Khả năng tiếp cận các nguồn lực tài chính của các địa phương Việt Nam

Toàn cảnh hội thảo

Hội thảo nhằm thảo luận, chia sẻ các khó khăn, vướng mắc, nhu cầu và hạn chế về tài chính của chính quyền địa phương ở Việt Nam, những kinh nghiệm quốc tế có liên quan cũng như các biện pháp khả thi có thể áp dụng và các kiến nghị đến các cơ quan trung ương hoàn thiện cơ sở pháp lý để các địa phương có thể tiếp cận, sử dụng các nguồn lực tài chính một cách hiệu quả trong việc phát triển cơ sở hạ tầng cơ sở quan trọng từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, xã hội, nâng cao điều kiện sống của người dân.

Hội thảo hướng đến tìm giải pháp khả thi có thể áp dụng để các địa phương có thể tiếp cận, sử dụng các nguồn lực tài chính một cách có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội

Trong 2 ngày làm việc, các đại biểu sẽ tập trung trao đổi và thảo luận về các khó khăn mà các địa phương gặp phải trong quá trình tiếp cận các nguồn tài chính, các điều kiện tiếp cận trong bối cảnh hiện nay; các hoạt động của AFD trong lĩnh vực tài chính địa phương, kinh nghiệm các nước về chính quyền địa phương tiếp cận nguồn lực tài chính quốc tế và quản lý rủi ro tỷ giá; kinh nghiệm về các tổ chức tài chính địa phương ở nước ngoài; phân cấp tài chính và quyền tự chủ của địa phương; cơ hội và giải pháp để tăng cường khả năng tiếp cận các nguồn vốn tài chính của chính quyền địa phương tại Việt Nam

Nền kinh tế Việt Nam đã phát triển rất nhanh trong những thập niên vừa qua với mức tăng GDP cao. GDP trên đầu người tăng từ 130 USD/người năm 1990 lên 2.050 USD/người vào năm 2016 (gấp 15,8 lần), tỷ lệ dân số sống tại khu vực đô thị tăng từ 20% lên đến 34,2% vào năm 2016, dân số tăng nhanh kéo theo nhu cầu về hạ tầng thiết yếu cũng tăng cao. Việc phát triển cơ sở hạ tầng phụ thuộc rất nhiều vào khả năng tiếp cận các nguồn lực tài chính của chính quyền địa phương.

Ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết: Cùng với sự phát triển kinh tế, nợ công của Việt Nam trong thời qua cũng đã có những bước tăng trưởng khá nóng từ 51,7% năm 2011 lên đến 63,7% năm 2017. Theo dự kiến, đến cuối năm 2017, nợ công của Việt Nam sẽ là 64%, con số này có được nhờ việc nỗ lực triển khai đồng loạt các giải pháp kiềm chế nợ công của Chính phủ Việt Nam”.

Đây là hội thảo duy nhất đến thời điểm hiện tại tập trung được các đại biểu từ đầy đủ các cơ quan liên quan đến tiếp cận nguồn lực tài chính của chính quyền địa phương tại Việt Nam

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, Việt Nam đã và đang thực hiện tiến trình phân cấp ngân sách giữa Trung ương và địa phương. Chính quyền địa phương hiện quản lý hơn 50% tổng chi ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, trên góc độ thu ngân sách, chính quyền địa phương được giao tự chủ ở mức rất thấp, chủ yếu là các khoản thu từ tiền sử dụng đất và có liên quan đến đất đai. Tỷ lệ khoản thu này rất khiêm tốn, chỉ đáp ứng khoảng 12-16% chi ngân sách địa phương trong giai đoạn 2010-2015; tỉnh, thành thu được cao nhất thì con số cũng chỉ đáp ứng được tối đa khoảng 40% chi.

Đối với nhu cầu vốn đầu tư hạ tầng, mức chi đầu tư hạ tầng 5 năm qua của Việt Nam (2010-2015) là 57 tỷ USD (tương đương 5,5% GDP/năm). Dự kiến khoản thiếu hụt đầu tư cơ sở hạ tầng của Việt Nam giai đoạn 2016-2020 là khoảng 14,225 tỷ USD (tương đương 1,5% GDP/năm). Việt Nam cũng là một trong số ít quốc gia có mức chi cho phát triển cơ sở hạ tầng cao hơn 5,5% GDP/năm, so với mức trung bình của châu Á là 2,5%. Mức chi đầu tư hạ tầng dự kiến sẽ thiếu hụt, tuy nhiên, nợ công của Việt Nam đã tiến sát đến ngưỡng an toàn cho phép được duyệt là 65% GDP, do đó việc sử dụng vốn vay để đầu tư không còn nhiều. Trong bối cảnh này, khuyến nghị đưa ra là để có nguồn đáp ứng nhu cầu chi đầu tư hạ tầng cần hạn chế tăng chi thường xuyên, giảm chi hành chính, tập trung nâng cao hiệu quả chi đầu tư.