Giải pháp nào để giảm hút thuốc nơi công cộng?

Hút thuốc ngay tại cổng trường tiểu học

Theo kết quả điều tra về tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam năm 2015 (GATS 2015) cho thấy tỷ lệ hút thuốc ở cả nam và nữ có xu hướng giảm từ 23,8% đến 22,5%. Trong đó, tỷ lệ hút thuốc ở nam giới giảm từ 47,7% xuống 45,3%. Ngoài ra, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tuy có giảm rõ rệt tại hầu hết các địa điểm công cộng như nơi làm việc giảm 13,3% (từ 55,9% xuống 42,6%); trên phương tiện giao thông công cộng giảm 15% (34,3% xuống còn 19,4%), nhưng tỷ lệ này vẫn ở mức cao (tại nhà là 62%, tại nơi làm việc là 42%, trong nhà hàng là 80%).

Mục tiêu của Nhà nước là giảm số nam giới hút thuốc lá từ 47,4% như hiện nay xuống còn 39% và giảm số thanh thiếu niên hút thuốc từ 26% xuống 18% từ nay đến năm 2020. Nhưng trên thực tế cho thấy, ở nhiều điểm công cộng như công viên, bến xe, nhà ga, sân vận động, bệnh viện, trường học, công sở, khu vui chơi giải trí…dù có biển cấm nhưng tình trạng sử dụng thuốc lá vẫn diễn ra một cách thường xuyên và với số lượng khá nhiều.

Đại diện Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá cho biết, trong thời gian qua, ngay sau khi Luật PCTH thuốc lá và các văn bản hướng dẫn được ban hành, Quỹ PCTH thuốc lá đã phối hợp chặt chẽ với Thanh tra y tế tổ chức phổ biến Luật và các Nghị định xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến phòng chống tác hại của thuốc lá cho thanh tra y tế các tỉnh thành phố trên toàn quốc, đồng thời hỗ trợ tổ chức một số lớp phổ biến về các hành vi vi phạm, mức xử phạt và thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong phòng, chống tác hại của thuốc lácho lực lượng thanh tra, công an các tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng đã được tăng cường. Trong 3 tháng cuối năm 2016, thanh tra Bộ Y tế đã tổ chức kiểm tra 151 cơ sở tại 3 tỉnh, thành phố (Hà nội, Quảng Ninh, Thừa Thiên Huế), xử phạt 16 cơ sở với số tiền 136 triệu đồng. Tại Hà nội, Đoàn kiểm tra Liên ngành các Quận Tây Hồ, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng cũng đã tiến hành kiểm tra việc tuân thủ Luật PCTH thuốc lá tại 118 đơn vị, xử phạt 12 khách sạn, nhà hàng 60 triệu đồng. Tại Hải phòng, các cơ quan chức năng của Thành phố Hải phòng cũng đã kiểm tra 62 đơn vị, cơ sở kinh doanh, các khách sạn nhà hàng. Tổng số tiền xử phạt trong năm 2016 khoảng 200 triệu đồng.

Tuy nhiên, theo đại diện nhiều cơ quan liên quan đều có chung ý kiến, việc triển khai Luật phòng chống tác hại của thuốc lá nói chung và xử lý người hút thuốc ở nơi cộng cộng còn gặp nhiều khó khăn vì thiếu nhân lực, phương tiện, công cụ hỗ trợ. Đặc biệt là ý thức của người dân trong việc chấp hành các quy định về hút thuốc lá không nghiêm.

Một số ý kiến cho rằng để giảm thiểu tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng, bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, lực lượng chức năng cần thực hiện nghiêm các Quy định của Nhà nước như Nghị định số 176/NĐ - CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phòng chống tác hại thuốc lá. Hay Nghị định 155/2016/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có thêm quy định mức xử phạt hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu và tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.

Mặt khác, cần rà soát nghiên cứu sửa đổi bổ sung các quy định nhằm mở rộng quyền hạn xử lý vi phạm cho một số lực lượng chức năng khác. Có như vậy mới hạn chế triệt để tình trạng hút thuốc nơi công cộng, trả lại môi trường trong sạch.