Hát xoan: Điểm nhấn trong lễ Giỗ Tổ

CôngThương - Hát Xoan ra đời từ thời Hùng Vương. Trải qua bao thăng trầm, lời xoan vẫn ngân nga trên đất Tổ và hiện diện đến ngày nay. Giỗ Tổ năm nay là cơ hội để hát xoan chinh phục hàng triệu du khách trong và ngoài nước với những làn điệu mượt mà của điệu hát phát tích từ thời đại Hùng Vương dựng nước.

Ông Phạm Bá Khiêm- Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ- cho biết, dịp này, sở đã xây dựng kịch bản chi tiết để tổ chức hát xoan và dân ca Phú Thọ với quy mô hoành tráng, nhằm quảng bá và tôn vinh hát xoan vừa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Thông qua hoạt động, khôi phục lại những làn điệu xoan cổ, tạo cơ hội cho các câu lạc bộ, nghệ nhân, các diễn viên ở các làng xoan có điều kiện giao lưu, học hỏi..., từ đó rút kinh nghiệm cho công tác quản lý, tổ chức các phong trào, nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của hát xoan.

Bên cạnh việc tổ chức các buổi hát xoan ở TP.Việt Trì, khu di tích lịch sử Đền Hùng, du khách còn được thưởng thức hát xoan tại 9 hội trại của 9 huyện, thị trong tỉnh.  

Nghệ nhân Nguyễn Thị Lịch (phường xoan An Thái) nhận xét, âm điệu trong hát xoan hoàn toàn khác biệt, không giống với bất cứ làn điệu dân ca nào. Hát xoan khó vì có những quy tắc nghiêm ngặt của phong tục, tín ngưỡng. Để hát đúng, đủ và mượt mà cần phải có thời gian tập luyện. Ngoài chất giọng, dáng điệu, cử chỉ, khó nhất là thuộc các quả cách (còn gọi là làn điệu). Qua cách trình diễn các quả cách mượt mà, đằm thắm của các nghệ nhân, du khách cảm nhận được lễ nghi tôn giáo trang nghiêm và phần hát hội vui tươi, lắng đọng…

Theo ông Hà Kế San- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, biểu diễn hát xoan nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay là một trong những hoạt động mở đầu bảo vệ di sản này. Thời gian tới, tỉnh sẽ chú trọng quảng bá, giới thiệu giá trị của hát xoan với cộng đồng trong và ngoài nước; tổ chức truyền dạy và phổ biến rộng rãi nghệ thuật hát xoan, đưa làn điệu này vào các trường học; khuyến khích các nghệ nhân truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Trước mắt, sẽ hỗ trợ kinh phí để duy trì thường xuyên tổ chức hoạt động của 4 phường xoan gốc: Kim Đới, Thét, Phù Đức và An Thái (xã Kim Đức và xã Phượng Lâu, TP.Việt Trì).

Thời gian tới, Phú Thọ sẽ tiếp tục tổ chức các cuộc liên hoan, giao lưu, hội thi, hội diễn để giới thiệu hát xoan tới đông đảo công chúng và nhân dân ở các lễ hội; lập các dự án phát triển du lịch, gắn hát xoan với các tour, tuyến du lịch về với cội nguồn đất Tổ. Đặc biệt, tỉnh sẽ triển khai giới thiệu, quảng bá hát xoan bằng nhiều hình thức: Trên các phương tiện thông tin đại chúng, xuất bản, in ấn tài liệu, trưng bày, giới thiệu các hiện vật liên quan tại Bảo tàng Hùng Vương, mở chuyên mục dạy hát dân ca xoan trên sóng Đài Phát thanh truyền hình tỉnh; phục hồi các di tích lịch sử văn hóa tại các địa phương có hát xoan truyền thống.

Phạm Tiệp