Giữ lửa cho nghề thêu Chăm
Khuyến công 08/09/2016 07:00 Theo dõi Congthuong.vn trên
Đam mê nghề truyến thống
“Từ nhỏ tôi đã rất thích thêu”- đó là câu đầu tiên người nghệ nhân có nụ cười hồn hậu nói với chúng tôi. Niềm đam mê này một phần xuất phát từ phong tục “cấm cung” của người phụ nữ làng Chăm Châu Giang (xã Phú Hiệp, huyện Phú Tân). Ngay từ khi 7-8 tuổi, các bé gái đã phải sống biệt lập trong một căn phòng riêng, không được tiếp xúc với xã hội, đi học là ước mơ rất xa vời. Khi đó, nghề thêu là “cứu cánh” cho chị, em. Năm 1975, nhà nước đã bãi bỏ tập tục này, nhưng do thói quen, phụ nữ Chăm vẫn thích thêu thùa, dệt vải.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Kim Chi |
Nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi không phải chịu “cấm cung” do ông nội của bà đã dời nhà lên thành phố Long Xuyên (tỉnh An Giang). “Tuy tách khỏi cộng đồng người Chăm nhưng ông nội tôi luôn dặn dò phải nhớ đến nguồn gốc và văn hóa của dân tộc” - nghệ nhân Kim Chi nói.
Và thực tế, từ khi còn là cô bé Maymounla (tên Chăm của nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi) cho đến nay, cuộc đời của bà vẫn gắn liền nghề thêu truyền thống của người Chăm. Thậm chí, suốt 3 năm học tại Đại học Cần Thơ, nghề thêu giúp bà trang trải đủ cho cuộc sống mà không phải xin gia đình. Bà còn kể, trong hơn một năm học về phương pháp giảng dạy tại Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh, những ngày nghỉ bà đạp xe đi khắp các cơ sở thêu trên địa bàn thành phố học thêm về nghề. Cứ như vậy, đến nay nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi đã sở hữu kho kinh nghiệm dồi dào và cả những “tuyệt kỹ” của nghề.
Đây cũng là nền tảng giúp bà sáng tạo nên những phương pháp thêu mới vô cùng tinh xảo như: Thêu mũi chữ thập hai mặt phải; thêu có hai họa tiết hay hai màu sắc khác nhau trên cùng một tấm vải. Bà cũng đã được tặng Giải Ba Golden - V và Giải Phụ nữ sáng tạo năm 2015 cho hai sáng kiến này.
Gìn giữ tinh hoa nghề thêu Chăm
Niềm đam mê với nghề thêu truyền thống, tinh thần học hỏi sáng tạo đã giúp nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi gây được tiếng vang. Hợp tác Thêu may Kim Chi do bà làm giám đốc đã trở thành đối tác thường xuyên của các nhà nhập khẩu đến từ Đức, Italia, Hy Lạp, Australia… Đặc biệt, với tâm niệm phát triển hơn nữa nghề truyền thống, đóng góp nhiều hơn nữa sức lực cho sự phát triển của cộng đồng dân tộc, bà đã nỗ lực tự tìm kiếm nguồn kinh phí, đưa thiết bị kỹ thuật về dạy nghề cho phụ nữ Chăm.
Bà cho biết, phụ nữ Chăm rất giỏi thêu thùa, may vá nhưng do tập tục “cấm cung” nên không được xã hội biết đến. Bà đã phải đi vận động từng người, từng gia đình để giúp người phụ nữ vượt qua rào cản tâm lý, bước qua những lễ giáo, của dân tộc đến cơ sở học nghề. Trước là để tạo công việc ổn định, sau là để giữ gìn nghề truyền thống, truyền thụ kinh nghiệm cho mọi người. Từ bước khởi đầu dạy nghề cho 240 người phục nữ dân tộc Chăm, đến nay nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi đã đào tạo nghề cho trên 3.000 học viên tại khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước. Đặc biệt, bà còn phối hợp với các cơ quan chức năng mở lớp dạy thêu may và tạo việc làm cho gần 150 người khuyết tật.
Với công lao đó, nghệ nhân Nguyễn Thị Kim Chi đã vinh dự được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Huân chương lao động hạng Ba. Bà cũng đã đạt 21 giải thưởng, 58 bằng khen cá nhân và nhiều danh hiệu, kỷ niệm chương khác… Năm 2016, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Kim Chi: Đối với vinh dự ngày hôm nay, tôi cảm thấy rất tự hào nhưng cũng thấy trách nhiệm của mình nặng nề hơn. Trong thời gian tới phải tiếp tục sáng tạo ra những sản phẩm tốt hơn nhằm xứng đáng với danh hiệu được phong tặng. |
TIN LIÊN QUAN | |
Nghệ nhân Ưu tú Vũ Duy Thuấn: Chuyện nghề, chuyện đời | |
Nghệ nhân Nguyễn Văn Tiếp: Người làm sống lại nghề mộc truyền thống | |
Nghệ nhân Nguyễn Long Bửu: Đánh thức hồn của đá |