ ống, cháy rừng xảy ra hàng năm; không chỉ gây thiệt hại về người, mà còn khiến đồng bào DTTS ở khu vực này đã nghèo lại càng nghèo hơn.

Với mục tiêu góp phần nâng cao khả năng thích ứng của nữ giới, nam giới và thanh thiếu niên vùng Tây Bắc đối với tác động của thiên tai, giúp tăng cường năng lực của chính quyền cũng như người dân trước những tác động của thiên tai, Dự án “Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng có lồng ghép giới tại các vùng DTTS Tây Bắc Việt Nam” đã được triển khai từ tháng 4/2014 đến tháng 9/2017 tại 12 xã, phường vùng DTTS tại Lai Châu, Sơn La với tổng ngân sách 39 tỷ đồng.

Dự án tập trung vào các hoạt động như: Tập huấn nâng cao kiến thức về thảm họa, kỹ năng cứu hộ, cứu nạn, cung cấp các trang thiết bị an toàn cho cộng đồng; diễn tập phòng ngừa, ứng phó thảm họa tại cộng đồng, trường học… Đặc biệt, trong mỗi hoạt động của dự án, vấn đề lồng ghép giới, hướng tới bình đẳng giới thường xuyên được chú trọng.

“Không có sự ứng phó nào tốt hơn là sự thích nghi của cộng đồng bị ảnh hưởng – đây chính là mục tiêu mà dự án hướng tới với mong muốn tăng cường năng lực đồng bào Tây Bắc trong công tác phòng ngừa và ứng phó thiên tai, thảm họa từ cấp tỉnh đến cấp cộng đồng” – ông Trần Quốc Hùng – Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam nhấn mạnh.

Những hiệu quả tích cực

Đến từ huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu, nơi có xã Bản Hon và Khun Há được thụ hưởng dự án, anh Páo Ly - Phó Chủ tịch xã Khun Há chia sẻ: Khun Há có 2 tiểu dự án được triển khai là lắp đặt hệ thống loa truyền thanh không dây và xây dựng công trình nước sạch. Nhờ có hệ thống nước sạch, phụ nữ và trẻ em không phải ra sông suối lấy nước, đỡ mất thời gian và tránh những nguy hiểm đến tính mạng. Bên cạnh đó, hệ thống loa truyền thanh lắp tại các bản không chỉ giúp bà con biết được tin tức thời sự, nắm được thông tin cần phổ biến của xã, mà hơn thế các thông tin dự báo thời tiết cũng được cập nhật thường xuyên để bà con chủ động phòng, chống.

“Nếu như lần diễn tập phòng chống lũ quét đầu tiên, chúng tôi chuẩn bị cả tháng trời, dưới sự giúp đỡ của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai huyện Tam Đường, mà khi diễn tập vẫn còn lúng túng. Thì sau 3 năm dự án triển khai, buổi diễn tập phòng chống gió lốc, lũ quét lần 2 của xã chỉ được báo trước 1 ngày nhưng mọi người tham gia đều đã ứng phó rất thuần thục” – anh Páo Ly phấn khởi chia sẻ.

Giống như xã Khun Há, sau 42 tháng thực hiện, tại 12 xã có triển khai dự án đều đã hình thành đội ngũ cán bộ có năng lực trong công tác phòng ngừa và ứng phó thiên tai, thảm họa. Các công trình như: Cầu dân sinh, kè chắn lũ, kè chống sạt lở, mương thoát lũ, công trình nước sạch, nhà sơ tán cộng đồng, hệ thống cảnh báo thiên tai bằng loa truyền thanh không dây… không những làm tăng năng lực phòng, chống thiên tai, thảm họa của cộng đồng mà còn cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người dân. Hơn thế, lần đầu tiên, nhiều người dân nông thôn vùng núi Tây Bắc tiếp cận dự án đã được trang bị kiến thức và kỹ năng để chủ động bảo vệ tài sản và tính mạng của gia đình và người thân trước thiên tai.