Mua hạt giống trôi nổi: Nhiều rủi ro

Cán bộ quản lý thị trường huyện Xín Mần (Hà Giang) kiểm tra cửa hàng bán hạt giống

Đa dạng sản phẩm hạt giống

Tại chợ phiên huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang. Từ đầu chợ đến cuối chợ, đếm sơ sơ cũng có tới gần chục hàng bán hạt giống do Việt Nam và Trung Quốc sản xuất. Trong đó, giống do Trung Quốc sản xuất chiếm số lượng lớn.

Hỏi chuyện ông Min Phà Dù khi ông đang chọn mua thóc giống về gieo vụ hè thu, ông cho biết: Bà con ở xã Túng Sáng nơi ông sinh sống, mấy năm nay đều mua thóc giống về để trồng cấy. Chọn giống nào là do bà con tự mách nhau thôi. Vụ này trồng tốt thì vụ sau lại mua loại đó về trồng…

Người đi chợ ngày một đông, cả đống túi hạt giống cao ngất ngưởng nhanh chóng được chọn mua gần hết. Giá mỗi túi giao động từ 120.000 – 160.000 đồng/kg. Bên cạnh những túi hạt giống do Việt Nam sản xuất, hạt giống của Trung Quốc cũng được bà con chọn mua khá nhiều. Tuy nhiên, điều đáng lo là, ngoài những túi hạt giống Trung Quốc không có nhãn phụ bằng tiếng Việt, hướng dẫn cách thức sử dụng - nhiều gói hạt giống in hoàn toàn chữ Trung Quốc. Hỏi bà con đang chọn mua là có biết chữ trên bao bì viết gì không, bà con đều lắc đầu. “Thế không biết chữ, không hiểu họ viết gì, thì về sử dụng ra sao?”. “Cứ gieo như bình thường thôi”. “Đã khi nào thóc trồng rồi, lúc thu hoạch lại không cho nhiều hạt không?”. “Có chứ, có vụ thu được ít lắm”… Nghe mà không khỏi ái ngại vì cách thức sản xuất đầy may – rủi của bà con.

Cách chợ phiên Hoàng Su Phì không xa, Chi nhánh Công ty Cổ phần vật tư nông lâm nghiệp Hà Giang tại thị trấn Hoàng Su Phì cũng có nhiều bà con đến mua bán nhân dịp đi chợ phiên. Nhân viên bán hàng tại đây cho biết: 100% giống được bán tại cửa hàng đều là giống của Việt Nam và các loại giống nhập khẩu từ Trung Quốc. Bao gồm: giống lúa Nhị ưu 838, Việt lai 20, Thiên ưu...; dòng ngô lai NK, NVL 885. Trong đó, giống của Trung Quốc đều đã qua khảo nghiệm, cam kết có chất lượng đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn… Mỗi ki-lô-gam giống đều được đóng gói cẩn thận, in kèm nhãn bằng tiếng Việt để bà con dễ dàng sử dụng. Nhiều bà con dân tộc đã là khách quen của chi nhánh nhiều năm nay. “Mua 1 lần thấy tốt, lần sau lại mua. Mua cả lúa cả ngô, cả phân bón nữa” – vừa nhanh nhẹn buộc gần chục ki-lô-gam giống vào sau xe, anh Thào Seo Chính vừa cho biết.

Nói “không” với hạt giống trôi nổi

Rõ ràng, thị trường hạt giống đóng gói đang ngày càng phát triển. Ngay cả đồng bào vùng sâu, vùng xa cũng không xa lạ với các loại giống này. Và việc tự ý mua giống mà không để ý đến xuất xứ, kết quả thu hoạch phụ thuộc vào may – rủi cũng đang là thực tế khá phổ biến ở nhiều bản làng vùng cao. Câu chuyện chanh dây, ớt, bí trồng không ra quả thời gian vừa qua là những ví dụ điển hình.

Theo nhân viên Chi nhánh Công ty Cổ phần vật tư nông lâm nghiệp Hà Giang tại thị trấn Hoàng Su Phì, bên cạnh một số ít bà con không hiểu biết nên gặp giống gì mua giống đó, nhiều bà con vì ham rẻ mà sẵn sàng mua giống rao bán trôi nổi. Mặc dù cán bộ nông nghiệp huyện, xã và nhân viên bán hàng của công ty thường xuyên khuyến cáo bà con nên mua các loại giống nhập khẩu được bán bởi các công ty có uy tín để đảm bảo cây sinh trưởng tốt nhưng nhiều bà con vẫn chủ quan, gặp đâu mua đấy. Nếu may mắn kết quả thu hoạch tốt thì không sao; không may cây sinh trưởng chậm, năng suất thấp… thì chỉ khổ bà con, vì khi đó không biết kêu ai.
Thực tế, tại các phiên chợ vùng cao, đội quản lý thị trường của các huyện đi kiểm tra khá thường xuyên, các trường hợp bán hạt giống không có nhãn phụ đều bị xử lý bằng cách thu hồi, cảnh cáo. Tuy nhiên, vì hám lợi, nhiều người bán hàng vẫn lén lút bán các loại hạt giống không đảm bảo quy định.

Để hạn chế những rủi ro, bà con không nên mua các sản phẩm không có nhãn phụ bằng tiếng Việt, không có tên đơn vị nhập khẩu và cách hướng dẫn sử dụng. Bởi đây thực chất là các sản phẩm nhập lậu, trôi nổi, chưa đảm bảo về tiêu chuẩn, chất lượng. Sử dụng những loại hạt giống này, nguy cơ mất mùa, năng suất thấp là hoàn toàn có thể xảy ra.