Hồn nước tờ báo của tinh thần độc lập

Lịch sử đã chứng minh thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là sự tổng hòa sức mạnh đoàn kết của nhân dân dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng. Bên cạnh đó, vai trò của công tác tuyên truyền cách mạng hết sức quan trọng. Báo Hồn Nước dù chỉ xuất bản được 6 số nhưng đã khích lệ, động viên quần chúng nhân dân đứng lên đấu tranh chống thực dân, đế quốc…; khẳng định vai trò lịch sử trong thành quả Cách mạng tháng Tám ngày ấy.  

Làm báo bí mật

“6 số báo xuất bản trong 2 năm (1944-1945), 5 lần chuyển địa điểm “tòa soạn” - ông Lê Đức Vân (tức Nguyễn Hữu Phúc) - người phụ trách tờ báo Hồn Nước – chậm rãi nhớ lại những ngày gian khó, đầy hiểm nguy khi ông cùng các đồng chí làm báo trong những ngày Cách mạng tháng Tám hào hùng.

Và ông kể, giữa năm 1944, sau lớp huấn luyện đảng viên mới do đồng chí Lê Quang Đạo trực tiếp phụ trách, ông được giao nhiệm vụ xuất bản và phát hành một tờ báo riêng của thanh niên Hà Nội lấy tên là Hồn Nước - Tiếng nói của nam nữ thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu.

Hồn nước tờ báo của tinh thần độc lập
Ông Lê Đức Vân - người phụ trách tờ báo Hồn Nước

Tham gia nhóm làm báo Hồn Nước còn có các đồng chí Lều Văn Hoán (tức Mai Luân), Nguyễn Kim Chi (tức Chi Hiền), Nguyễn Văn Cung (tức Trần Thư) và Nguyễn Hải Hùng (tức Nguyễn Văn Giáp).

Do tình hình lịch sử lúc đó, việc in tờ Hồn Nước phải thực hiện bí mật, tốn nhiều thời gian và công sức. Số báo đầu tiên in tại nhà đồng chí Trần Thư (số 15 Hàng Phèn). Tháng 2/1945, chuyển đến nhà cụ Nguyễn Hải Hoành (Nhân Chính). Tại đây, gia đình cụ Hoành đã làm một gian nhà đơn sơ để cất giữ dụng cụ và in báo bí mật.

Nói về công đoạn in báo, ông Lê Đức Vân kể, mỗi lần in phải mài tấm đá, rửa sạch rồi viết ngược lên mặt đá bằng một loại mực đặc biệt, sau đó rửa bằng nước chanh, lau nước đường cho mực in không bị dính lên mặt đá, tiếp tục lăn mực để mực in chỉ bắt vào chữ viết rồi đặt lên giấy lăn tiếp. Kỳ công như vậy nhưng mỗi lần chỉ in được 70 tờ. Sau khi in thành công một số tờ thì địa điểm in nhà cụ Hoành bị lộ. Khoảng tháng 2/1945, cơ sở chuyển xuống nhà đồng chí Hải Hùng ở làng Giáp Nhất.

“Báo ra tiếp số 2, 3, 4. Chúng tôi rất phấn khởi thuê hẳn một căn nhà ở Ngã Tư Sở (số 118 cũ), vừa là địa điểm liên lạc, vừa có kho để giấy. Nhưng rồi nhà in lại bị lộ, chúng tôi phải chuyển đến Láng Trung, sau đó ra Xuân Canh là quê của anh Nguyễn Viết Tiết (tức Anh Bảo) và cơ sở in đặt ở gia đình ông Nguyễn Viết Thư. Số 5 của báo ra đời tại đây” - ông Lê Đức Vân nhớ lại.

Hè năm 1945, Hà Nội hừng hực khí thế đấu tranh cách mạng, những người làm báo quyết định chuyển vào Dịch Vọng, nắm tình hình kịp thời để viết tin, bài. “Nhà in” ở nhà bà Nguyễn Thị Bảy và được bổ sung thêm anh Nhuận, là công nhân in ở xưởng in Tô- panh trong nội thành. Cả nhóm khẩn trương in truyền đơn và báo chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa. Số 6 in xong chưa kịp phát hành thì Cách mạng tháng Tám bùng nổ. Với trên dưới 200 tờ báo của 5 số báo lưu hành bí mật, Hồn Nước đã góp phần tuyên truyền đường lối giải phóng dân tộc của Mặt trận Việt minh; động viên, cổ vũ tinh thần đấu tranh của thanh niên.

