Kỳ I: “Cơn lốc” đổ bộ của các nhà đầu tư ngoại

Hàng nông sản Việt tại Emart

Sự đổ bộ ào ạt của các nhà bán lẻ ngoại đã tác động không nhỏ đến thị trường bán lẻ Việt Nam. Nhiều ý kiến tỏ ra quan ngại về vị thế hàng Việt trong các kênh phân phối do các nhà đầu tư ngoại sở hữu.

Các chiêu thức thâm nhập thị trường

Có mặt sớm nhất tại Việt Nam là Big C (Pháp) và Metro & Carry (Đức), sau đó là Lotte Mart (Hàn Quốc). Các đại gia này bước vào thị trường Việt Nam theo lối truyền thống: Đầu tư bài bản “chậm mà chắc”.

Những đại gia này với nguồn lực tài chính vững mạnh đã từng bước đầu tư mở rộng mạng lưới trong nhiều năm qua. Kết quả, Big C đã có 32 siêu thị phủ rộng trên cả nước sau 18 năm hiện hữu. Metro Cash & Carry có 19 trung tâm bán lẻ sau 12 năm cho tới khi chuyển nhượng lại cho Berli Jucker (BJC) của Thái Lan vào năm 2014. Lotte Mart hiện cũng có 12 siêu thị sau 8 năm đầu tư, đã có kế hoạch mở rộng tới 60 siêu thị vào năm 2020.

Chậm hơn chút, chuỗi cửa hàng tiện lợi Circle K (Hồng Kông) trong 3 năm đầu “dò đường”, từ năm 2015 đã thực sự bùng nổ, nhanh chóng mở rộng mạng lưới từ 100 cửa hàng đầu năm 2015 lên 150 cửa hàng đầu năm 2016 và mục tiêu là 200 cửa hàng Cirle K vào cuối năm 2016...

Mặc dù mới chính thức đầu tư 60 triệu USD mở siêu thị đầu tiên tại Việt Nam cuối năm 2015 nhưng Emart đã có kế hoạch tiếp tục mở rộng thêm mạng lưới tại TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành phố khác.

Với chiêu thức “đổ bộ nhanh” bằng các thương vụ M&A, các đại gia bán lẻ Thái Lan và Nhật Bản đã nhanh chóng làm thay đổi cục diện thị trường bán lẻ Việt Nam.

Mở màn là BJC mua lại Metro Việt Nam với giá 879 triệu USD năm 2014. Tiếp đó, Central Group mua 49% cổ phần của Nguyễn Kim hồi cuối năm 2015. Cuối tháng 4/2016, Central Group tiếp tục gây chấn động thị trường khi mua Big C với giá hơn 1 tỷ USD.

Trong khi đó, Aeon (Nhật Bản) ngoài tự đầu tư xây các đại siêu thị còn thực hiện hàng loạt thương vụ M&A để “phủ sóng” ở tất cả các phân khúc, kinh doanh bán lẻ dưới nhiều hình thức: Trung tâm mua sắm, cửa hàng bách hóa, siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Chẳng hạn, Trung tâm mua sắm Aeon Mall cần diện tích lớn nên tập trung ở khu vực ven trung tâm, ngoại thành; cửa hàng bách hóa, siêu thị như Aeon - Citimart, Aeon - Fivimart đặt ở trung tâm thành phố, chuỗi cửa hàng tiện lợi Ministop len lỏi vào mọi ngõ ngách ở trong thành phố...

Hàng Việt có bị “hất cẳng”?

Không thể phủ nhận sự đổ bộ ào ạt của các nhà bán lẻ ngoại đã tác động không nhỏ đến thị trường bán lẻ Việt Nam, xuất xứ hàng hóa đa dạng hơn, người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn hơn… Song, nhiều ý kiến tỏ ra quan ngại về vị thế hàng Việt trong các kênh phân phối do các nhà đầu tư ngoại sở hữu.

Trả lời vấn đề hàng Việt trong siêu thị Lotte, ông Hong Won Sik - Tổng giám đốc Lotte Việt Nam - khẳng định: Lotte Mart sẽ phát triển theo mô hình “một điểm đến nhiều lựa chọn”, xây dựng siêu thị phục vụ người Việt, nên sẽ ưu tiên tối đa cho hàng Việt.

Aeon vừa đầu tư vừa M&A để nhanh chiếm lĩnh các phân khúc thị trường bán lẻ Việt Nam

Tương tự, ông Lê Hữu Tình - Giám đốc marketing Emart Việt Nam - cho biết, Emart là một siêu thị của người Việt, hoạt động theo phương châm giá rẻ, tập trung vào những mặt hàng có chất lượng, nên cơ cấu hàng tại siêu thị có tới 95% hàng Việt. Ngay từ lúc chưa khai trương, Emart đã họp mặt hơn 1.000 nhà cung cấp Việt Nam tại GEM (Q1, TP. Hồ Chí Minh) để chuẩn bị hàng hóa cho siêu thị.

Khi Central Group mua lại Big C, có nhiều ý kiến quan ngại “đại gia” này sẽ ưu tiên đưa hàng Thái vào Việt Nam. Đại diện Central nêu rõ quan điểm: Central Group cung cấp các sản phẩm và thương hiệu được lựa chọn kỹ lưỡng để phục vụ khách hàng từ nhiều nhà cung cấp tại Việt Nam, châu Á cũng như trên toàn thế giới. Central Group chỉ đơn giản là tìm kiếm những sản phẩm phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng tại Việt Nam...

Kỳ II: nhiều cơ hội cho hàng Việt