Giải ngân ODA là vấn đề cấp bách hiện nay

Toàn cảnh Hội nghị Thúc đẩy giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương cho biết: Thông qua các hoạt động hợp tác phát triển, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi đã ký kết trong 9 tháng đầu năm 2016 đạt khoảng trên 4,916 triệu USD. (Trong đó, vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi đạt 4,889 triệu USD và ODA viện trợ không hoàn lại khoảng 26,5 triệu USD). Cao gấp 1,8 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư lý giải: Vốn ODA và vốn vay ưu đãi trong 9 tháng đầu năm tăng đột biến do có một số khoản vay ODA của Nhật Bản dự kiến ký kết trong năm 2015 chậm so với dự kiến và lùi lại sang năm tài khóa 2016.

Tình hình thu hút vốn ODA và vốn vay ưu đãi 9 tháng đầu năm được ghi nhận tăng mạnh so với cùng kỳ. Tuy nhiên, số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng cho biết: Tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi giải ngân trong 9 tháng đầu năm ước đạt 2,685 triệu USD (ODA vốn vay và vốn vay ưu đãi đạt 2,525 tỷ USD và ODA viện trợ không hoàn lại là 160 triệu USD), chỉ bằng 81,4% mức giải ngân của cùng kỳ năm ngoái là 3,3 tỷ USD.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương khẳng định: Mức giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi trong 9 tháng đầu năm không đồng đều giữa các Bộ, ngành, địa phương. Trong khi một số Bộ, ngành, địa phương có mức giải ngân tương đối cao như Bộ Giao thông Vận tải; TP. Hà Nội; TP. Hồ Chí Minh thì còn nhiều Bộ, ngành địa phương giải ngân thấp như Bộ Y tế; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; Hưng Yên; Bà Rịa- Vũng Tàu…

Các đại biểu tham gia Hội nghị Thúc đẩy giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi

Các ý kiến tại Hội nghị đều cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến giải ngân ODA 9 tháng đầu năm tăng thấp so với cùng kỳ 2015. Cụ thể, theo ông Rustam Ishenaliev - Trưởng phòng quản ký dự án văn phòng Ngân hang Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam - cho biết: Lý do chậm giải ngân là do chậm khởi động dự án. Nguyên nhân chậm khởi động dự án là mất quá nhiều thời gian để cơ quan chức năng phê duyệt được các thỏa thuận vay ký kết. Ngoài ra, việc không tương thích tại một số luật ở Việt Nam dẫn đến khó khăn trong việc triển khai dự án và thu hồi đất tái định cư.

Ngoài lý do trên, các chuyên gia cũng cho rằng tình trạng thiếu vốn đối ứng; Vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng; Sự khác biệt về quy trình, thủ tục trong quản lý tài chính và đấu thầu giữa Việt Nam và các nhà tài trợ; Thiếu cơ chế... cũng làm ảnh hưởng đến tốc độ giải ngân vốn ODA thời gian qua.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh đánh giá cao những ý kiến mang tính thẳng thắn, xây dựng của các đại biểu, các nhà tài trợ. Phó Thủ tướng khẳng định, chậm giải ngân ODA không chỉ kéo dài thời gian thực hiện dự án mà còn làm đội chi phí vốn vay tăng lên rất nhiều. Nếu dự án chậm tiến độ 1 năm thì chi phí lên đến 17% và nếu chậm kéo dài 2-3 năm thì tăng đến 50% giá trị khoản vay. Đây là chi phí rất lớn, cho thấy thúc đẩy giải ngân ODA là vấn đề cấp bách hiện nay.

Để khắc phục tình trạng chậm giải ngân ODA, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương cần giải quyết các khó khăn vướng mắc trong quá trình giải ngân ODA, hoàn thiện khung chính sách, thể chế và các điều kiện cần thiết để công tác thực hiện dự án được chuyên nghiệp, đảm bảo hiệu quả và phát triển dự án.