“Công đoạn phát hành tờ báo và truyền đơn cũng rất nguy hiểm. Chúng tôi phải đi theo nhóm 3 người, một người cảnh giới, một người phết hồ làm bằng bột gạo nếp vào tường, người còn lại áp truyền đơn, báo Hồn Nước lên đó” - ông Lê Đức Vân cho biết.

Tờ báo của nhiệt huyết tuổi trẻ

Khác với Huế và Sài Gòn, lực lượng thanh niên yêu nước đều hoạt động bán công khai, “tương kế tựu kế”, lợi dụng những âm mưu của địch để hoạt động cho cách mạng. Tại Hà Nội, Thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu hoạt động bí mật dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Thành ủy, của Việt Minh. Với bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ, họ là lực lượng sung sức đi đầu khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi.

Hồn nước tờ báo của tinh thần độc lập

Những người làm báo Hồn Nước cũng vậy, phần lớn là những học sinh, sinh viên vừa rời ghế nhà trường. “Lúc đó, tôi và anh em còn quá trẻ, chưa viết được bài xã luận, chỉ những tin tức thời sự tôi trực tiếp viết hoặc dẫn lại nguồn tin từ các tờ báo khác. Còn bài xã luận có tính định hướng do các anh Lê Quang Đạo, Vũ Oanh, Nguyễn Khang… viết”. Tuy nhiên, người phụ trách tờ báo Hồn Nước cũng khẳng định: Tờ báo đã trở thành vũ khí tuyên truyền, giới thiệu hoạt động của Việt Minh đến với đông đảo quần chúng nhân dân Hà Nội. Nhờ tuyên truyền, nhân dân đã mua tín phiếu, ủng hộ thuốc men… trở thành “mạng lưới cảm tình” rất quan trọng trong việc giác ngộ thanh niên và kết nạp đoàn viên mới vào Tổ chức thanh niên Cứu quốc.

Và rồi, khi số báo thứ 6 - số cuối cùng của báo Hồn Nước - chưa phát hành thì ngày 17/8/1945, chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim tổ chức cuộc mít tinh ủng hộ chính phủ trên quảng trường Nhà hát Lớn. Với chủ trương của Việt Minh, biến cuộc mít tinh trở thành diễn đàn của ta. Trong lúc cuộc mít tinh sục sôi khí thế, đội danh dự có một anh giơ cao lá cờ bằng vải và hô vang “Đồng bào theo tôi…”. Cả đám đông đi theo lá cờ đỏ sao vàng, đi ngược con phố Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Giầy… Đoàn đã trở thành đoàn biểu tình lớn, rầm rộ, đồng bào nhân dân hai bên đường xuống ủng hộ.

“Thời cơ cách mạng đã đến. Đêm 17/8/1945, Thành ủy Hà Nội quyết định triệu tập hội nghị của Ủy ban Quân sự cách mạng sẽ khởi nghĩa giành chính quyền ngày 19/8” - ông Lê Đức Vân nói trong xúc động.

Đánh giá về báo chí trước và trong Cách mạng tháng Tám, đại biểu Quốc hội, Nhà sử học Dương Trung Quốc khẳng định: “Thời điểm ấy, báo chí là người tuyên truyền đồng thời cũng là người tổ chức. Đó là nguyên lý của báo chí cách mạng Việt Nam”.

Hoàng Châu
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tiếp lãnh đạo một số doanh nghiệp năng lượng quốc tế

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tiếp lãnh đạo một số doanh nghiệp năng lượng quốc tế

Chiều 28/3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã tiếp ông Qiao Xubin, Tổng Giám đốc Tập đoàn Xây dựng năng lượng Trung Quốc (Energy China).
Tiếp tục duy trì đà phát triển tích cực quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Tiếp tục duy trì đà phát triển tích cực quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Từ 3-4/4/2024, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao sẽ thăm chính thức Trung Quốc nhằm tiếp tục cụ thể hóa nhận thức chung cấp cao, duy trì đà phát triển tích cực hai nước.
Chuyên gia thống nhất đề xuất bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng SJC

Chuyên gia thống nhất đề xuất bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng SJC

Các ý kiến bày tỏ đồng tình đề xuất bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp đáp ứng.
Đại biểu Quốc đề xuất thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản

Đại biểu Quốc đề xuất thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản

Việc thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản, chứng minh năng lực tài chính là hết sức cần thiết để công tác đấu giá được thực hiện một cách hiệu quả.
Quyền Chủ tịch nước dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng

Quyền Chủ tịch nước dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng

Ngày 28/3, Quyền Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng tại Hải Dương.

