Luật Hỗ trợ DNNVV: Vẫn còn nhiều băn khoăn về tính khả thi

Dự thảo Luật hỗ trợ DNNVV gồm 38 điều, trong đó đề ra 7 nội dung hỗ trợ cho các DNNNV, gồm: Hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng, thuế, mặt bằng sản xuất, hỗ trợ ươm tạo và nâng cao năng lực công nghệ, hỗ trợ mở rộng thị trường, hỗ trợ thông tin và tư vấn, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực.

Ở lần dự thảo này, dự thảo Luật đã tiếp thu, hạn chế sử dụng ngân sách nhà nước và quy định thu hẹp các đối tượng được hỗ trợ. Dự thảo Luật đã tiếp thu tập trung hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị, doanh nghiệp chuyển đổi từ hộ kinh doanh (mục 2 Chương II). Trên cơ sở đó, điều chỉnh lại nội dung hỗ trợ có liên quan đến sử dụng ngân sách nhà nước như nguồn tín dụng hỗ trợ từ nhà nước và nguồn vốn của Quỹ phát triển DNNVV, Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo (Điều 16 và Điều 18).

Đối với hỗ trợ DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị, dự thảo Luật quy định hướng tập trung hỗ trợ đối với DNNVV trong lĩnh vực sản xuất, chế biến; hỗ trợ đổi mới sáng tạo liên quan đến quy trình công nghệ, vật liệu, linh kiện, máy móc thiết bị nhằm phát triển công nghiệp hỗ trợ (Điều 17). Các lĩnh vực khác sẽ do Chính phủ quyết định tuỳ theo lĩnh vực ưu tiên từng thời kỳ sau khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Bên cạnh đó, về ý kiến cho rằng, cần có cơ chế mạnh hơn để DNNVV tiếp cận được nguồn vốn tín dụng vì nội dung các lần dự thảo trước còn chung chung, chưa khuyến khích được các tổ chức tín dụng cho vay vốn, khó khả thi trong thực tế. Dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh sửa theo hướng quy định trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ có cơ chế, biện pháp khuyến khích và tạo điều kiện để các tổ chức tín dụng tăng dư nợ cho vay đối với DNNVV để phù hợp đặc điểm, tình hình của từng thời kỳ; bổ sung quy định khuyến khích tổ chức tín dụng cho vay DNNVV dựa trên xếp hạng tín nhiệm và các biện pháp phù hợp khác (khoản 1 Điều 8).

Ngoài ra, để hỗ trợ cho các DNNVV có dự án thực sự đem lại hiệu quả nhưng không có tài sản bảo đảm, đáp ứng đủ điều kiện tiếp cận nguồn vốn của các tổ chức tín dụng thông qua hình thức cho vay tín chấp, ngoài việc tăng cường, củng cố chức năng, nhiệm vụ của quỹ bảo lãnh tín dụng, dự thảo Luật còn giao nhiệm vụ cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức, cơ quan hữu quan cung cấp cơ sở dữ liệu thông tin về khách hàng DNNVV để các tổ chức tín dụng và các tổ chức xây dựng hệ thống xếp hạng tín nhiệm DNNVV (khoản 5 Điều 21).

Tuy vậy, mặc dù dự thảo đã được trình ra tới lần thứ 4 nhưng các ý kiến tại hội thảo vẫn còn nhiều băn khoăn về tính khả thi của dự án Luật, thậm chí như ý kiến của ông Phan Đăng Tuất - Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nội dung luật như bài văn mẫu, đọc thì rất hay nhưng không sống được trong thực tế. Theo ông Tuất, dự thảo Luật đề ra giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp. Đây là vấn đề nhạy cảm, “kiêng kỵ” bởi lẽ sự hỗ trợ này dễ vi phạm cam kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã tham gia. Triết lý được ông Tuất nhấn mạnh là Việt Nam không cần luật này là bởi DNNVV là tế bào kinh tế của đất nước, họ cần môi trường kinh doanh minh bạch, sòng phẳng, được bảo vệ trước hàng rào của FTA, trước việc thương lái ép giá và nhiều thủ tục hành chính chứ không cần được hỗ trợ.

Theo ông Nguyễn Văn Đệ - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa, Điều 29 của dự thảo Luật về trách nhiệm của VCCI, Hiệp hội DNNVV và các hiệp hội ngành nghề dễ gây cơ chế xin - cho, không bao quát được các doanh nghiệp đang cần được hỗ trợ, nhất là doanh nghiệp ở các địa phương.

Tuy nhiên ở một góc độ khác, đại diện Cục Phát triển doanh nghiệp thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, hơn 80% các chính sách, chương trình hỗ trợ DNNVV không có đánh giá kết quả hỗ trợ và tác động đối với các DNNVV. Nhiều chính sách mới chỉ dừng lại ở những quy định mang tính khuyến khích và chung chung, kết quả hỗ trợ còn hạn chế. Thậm chí một số chính sách có chất lượng nội dung chưa thực tế, hình thức thực hiện chưa phù hợp với đối tượng DNNVV… Do đó, việc xây dựng và ban hành Luật Hỗ trợ DNNVV là một bước tiến quan trọng trong tiến trình xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là cơ sở quan trọng để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển.