“Gỡ khó” cho công nghiệp hỗ trợ

Muốn phát triển công nghiệp hỗ trợ, các doanh nghiệp phải nắm bắt được cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu

Xuất phát điểm thấp

Theo Bộ Khoa học & Công nghệ, đến nay mới chỉ có 1.383 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực CNHT, chiếm khoảng 0,3% DN trên cả nước. Phần nhiều trong số này là các doanh nghiệp nhỏ và vừa với năng lực cạnh tranh yếu, tham gia chuỗi cung ứng ở mức rất thấp; giá trị gia tăng không nhiều do chủ yếu là gia công, lắp ráp, khó đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đúng tiến độ và chi phí hợp lý theo yêu cầu của các đơn đặt hàng.

Trên thực tế, nối tiếp câu chuyện doanh nghiệp Việt chưa sản xuất được ốc vít, sạc pin cho Samsung, năm nay dù số lượng các nhà cung ứng linh phụ kiện cho Samsung tăng gấp 3 lần so với năm 2015, lên con số 190 đối tác nhưng chỉ có duy nhất 3 đơn vị cung cấp thiết bị điện tử, và lại là nhà cung ứng cấp 2. Những nhà cung ứng cấp 1, cấp 2 của hãng vẫn chủ yếu là sản xuất bao bì, đóng gói cho các dòng điện thoại hay máy tính bảng.

Ông Han Myoungsup - Tổng giám đốc Khu tổ hợp sản xuất Samsung - cho hay, bất cứ doanh nghiệp nào đáp ứng các điều kiện của hãng về chất lượng, giao hàng, giá cả… đều có cơ hội trở thành nhà cung ứng của Samsung. “Chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp Việt Nam thực sự có tiềm năng và năng lực, chỉ là chưa biết phương pháp”, ông Han Myoungsup khẳng định.

Tuy nhiên, không phải nhà cung cấp nào cũng được “chọn mặt gửi vàng”. Theo ông Jang Ho Young - Giám đốc bộ phận mua hàng của Samsung Điện tử, điều kiện để trở thành nhà cung ứng cho Samsung, DN phải đáp ứng được những yêu cầu khắt khe về công nghệ, chất lượng, trách nhiệm, cũng như khả năng tài chính, đưa ra mức giá cạnh tranh nhất… Đồng thời, số DN này cũng phải trải qua thời gian thử thách, cải tiến nâng cao chất lượng sản phẩm dưới sự hỗ trợ trực tiếp, giám sát của chuyên gia Samsung trong thời gian 3 tháng.

Thêm cơ hội tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Theo ông Phạm Tuấn Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương), để khuyến khích ngành CNHT phát triển Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản nhằm đẩy mạnh việc phát triển CNHT, gần đây nhất là Nghị định 111/2015 có hiệu lực từ 1/1/2016 và các Thông tư 01/2016/TT-NHNN, Thông tư 21/2016/TT-BTC… đang mở ra rất nhiều chính sách ưu đãi, khuyến khích DN đầu tư vào CNHT. Từ đó, DN Việt sẽ nắm bắt được cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua việc kết nối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đang hoạt động tại Việt Nam.

Bản thân Samsung - nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam cũng đang nỗ lực để liên kết các DN Việt vào chuỗi giá trị toàn cầu của mình. Hiện nay, 63 DN Việt Nam đang tham gia chuỗi cung ứng của Samsung. Con số này đã phần nào thể hiện năng lực của các DN Việt ngày càng tham gia nhiều hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Để thúc đẩy phát triển CNHT, tập trung kết nối DN Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu, TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế cho rằng, DN CNHT cần nghiên cứu kỹ thị trường và chuỗi cung ứng ngành nghề. Đồng thời chủ động liên kết, hợp tác liên doanh với các DN trong và ngoài nước, nhất là các DN FDI để nâng cao sức cạnh tranh và tăng khả năng tham gia chuỗi cung ứng. Kinh nghiệm từ Thái Lan, Hàn Quốc đều cho thấy, các DN CNHT, nhất là trong lĩnh vực điện tử và ôtô chỉ thực sự phát triển và có khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng khi liên doanh, liên kết được với DN nước ngoài.

Ngoài ra, để có được đơn đặt hàng sản xuất linh phụ kiện từ Toyota, các DN Việt Nam phải cạnh tranh rất mạnh với các DN Thái Lan khi họ đã có kinh nghiệm từ hàng chục năm qua. Linh kiện các ngành ôtô, điện tử... đang có xu hướng từ Thái Lan và một số nước trong ASEAN tràn mạnh vào Việt Nam. Do đó, phát triển CNHT cần sự nỗ lực của nhiều phía, không chỉ các ban ngành mà ngay DN cũng phải chủ động tiếp cận thị trường, tìm hiểu công nghệ thích hợp, nâng cao tay nghề, tìm kiếm đối tác.