Hy vọng mới cho làng nghề Bát Tràng

Sản xuất sản phẩm tại Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh gốm sứ Tân Thịnh

Vốn đứng trong top đầu nhóm làng nghề trăm tỷ của thành phố Hà Nội, Bát Tràng hiện có trên 100 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất và kinh doanh gốm sứ. Hàng năm nghề gốm mang lại doanh thu trên 400 tỷ đồng, sản xuất nông nghiệp của xã hiện chỉ còn dưới 1%. Xã hiện có 4 nghệ nhân ưu tú, 20 nghệ nhân Hà Nội, 5 nghệ nhân dân gian và 15 nghệ nhân do Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng.

Theo đại diện UBND xã Bát Tràng, công nghệ sản xuất gốm Bát Tràng đã có sự cải tiến rất rõ rệt. Từ chỗ dùng lò hộp nung bằng than, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp đã chuyển sang dùng lò gas và đốt bằng khí gas hóa lỏng. Năng suất lao động cũng như cảnh quan môi trường tại Bát Tràng theo đó đã được cải thiện.

Tuy nhiên, cùng với sức phát triển ngày một nhanh của nghề gốm, các cơ sở trên địa bàn xã đang rất thiếu mặt bằng sản xuất và không ít cơ sở buộc phải chuyển đổi cơ cấu sản phẩm từ xuất khẩu sang nội địa. Nói về điều này, ông Trần Đức Tân-Chủ nhiệm Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh gốm sứ Tân Thịnh - cho biết: Hàng xuất khẩu có giá thành rất hấp dẫn nhưng do diện tích xưởng có hạn nên không đáp ứng được yêu cầu sản xuất, nguyên vật liệu, công nhân, kho bãi… của nhà nhập khẩu, vì vậy phải chuyển sang sản xuất hàng nội địa.

Trả lời câu hỏi vì sao không di dời ra cụm công nghiệp, ông Trần Đức Tân cho biết thêm: Ra cụm công nghiệp hợp tác xã được thuê đất trong vòng 50 rất thuận lợi cho mở rộng sản xuất, tuy nhiên vốn đầu tư cho xây dựng nhà xưởng, trang thiết bị khoảng 10 tỷ đồng, vượt quá khả năng của hợp tác xã. Cùng đó, việc vay vốn cũng rất khó khăn, hợp tác xã tối đa vay được 500 triệu đồng, nguồn vốn đó chỉ đủ mua 1 máy ép lăn, không đủ dựng một lò mới.

Tình trạng thiếu mặt bằng tại Bát Tràng đã tồn tại nhiều năm và ngày một phức tạp. Hiện trạng này không chỉ khiến các cơ sở tại làng nghề không thể mở rộng sản xuất mà còn khiến môi trường làng nghề cũng như việc phát triển các loại hình du lịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Những năm gần đây, du lịch cộng đồng đã manh nha phát triển tại Bát Tràng, tuy nhiên do thiếu cơ sở hạ tầng, dịch vụ loại hình này chưa phát triển.

Trước hiện trạng trên, UBND thành phố Hà Nội đang xây dựng dự án đầu tư bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống kết hợp du lịch tại 2 làng nghề Bát Tràng và Vạn Phúc. Theo đó, làng nghề nghề gốm sứ Bát Tràng có diện tích nghiên cứu quy hoạch khoảng 120 ha tại khu vực ngoài đê sông Hồng.

Đại diện UBND xã Bát Tràng khá tự tin về tính khả thi của dự án: Trên địa bàn xã có nhiều điểm di tích lịch sử như: Điểm di tích về 19 dòng họ, các đình, đền, miếu. Đặc biệt, xã có 2 di tích lịch sử giá trị cao là ngôi nhà tại khu vực thôn 2 - nơi nhạc sỹ Văn Cao sáng tác bài Tiến quân ca và nơi Bác Hồ thăm Bát Tràng khi người dân di dời phục vụ cho việc đào sông Bắc Hưng Hải. “Hiện chúng tôi cũng được xây dựng điểm di tích về Bác tại thôn 3 Bát Tràng” - đại diện UBND xã cho hay.

Ngoài ra, trong giai đoạn 2016-2020, Bát Tràng cũng tập trung trùng tu các công trình văn hóa, lịch sử hạ tầng văn hóa, xã hội phục vụ cho du lịch; xây dựng tour du lịch đạt chuẩn về thăm quan di tích điểm văn hóa, gốm sứ ẩm thực của Bát Tràng; quan tâm quảng bá cho làng nghề, phát huy tiềm năng thế mạnh, nghệ nhân của làng nghề Bát Tràng…