Kiểm soát “biến tướng” trong M&A

Ảnh minh họa

Các chuyên gia kinh tế nhận định, hoạt động M&A thời gian qua diễn ra sôi động ở rất nhiều lĩnh vực như công nghiệp, hàng tiêu dùng, phân phối bán lẻ, bất động sản… Phần lớn các thương vụ M&A tại Việt Nam có yếu tố nước ngoài. Cụ thể, giai đoạn 2009-2011 có tới 77% giá trị thương vụ M&A liên quan đến các DN, tập đoàn nước ngoài, giai đoạn 2012- 2014 có giảm nhưng vẫn chiếm 68% giá trị thương vụ và giai đoạn 2015- 2016 thì lại có dấu hiệu tăng lên, trong đó rất nhiều thương vụ có giá trị lớn, lên đến hàng tỷ USD.

Phát biểu tại khóa tập huấn kiểm soát tập trung kinh tế trong lĩnh vực phân phối lưu thông do Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội tổ chức ngày 11/5, ông Nguyễn Phương Nam - Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh - cho rằng: Trong bối cảnh thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ngày càng khó khăn thì M&A cũng là một kênh huy động vốn FDI quan trọng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, M&A nếu không được quản lý tốt, sẽ ảnh hưởng đến việc kiểm soát tập trung kinh tế trong lĩnh vực phân phối lưu thông.

Thực tế, các thương vụ M&A càng phát triển nhanh, sôi động thì càng phức tạp và khó kiểm soát vì không chỉ mua bán theo chiều ngang (mua bán cùng ngành nghề với nhau), hiện rất nhiều thương vụ M&A tại Việt Nam lại mua bán theo chiều dọc (DN trên mua bán với DN dưới), trong khi pháp luật Việt Nam lại chưa có quy định mua bán theo chiều dọc. Đó là chưa kể, nhiều DN đã “biến tướng” sau khi thực hiện xong các thương vụ M&A. Đơn cử, họ mua một dự án khác nhưng khi vào Việt Nam lại hình thành một dự án khác, rất khó kiểm soát, thậm chí bóp méo thị trường và ảnh hưởng đến cạnh tranh lành mạnh.

Khẳng định với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Phương Nam cho rằng: Để kiểm soát “biến tướng” trong M&A, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Trong đó, Luật Cạnh tranh mới đang được lấy ý kiến rộng rãi là một ví dụ. Với Luật này, chúng ta không chỉ đặt vấn đề kiểm soát M&A trong lãnh thổ mà kiểm soát cả các thương vụ M&A bên ngoài lãnh thổ và ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường Việt Nam.