Không chỉ dừng lại ở chính sách

Nhờ đầu tư công, hạ tầng giao thông Thủ đô có nhiều chuyển biến tích cực

Bước chuyển về chính sách

Tại Hội thảo “Phương pháp luận về sắp xếp thứ tự ưu tiên các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng” vừa diễn ra tại Hà Nội, TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) - cho rằng, các chính sách về đầu tư công tại Việt Nam những năm gần đây đã có nhiều thay đổi theo hướng tích cực. Với Chỉ thị 1792/CT- TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 15/10/2011 về tăng cường quản lý đầu tư từ vốn ngân sách và trái phiếu Chính phủ, kỷ cương đầu tư công đã được siết chặt. Đặc biệt, sau khoảng 7 - 8 năm “tranh luận”, Luật Đầu tư công cũng đã được Quốc hội thông qua vào tháng 11/2014 và chính thức có hiệu lực vào ngày 1/7/2015, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động đầu tư công và quản lý vốn từ ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, tháng 2/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định 15/2015/NĐ-CP về đối tác công tư thay thế cho Quyết định 71/2010/QĐ- TTg. Tiếp theo, tháng 3/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 30/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn đầu tư.

Các văn bản này đã tạo chuyển biến lớn trong thu hút đầu tư tư nhân trong và ngoài nước vào xây dựng cơ sở hạ tầng trong bối cảnh nền kinh tế đang thiếu vốn, nhu cầu hoàn thiện cơ sở hạ tầng tăng cao.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước chuyển trong chính sách, còn trên thực tế, “Tình trạng đua nhau xây dựng sân bay, bến cảng, đường cao tốc, tượng đài… vẫn đang diễn ra ở nhiều địa phương” - TS. Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh.

Tư duy cần thay đổi

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), với việc ban hành một loạt các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động đầu tư công, Việt Nam đã đạt được bước tiến quan trọng trong quản lý, giám sát đầu tư công. Song, so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, hiệu quả sử dụng đầu tư công ở Việt Nam vẫn rất thấp. Nguyên nhân rất nhiều nhưng chủ yếu vẫn là tư duy về đầu tư công chưa thực sự thay đổi.

Theo Giáo sư Glenn P.Jenkins (WB): Luật Đầu tư công ra đời là “bước tiến dài” của Việt Nam, sự khởi đầu quan trọng, giúp quản lý đầu tư công hiệu quả. Luật cũng tạo cơ sở cho cải cách toàn diện đầu tư công. Tuy nhiên, nếu chỉ có luật thôi thì chưa đủ mà còn cần phải thay đổi tư duy, tổ chức lại cách thức quản lý đầu tư công. Để lựa chọn được các dự án đầu tư công hiệu quả, Việt Nam cần có hệ thống chính sách quản lý dự án đầu tư công, bao gồm 8 điểm: Hướng dẫn chiến lược và sàng lọc dự án; thẩm định chính thức; thẩm tra kết quả thẩm định; lựa chọn và dự toán ngân sách; thực hiện; điều chỉnh dự án; cung cấp dịch vụ; đánh giá kết quả dự án.

Đáng chú ý, tại buổi làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các bộ, ngành phát huy vai trò của người đứng đầu, nghiêm túc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiếp tục tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu doanh nghiệp; tập trung đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, giảm dần sự lệ thuộc vào vốn vay ODA.