Tin cùng chuyên mục

Hội nghị viên chức, người lao động Báo Công Thương năm 2024: Đồng thuận, đoàn kết để hoàn thành tốt nhiệm vụ

Hội nghị viên chức, người lao động Báo Công Thương năm 2024: Đồng thuận, đoàn kết để hoàn thành tốt nhiệm vụ

Sáng ngày 28/3, Báo Công Thương đã tổ chức Hội nghị viên chức, người lao động năm 2024.
Việt Nam hoan nghênh Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Nghị quyết về ngừng bắn tại Dải Gaza

Việt Nam hoan nghênh Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Nghị quyết về ngừng bắn tại Dải Gaza

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nêu rõ quan điểm trước việc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết về việc ngừng bắn tại Dải Gaza.
Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư Việt Nam - Canada lên tầm cao mới

Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư Việt Nam - Canada lên tầm cao mới

Bộ trưởng Mary Ng cho biết, hai bên nhất trí khai thác tối đa các cơ chế hợp tác đã có; thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư hai nước lên tầm cao mới.
Thái Lan tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN

Thái Lan tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN

Trong 10 năm qua, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Thái Lan đã tăng từ 10,4 tỷ USD năm 2013 lên gần 19 tỷ USD năm 2023.
Đề xuất lấy ý kiến về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Đề xuất lấy ý kiến về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Ngày 27/3, Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Phó thủ tướng Trần Lưu Quang: Đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam

Phó thủ tướng Trần Lưu Quang: Đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam

Phó thủ tướng mong muốn Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam và đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước hạn chế xuất khẩu công nghệ cao.
Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại to lớn

Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại to lớn

Chiến thắng Điện Biên Phủ thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, đồng thời để lại nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc.
Doanh nghiệp Trung Quốc tìm kiếm đối tác tại Việt Nam về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số

Doanh nghiệp Trung Quốc tìm kiếm đối tác tại Việt Nam về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số

Doanh nghiệp Trung Quốc mong muốn tìm kiếm các đối tác Việt Nam hợp tác về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số, quản trị đô thị thông minh, trí tuệ nhân tạo.
Thủ tướng: Thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Thủ tướng: Thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Thủ tướng yêu cầu bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu cho thị trường và thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội XIV của Đảng

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội XIV của Đảng

Chiều 26/3, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực trong thi hành pháp luật

Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực trong thi hành pháp luật

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm người đứng đầu.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm cấp cao với Tổng thống Nga Vladimir Putin

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm cấp cao với Tổng thống Nga Vladimir Putin

Chiều 26/3, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm cấp cao với Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận thêm nhiệm vụ Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận thêm nhiệm vụ Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang là Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi.
Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang số được thực hiện theo lộ trình

Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang số được thực hiện theo lộ trình

Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang lưu trữ tài liệu số được thực hiện theo lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử...
Thủ tướng đề nghị thanh niên thực hiện "5 xung kích", "6 khát vọng" trong chuyển đổi số

Thủ tướng đề nghị thanh niên thực hiện "5 xung kích", "6 khát vọng" trong chuyển đổi số

Thủ tướng nhấn mạnh, thanh niên phải là lực lượng xung kích, nòng cốt, làm chủ công cuộc chuyển đổi số và phát triển Việt Nam sớm trở thành quốc gia số.
Thủ tướng Chính phủ: Phải hoàn thiện thể chế để bảo đảm an ninh mạng

Thủ tướng Chính phủ: Phải hoàn thiện thể chế để bảo đảm an ninh mạng

Sáng 26/3, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp mặt và đối thoại với thanh niên nhân dịp kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Đề xuất cho phép Hà Nội thực hiện thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh doanh mới

Đề xuất cho phép Hà Nội thực hiện thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh doanh mới

Đề xuất cho phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có phạm vi triển khai áp dụng trên địa bàn Hà Nội.
Kinh tế Việt Nam: Nắm bắt thời cơ, tạo động lực tăng trưởng

Kinh tế Việt Nam: Nắm bắt thời cơ, tạo động lực tăng trưởng

Kinh tế Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt của sự chuyển đổi, nếu Việt Nam nỗ lực về chính sách và cải cách thì những điểm sáng kinh tế sẽ được thúc đẩy.
Chủ tịch Quốc hội: Luật nào chưa chuẩn bị kỹ lưỡng có thể để kỳ sau

Chủ tịch Quốc hội: Luật nào chưa chuẩn bị kỹ lưỡng có thể để kỳ sau

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tiếp tục quán triệt nguyên tắc, đối với những vấn đề đã chín, đã rõ, có sự thống nhất cao thì quy định vào luật.
Thủ tướng gặp mặt và đối thoại với thanh niên nhân Kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn 26/3

Thủ tướng gặp mặt và đối thoại với thanh niên nhân Kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn 26/3

Sáng 26/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp mặt và đối thoại với thanh niên nhân dịp Kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động